Δόξα τω Θεώ, πάντων ένεκεν. - Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος

Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013

Το «Παρατηρητήριο του Ελσίνκι», ο όρκος και η στάση των χριστιανών


Χαράλαμπος Άνδραλης
Δικηγόρος-συγγραφέας

Το ζήτημα του θρησκευτικού όρκου στα Δικαστήρια, στο Στρατό, στα Πανεπιστήμια, έρχεται όλο και πιο συχνά στην επικαιρότητα με αφορμή τη γενικότερη τάση αποχριστιανοποίησης του Ελληνικού Κράτους. Και παρότι όλοι όσοι ευσυνείδητα πιστεύουμε στον Σωτήρα Χριστό, αντιτιθέμεθα όσο μπορούμε σε άλλες εκφάνσεις της επιβολής του άθρησκου κράτους, όπως η αποκαθήλωση των εικόνων από τις δικαστηριακές, νοσοκομειακές, σχολικές αίθουσες, η από-ορθοδοξοποίηση του μαθήματος των θρησκευτικών κλπ, δεν θα μπορούσαμε να μη δούμε ως μεγάλη ευκαιρία για την επικράτηση του Ευαγγελικού Λόγου στο θέμα της ορκοδοσίας, τις ευεργετικές αυτές κινήσεις που άθελά τους μας «χαρίζουν» οι γνωστοί εκκλησιομάχοι και οι αβρά χρηματοδοτούμενές τους Μ.Κ.Ο.
Με αφορμή την απόφαση του ΕΔΔΑ το οποίο «καταδίκασε τη χώρα μας για  παραβίαση των άρθρων 9 (θρησκευτική ελευθερία) και 13 (αποτελεσματικό ένδικο μέσο) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λόγω της διαδικασίας καταγραφής προσωπικών στοιχείων και υποχρέωσης θρησκευτικού όρκου, κατά τα έτη 2009-2010, που καθιστούσαν υποχρεωτική για τους μάρτυρες των ελληνικών δικαστηρίων, τη δήλωση του θρησκεύματος» (Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ), έπειτα από προσφυγή μελών της Μ.Κ.Ο «Ελληνικό Παρατηρητήριο του Ελσίνκι», η χώρα μας καλείται να επανεξετάσει το θέμα του θρησκευτικού όρκου στις διάφορες εκφάνσεις του κοινωνικού βίου των Ελλήνων.

Πρέπει σε αυτό το σημείο να ερευνήσουμε ποια είναι η θέση της Αγίας Γραφής στο ζήτημα της ορκοδοσίας.

Ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Ιησούς διδάσκει: «Εγώ δε λέγω υμίν, είπε, μη ομόσαι όλως, μήτε εν τω ουρανώ, ότι θρόνος εστί του Θεούμήτε εν τη γη, ότι υποπόδιον έστι των ποδών αυτούμήτε εις Ιεροσόλυμα, ότι πόλις εστί του μεγάλου βασιλέωςμήτε εν τη κεφαλή σου ομόσης, ότι ου δύνασαι μίαν τρίχα λευκήν ή μέλαιναν ποιήσαι» (Ματθ. ε’ 34-36). (μτφρ: Εγώ όμως σας λέγω, είπε, μην ορκίζεσθε καθόλου, ούτε στον ουρανό διότι είναι ο θρόνος του Θεού, ούτε στη γη επειδή είναι το υποπόδιο των ποδιών του. Ούτε στα Ιεροσόλυμα γιατί είναι η πόλη του μεγάλου βασιλιά. Ούτε στο κεφάλι σου μην ορκισθής γιατί δεν μπορείς να δημιουργήσεις ούτε μια λευκή ή μαύρη τρίχα του).

Ο Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, πιστός στη διδασκαλία του Μεσσία, έγραψε στην Καθολική του Επιστολή: «Προ πάντων αδελφοί μου, μη ομνύετε, μήτε τον ουρανόν, μήτε την γην, μήτε τινά άλλον όρκον. ήτω δε ο λόγος υμών το ναι, ναι και το ου, ου» (Ιακ. ε’ 12). (μτφρ: Προ πάντων αδελφοί μου, μην ορκίζεσθε ούτε στον ουρανό ούτε στη γη, ούτε οποιοδήποτε άλλο όρκο. Ας είναι όμως ειλικρινής ο λόγος σας, το ναι να είναι ναι και το όχι να είναι όχι).
Υπό το αγιογραφικό πρίσμα των παραπάνω εκτεθέντων, δεν υπάρχει αμφιβολία για την Ορθόδοξη στάση στο ζήτημα του όρκου. Το ίδιο μας επιβεβαιώνουν και οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Οι Τρεις Μέγιστοι Ιεράρχες τονίζουν:
Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος: «Όρκου τι χείρον; Ουδέν».(μτφρ: Τι είναι χειρότερο από τον όρκο; Τίποτα!»)
Μέγας Βασίλειος: «Καθ’ άπαξ μεν όρκος απαγορεύεται. Πολλώ δε που εικός τον επί κακώ γενόμενον κατακεκρίσθαι»(ΚΘ’ Κανών Μ. Βασιλείου) (μτφρ: Ο όρκος απαγορεύεται μια και για πάντα. Περισσότερο μάλιστα ο όρκος που γίνεται για κακό).
Ιερός Χρυσόστομος: «Συ, ει μηδέν έτερον, αυτό γουν το Βιβλίον αιδέσθητι, ο προτείνεις εις όρκον. Το Ευαγγέλιον, ο μετά χείρας φέρεις και κελεύεις ομνύναι, ανάπτυξον και ακούσας τι περί όρκου ο Χριστός εκεί διαλέγεται, φρίξον και απόστηθι. Συ δε τον νόμον τον κωλύοντα ομνύναι, τούτον όρκον ποιείς: Ω της ύβρεως! Ω της παροινίας!» (μτφρ: εσύ, αν μη τι άλλο, αυτό το Βιβλίο σεβάσου το, το οποίο προτείνεις για όρκο. Το Ευαγγέλιο που κρατάς στα χέρια σου και παροτρύνεις κάποιον να ορκισθεί σε αυτό, άνοιξέ το και όταν μάθεις τι λέγει για τον όρκο ο Χριστός, φρίξε και στάσου μακριά από αυτό που πήγες να κάνεις. Εσύ, ορκίζεσαι στο νόμο που απαγορεύει τον όρκο; Τι ύβρις! Τι παράνοια!)


Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς: «Φεύξη τον όρκον τελείως» (απόφευγε τελείως τον όρκο)
Άγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας: «ουκ ην πονηρόν τότε το ομνύειν, μετά Χριστόν εστί πονηρόν» (στην Παλαιά Διαθήκη δεν ήταν κακό να ορκίζεσαι, μετά Χριστόν όμως είναι κακό)
Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης: (στην ερμηνεία του ΨΔ’ Κανόνα της Πενθέκτης Οικ. Συνόδου) «ου μόνοι δε οι κατά την συνήθειαν των Ελλήνων γινόμενοι όρκοι είναι εμποδισμένοι από τους Χριστιανούς, αλλά και κάθε απλός όρκος».

Πλήθος ακόμα Αγίων Πατέρων που επιμένουν στην αρνητική στάση απέναντι στον όρκο θα μπορούσαμε να επικαλεσθούμε. Η μικρή όμως αυτή αναφορά αρκεί για να καταδείξει την τεράστια σωτηριολογική σημασία που έχει το εν λόγω, φαινομενικά ασήμαντο θέμα.
Από την άλλη πλευρά, είναι λυπηρό να μάχονται υπέρ της συντήρησης του όρκου παραδοσιακοί κληρικοί και λαϊκοί, προφανώς διότι συγχέουν την κατάργηση του όρκου με την υπόλοιπη όντως θλιβερή κατάσταση από-ιεροποίησης των πάντων στη χώρα μας. Αλλά αυτό το ζήτημα πρέπει να το δούμε νηφάλια και ξεχωριστά από τα υπόλοιπα.

Όσοι εργαζόμαστε στο χώρο των Δικαστηρίων, διαπιστώνουμε καθημερινά την προσφυγή των πολιτών στην ελαφρά τη καρδία ψευδορκία, προκειμένου να επιτύχουν την επιθυμητή για αυτούς έκβαση κάποιας δικαστικής υποθέσεως. Είναι άλλωστε κοινό μυστικό η δράση κάποιων «επαγγελματιών» ψευδομαρτύρων, οι οποίοι για λίγα χρήματα δέχονται να υποκύψουν στο τρομερό αυτό αμάρτημα, το οποίο ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς το ταυτίζει με την άρνηση του Θεού. Άλλα και σε απλές υποθέσεις, όπως η δημοσίευση και κήρυξη κυρίας ιδιόγραφης διαθήκης, η ψευδορκία είναι πλέον ρουτίνα και μάλιστα από ανθρώπους που πιθανό να έχουν κάποια ευλάβεια, αλλά δεν θέλουν να χαλάσουν το χατίρι των φίλων τους διαδίκων.

Για αυτές τις ψυχές, που όπως προαναφέραμε, αρνούνται έμμεσα την Πίστη τους, δεν πρέπει να ενδιαφερθούμε; Μήπως επιτρέποντας και ενθαρρύνοντας την επί καθημερινή βάση ψευδορκία στα Δικαστήρια της χώρας, έχουμε προκαλέσει την δυσαρέσκεια του Ουράνιου Πατέρα μας; Μήπως δεν είναι κι αυτό ένα από τα πολλά αίτια και αποτελέσματα της αποστασίας; Μήπως και ο ειλικρινής έστω όρκος δεν είναι μεγάλη αμαρτία; Η Διοικούσα Εκκλησία καλείται να πάρει θέση. Και η θέση αυτή δεν πρέπει να αντιτίθεται στην Ιερά μας Παράδοση, ήτοι την Αγία Γραφή και τους Θεοφώτιστους Αγίους Πατέρες.



Βοηθήματα:
Καινή Διαθήκη
Ιερό Πηδάλιο
Μη ορκίζεσαι, Εκδόσεις «Ορθοδόξου Τύπου», 1976 († Αρχιμ. Χαράλαμπος Δ. Βασιλόπουλος)
Η πονηρία του όρκου Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, 25/10/2009 άρθρο στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου