Δόξα τω Θεώ, πάντων ένεκεν. - Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος

Παρασκευή 28 Ιουνίου 2013

Ὁδηγὸς Ἐξομολογήσεως

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τὸ μικρὸ ἔντυπο ποὺ κρατᾶς, ἀγαπητέ, δὲν εἶναι, μία πραγματεία γιὰ τὸ μέγιστο καὶ ἱερώτατο μυστήριο τῆς Μετανοίας-Ἐξομολογήσεως. Προϋποθέτει μελέτη καὶ γνώση παρομοίων διαφωτιστικῶν βιβλίων ἢ κειμένων, ὅπως καὶ λύσι σχετικῶν ἀποριῶν ἔπειτα ἀπὸ συζήτησι μὲ ἔμπειρα σὲ τέτοια θέματα πρόσωπα. Εἶναι ἁπλῶς ἕνα σύντομο ὑπομνηστικὸ γιὰ μιὰ καλύτερη καὶ πιὸ συγκεκριμένη προετοιμασία γιὰ τὸ ἱερὸ Μυστήριο.
Ὡστόσο, μὲ δυὸ λόγια, πρέπει νὰ ξέρῃς πὼς ἡ μεγαλύτερη ἐπιστήμη, ἀλλὰ καὶ ἡ δυσκολώτερη τέχνη εἶναι νὰ γνωρίσῃς ἀληθινὰ τὸν ἑαυτό σου· ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν τὸν στερήσῃς τὸ μεγαλύτερο ἀγαθό, ποὺ πραγματικὰ διψᾷ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή, τὴ λύτρωσι! Καὶ τὴ λύτρωσι αὐτὴ τὴ χαρίζει μόνος ὁ Θεάνθρωπος Λυτρωτής, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ποὺ ὁ ἴδιος ἵδρυσε καὶ ἐνομοθέτησε ὡς μοναδικὸ λυτρωτικὸ μέσο στὴν Ἐκκλησία Του, τὴν Μετάνοια-Ἐξομολόγησι. Γι᾿ αὐτὸ καὶ πρέπει νὰ ὑπερπηδήσῃς τὰ ὁποιαδήποτε καὶ ὁσαδήποτε ἐμπόδια ποὺ σοῦ φράζουν τὸ δρόμο πρὸς τὸ Ἱερὸ Ἐξομολογητήριο. Ἐδῶ σὲ περιμένει μὲ στοργὴ ὁ Πνευματικός, ποὺ ὡς ἄνθρωπος γνωρίζει νὰ συμπαθῇ καὶ νὰ κατανοῇ τοὺς συναμαρτωλοὺς ἀδελφούς του.
Γι᾿ αὐτὸ πέταξε μακριά σου κάθε σκέψι ντροπῆς ἢ φόβου. Γιατὶ νὰ ντραπῇς, ἢ νὰ φοβηθῇς, ὅταν ἡ ψυχή σου πάσχῃ καὶ ὑποφέρῃ ἀπὸ τὶς φοβερὲς συνέπειες τῆς πολύμορφης ἁμαρτίας; Ὅταν ὄχι μιά, ἀλλὰ πολλὲς ἀρρώστειες σὲ βασανίζουν, ἀπέφυγες ποτὲ τὸν γιατρὸ καὶ τὸ Νοσοκομεῖο ἀπὸ ντροπή;
Ἀλλὰ πάλι μὴν παρασυρθῇς ἀπὸ μερικοὺς ποὺ ζητοῦν νὰ τοὺς διαβαστῇ μιὰ «Εὐχή», χωρὶς προηγούμενη Ἐξομολόγησι. Ὅπου καὶ ὅταν αὐτὸ γίνεται, ἀπὸ ἄγνοια ἢ παράβαση, εἶναι φοβερὴ ἁμαρτία καὶ θεομπαιξία.
Μὲ πίστι λοιπὸν καὶ εἰλικρίνεια προχώρησε στὸ Ἱερὸ Ἐξομολογητήριο. Καὶ νὰ εἶσαι ἀπολύτως βέβαιος πὼς ἡ ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Ἐσταυρωμένου Λυτρωτῆ θὰ σὲ δεχθῇ καὶ θὰ σὲ ἀπαλλάξῃ ἀπὸ τὸ βάρος ποὺ σὲ πιέζει. Ἐκεῖνος λέγει «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς».

ΕΣΥ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ

  1. Πιστεύεις στὸ Θεό, στὴν Ἁγία Τριάδα, στὴ θεότητα τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Πιστεύεις στὴν Ἐκκλησία καὶ τὰ Μυστήριά Της; Πιστεύεις ὅτι ὑπάρχει Παράδεισος καὶ Κόλασις;
  2. Ἐμπιστεύεσαι τὸν ἑαυτό σου πάντοτε καὶ ἰδιαίτερα στὶς δύσκολες περιστάσεις τῆς ζωῆς σου στὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἢ ἀπογοητεύεσαι καὶ δείχνεις ὀλιγοπιστία;
  3. Μήπως στὶς θλίψεις, τὶς ἀσθένειες καὶ τὶς δοκιμασίες τῆς ζωῆς σου γογγύζεις ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καὶ χάνεις τὴν πίστι καὶ τὸ θάρρος σου;
  4. Μήπως πιστεύεις στὰ μέντιουμ, στὶς χαρτορρίχτες, στοὺς ἀστρολόγους, στοὺς μάγους ἢ στὶς μάγισσες, στὴ χειρομαντεία, στὴν καφετζού; Μήπως εἶπες σ᾿ ἄλλους νὰ πιστεύουν καὶ νὰ καταφεύγουν σ᾿ αὐτά;
  5. Μήπως πιστεύεις στὶς προλήψεις καὶ δεισιδαιμονίες καὶ θεωρεῖς σὰν κακὸ σημάδι τὸ τρίξιμο τῶν ξύλων, τὸ βούισμα τῶν αὐτιῶν, τὸ οὔρλιασμα τοῦ σκύλου, τὴ συνάντησι τοῦ ἱερέως, τὸ λεγόμενο ποδαρικό; Μήπως πιστεύεις στὴν τύχη; Κάνεις τὴν προσευχή σου πρωὶ καὶ βράδι, ὅπως ἐπίσης καὶ στὸ τραπέζι; Μήπως ντρέπεσαι νὰ κάνης τὸ Σταυρό σου ἐνώπιον ἄλλων, π.χ. στὸ ἐστιατόριο ἢ ἔξω ἀπὸ Ἱ. Ναὸ ποὺ περνᾶς;
  6. Μελετᾶς τὴν Ἁγία Γραφή, καθὼς ἐπίσης καὶ διάφορα θρησκευτικὰ βιβλία;
  7. Ἐκκλησιάζεσαι τὶς Κυριακὲς καὶ τὶς μεγάλες Ἑορτὲς;
  8. Παρακολουθεῖς ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μέχρι τέλους τὴ θεία Λειτουργία ἢ πηγαίνεις ἀργὰ καὶ φεύγεις πρὶν τελειώσει;
  9. Στὴν Ἐκκλησία πηγαίνεις ντυμένος(-η) μὲ σεμνὴ ἐνδυμασία; Προσέχεις νὰ μὴ γελᾷς καὶ νὰ μὴ συζητῇς μὲ ἄλλους, ἔστω καὶ ἂν τελῆται Γάμος ἢ Βάπτισις;
  10. Μήπως ἐμποδίζεις ἀπὸ τὸν Ἐκκλησιασμὸ τὸν (τὴν) σύζυγό σου, τὰ παιδιά σου ἢ λὲς στοὺς γνωστούς σου νὰ μὴν ἐκκλησιάζονται;
  11. Κοινωνεῖς τακτικὰ μιὰ φορὰ τὸ χρόνο καὶ αὐτὴ χωρὶς νὰ ἐξομολογηθεῖς;
  12. Μήπως ὁρκίζεσαι χωρὶς λόγο ἢ καὶ ψευδῶς καὶ δὲν ἔτηρησες τὸν ὅρκο ποὺ ἔδωσες ἢ τὸ τάξιμο;
  13. Μήπως βλασφημεῖς τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καὶ τῶν Ἁγίων μας;
  14. Νηστεύεις, ἐὰν δὲν ἔχῃς σοβαροὺς λόγους ὑγείας, τὴν Τετάρτη καὶ Παρασκευή, καὶ τὶς Τεσσαρακοστὲς;
  15. Μήπως πετᾶς θρησκευτικὰ βιβλία ἢ περιοδικὰ σε τόπο ἀκάθαρτο;

ΕΣΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

  1. Μήπως ἔχεις μίσος καὶ ἀντιπάθεια ἐναντίον κάποιου ποὺ σοῦ ἔκαμε κακὸ ἢ σὲ ὕβρισε ἐπάνω στὸ θυμό του;
  2. Μήπως εἶσαι καχύποπτος καὶ χωρίς αἰτία ὑποπτεύεσαι τοὺς πάντας, ὅτι δῆθεν μιλοῦν γιὰ σένα, ὅτι δὲν σὲ θέλουν, ὅτι δὲν σὲ ἀγαποῦν, ὅτι δὲν σὲ συμπαθοῦν;
  3. Μήπως ζηλεύεις καὶ στενοχωρεῖσαι γιὰ τὴν πρόοδο, τὴν εὐτυχία, τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὰ ἀγαθὰ τῶν ἄλλων;
  4. Μήπως μένεις ἀσυγκίνητος μπροστὰ στὴ δυστυχία καὶ τὴν ἀνάγκη τοῦ πλησίον σου;
  5. Στὶς συναλλαγές σου μὲ τοὺς συνεταίρους σου ἢ συνεργάτες σου ἢ πελάτες σου εἶσαι τίμιος, εὐθύς, εἰλικρινής, ἀκέραιος;
  6. Μήπως συκοφάντησες ἢ κατηγόρησες τὸ συνάνθρωπό σου;
  7. Μήπως εἰρωνεύεσαι καὶ χλευάζεις τοὺς εὐσεβεῖς, ἐκείνους ποὺ νηστεύουν καὶ ἀγωνίζονται νὰ ζοῦν Χριστιανικὴ ζωὴ; Ἢ καὶ ἐκείνους ποὺ ἔχουν φυσικὰ ἢ πνευματικὰ ἐλαττώματα;
  8. Ἐνῶ ἄκουσες κάποια πληροφορία ἢ κατηγορία ἐναντίον ἄλλου, μήπως τὴ μετέδωσες καὶ ἔβλαψες, ἔστω καὶ ἄθελά σου, τὴν ὑπόληψη καὶ τιμὴ τοῦ συνανθρώπου σου;
  9. Μήπως κατακρίνεις τὴ συμπεριφορά, τὶς πράξεις, τὰ σφάλματα ἢ ἐλαπώματα τῶν ἄλλων, ὅταν ἀπουσιάζουν, ἔστω καὶ ἂν εἶναι ἀλήθεια αὐτὰ ποὺ λὲς;
  10. Μήπως καταράσθηκες κάποιον ποὺ σοῦ ἔκαμε κακὸ ἢ καὶ τὸν ἑαυτό σου τὸν ἴδιο σε δύσκολες περιστάσεις τῆς ζωῆς σου ἢ τὴν ὥρα καὶ τὴ στιγμὴ ποὺ γεννήθηκες;
  11. Μήπως στέλλεις τοὺς ἄλλους στὸ «Διάβολο» ἢ τοὺς μουντζώνεις;
  12. Σέβεσαι τοὺς γονεῖς σου; Τοὺς φροντίζεις; Ἀνέχεσαι, ἂν ἔχουν, τὶς γεροντικὲς ἀδυναμίες τους; Τοὺς βοηθεῖς στὶς σωματικὲς καὶ πνευματικὲς ἀνάγκες; Φροντίζεις νὰ ἐκκλησιάζωνται καὶ νὰ κοινωνοῦν; Μήπως τοὺς ἔχεις ἐγκαταλείψει ἄστοργα;
  13. Μήπως παρέσυρες τοὺς γονεῖς σου καὶ ἔγραψαν σὲ σένα πιὸ πολλὴ περιουσία καὶ ἔτσι ἀδίκησες τοὺς ἀδελφούς σου;
  14. Μήπως ἐπάνω στὸ θυμό σου ἐκτύπησες κανένα μὲ τὰ χέρια ἢ ἔθιξες μὲ τὰ λόγια;
  15. Ἐκτελεῖς συνειδητὰ τὸ ἐπάγγελμά σου ἢ τὴν ἀποστολή σου;
  16. Μήπως κλέπτεις; Μήπως παρεκίνησες ἢ βοήθησες ἄλλον νὰ κλέψει ἢ δέχτηκες νὰ κάλυψεις τὸν κλέπτη ἢ ἔλαβες ἐν γνώσει σου κλεμμένα πράγματα;
  17. Μήπως εἶσαι ἀγνώμων καὶ ἀχάριστος πρὸς τὸ Θεὸ καὶ γενικὰ τοὺς εὐεργέτες σου;
  18. Μήπως κάνεις κακὲς παρέες καὶ ἁμαρτωλὲς συναναστροφές; Μήπως ὤθησες κανέναν, εἶτε μὲ λόγια, εἰτε μὲ τὸ παράδειγμά σου, στὴν ἁμαρτία;
  19. Μήπως ἔχεις κάνει πλαστογραφία; Μήπως ἔχεις καταχρασθῇ τὸ Δημόσιο; Μήπως δανείσθηκες χρήματα ἢ ἄλλα ἀντικείμενα καὶ δὲν τὰ ἐπέστρεψες;
  20. Μήπως ἔκαμες ποτὲ φόνο, μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο;
  21. Μήπως ἀναμειγνύεσαι στὴ ζωὴ τῶν ἄλλων, ἢ στὸ ἔργο των, ἢ στὴν οἰκογένειά των καὶ γίνεσαι πρόξενος φιλονεικιῶν καὶ ταραχῶν;
  22. Ἐλεεῖς τοὺς πτωχούς, τὰ ὀρφανά, τοὺς γέροντες, τοὺς πολυτέκνους, τὶς πτωχὲς οἰκογένειες ποὺ γνωρίζεις;

Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ

  1. Μήπως εἶσαι προσκολλημένος στὴν ὕλη καὶ τὰ ἐπίγεια ἀγαθά;
  2. Μήπως εἶσαι φιλάργυρος καὶ φιλοχρήματος;
  3. Μήπως εἶσαι πλεονέκτης;
  4. Μήπως εἶσαι σπάταλος; Ὅ,τι σοῦ περισσεύει ἀνήκει στοὺς πτωχούς.
  5. Μήπως ἔχεις μεγαλομανία;
  6. Μήπως σοῦ ἀρέσει νὰ ἐπιδεικνύεσαι δείχνοντας τὰ ἐνδύματά σου, τὰ πλούτη σου, τὶς ἐπιτυχίες σου, τοὺς βαθμοὺς τοῦ παιδιοῦ σου;
  7. Μήπως ἐπιδιώκεις τὸ θαυμασμὸ καὶ τὴ δόξα τῶν ἀνθρώπων;
  8. Δέχεσαι εὐχαρίστως τοὺς ἐπαίνους καὶ θέλεις οἱ ἄλλοι νὰ σὲ κολακεύουν, νὰ λένε ὅτι σὰν ἐσένα ἄλλος δὲν ὑπάρχει;
  9. Θίγεσαι, ὅταν σοῦ ὑποδεικνύουν τὰ σφάλματά σου, καὶ πικραίνεσαι, ὅταν σὲ ἐλέγχουν καὶ σὲ παρατηροῦν οἱ μεγαλύτεροί σου;
  10. Μήπως εἶσαι πείσμων, ἰσχυρογνώμων, ἐγωιστής, ὑπερήφανος καὶ ἀτομιστὴς; Πρόσεξε τὰ ἁμαρτήματα αὐτά, διότι ἡ διάγνωσίς τους εἶναι δύσκολη.
  11. Μήπως χαρτοπαίζεις, ἔστω καὶ ἄνευ χρημάτων, μὲ πρόσωπα τοῦ σπιτιοῦ σου ἢ συγγενικὰ γιὰ νὰ «σκοτώσης τὴν ὥρα σου», ὅπως λένε μερικοί;
  12. Μήπως σαρκικὰ ἁμαρτήματα ἔχουν μολύνει τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή σου;
  13. Παρακολουθεῖς θεάματα βρώμικα ἀπὸ τὴν τηλεόραση καὶ τὸν κινηματογράφο;
  14. Μήπως διαβάζεις αἰσχρὰ βιβλία καὶ περιοδικὰ;
  15. Μήπως σκέφτηκες ποτὲ νὰ αὐτοκτονήσῃς;
  16. Μήπως εἶσαι κοιλιόδουλος;
  17. Μήπως εἶσαι ὀκνηρός, ἀμελής, ῥάθυμος;
  18. Μήπως λέγεις λέξεις ἀπρεπεῖς, αἰσχρές, ὑβριστικές, εἶτε χάριν ἀστειότητος, εἰτε γιὰ νὰ ὑβρίσῃς καὶ νὰ ἐξευτελίσῃς ἄλλον;
  19. Ἔχεις πνεῦμα αὐταπαρνήσεως;
  20. Διώχνεις ἀπὸ τὸ μυαλό σου τὶς κακὲς σκέψεις ποὺ ἔρχονται νὰ μολύνουν τὴν καρδιά σου;
  21. Τὰ μάτια σου τὰ προσέχεις νὰ μὴν περιεργάζονται προκληττικὲς εἰκόνες ἢ πρόσωπα;
  22. Τὰ αὐτιά σου τὰ προσέχεις τί ἀκούουν;
  23. Μήπως χορεύεις ἔξαλλους καὶ ἁμαρτωλοὺς χορούς; Τραγουδᾶς ἢ ἀκοῦς αἰσχρὰ τραγούδια;
  24. Μήπως εἶσαι μέθυσος;
  25. Μήπως καπνίζεις; Τὸ κάπνισμα φθείρει τὴν πολύτιμη ὑγεία καὶ ἀποτελεῖ ἁμαρτωλὴ σπατάλη.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΖΥΓΟΥΣ

  1. Διατηρεῖτε τὴ συζυγικὴ πίστι; Εἶναι φοβερό, ὅταν ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς συζύγους συνάπτει παρανόμους σχέσεις.
  2. Μήπως ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δυὸ προσέβαλε ἢ ἐλύπησε τὸν ἄλλον ἐνώπιον ἄλλων ἢ καὶ ἰδιαιτέρως;
  3. Μήπως δὲν ἀνέχεσθε τὶς τυχὸν ἀδυναμίες ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου; Μήπως δεικνύετε σκληρότητα;
  4. Μήπως ἐσὺ ὁ σύζυγος προτρέπεις τὴ σύζυγό σου νὰ ἀκολουθεῖ κατὰ γράμμα τὴ μόδα καὶ κάθε τί ποὺ εἶναι ἐξωφρενικὸ καὶ ἀντίθετο πρὸς τὸ Νόμο τοῦ Θεοῦ; Μήπως σὺ ἡ σύζυγος παρασύρεις τὸ σύζυγό σου σὲ διασκεδάσεις, ἀπαιτεῖς νὰ σοῦ δίδει τὰ μέσα γιὰ ν᾿ ἀκολουθεῖς τὴ μόδα καὶ καὶ τὴν κοσμικὴ ζωή;
  5. Σκέπτεσθε τὸν ἀγώνα ποὺ ἔχει ὁ ἕνας ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι καὶ ὁ ἄλλος μέσα στὸ σπίτι, ὥστε νὰ βοηθῆτε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον στὸν ἀγώνα αὐτὸν ξεκουράζοντας ὁ ἕνας τὸν ἄλλον ψυχικὰ καὶ σωματικά;
  6. Ὡς σύζυγος μήπως ἔχεις ὑπερβολικὲς ἀξιώσεις μερικὲς φορὲς καὶ ἐξευτελιστικὲς στὶς συζυγικὲς σχέσεις; Κάμνετε ἐγκράτεια κατὰ τὶς Κυριακές, τὶς ἑορτὲς καὶ τὶς ἡμέρες τῶν νηστειῶν γενικὰ;
  7. Μήπως δὲν ἀφήνεις σὺ ὁ (ἡ) σύζυγος τὴ (τό) σύζυγό σου νὰ πηγαίνει στὴν Ἐκκλησία ἢ σὲ θρησκευτικὲς συγκεντρώνεις καὶ ὁμιλίες;
  8. Τὰ παιδιά σας τὰ ἀνατρέφετε ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου; Μήπως ἐνδιαφέρεσθε μόνο γιὰ τὴ διανοητική τους μόρφωση καὶ ἀδιαφορεῖτε γιὰ τὴν ποιότητα τοῦ χαρακτήρα τους;
  9. Τὰ ὁδηγεῖτε στὴν Ἐκκλησία, στὴν ἱ. Ἐξομολόγηση, τὴ συχνὴ θεία Κοινωνία, τὸ Κατηχητικό; Τὰ διδάσκετε μὲ τὰ λόγια καὶ μὲ τὸ παράδειγμά σας τὴν ἀρετὴ; Τὰ μάθατε νὰ προσεύχονται τὸ πρωί, τὸ βράδι, ὅπως καὶ στὸ φαγητό, μὲ προσοχὴ καὶ εὐλάβεια;
  10. Προσέχετε τί διαβάζουν; Φροντίζετε νὰ τοὺς παίρνετε βιβλία, περιοδικὰ ἐθνικοθρησκευτικοῦ περιεχομένου;
  11. Προσέχετε μὲ ποιοὺς συναναστρέφονται καὶ ποιοὺς ἔχουν φίλους;
  12. Μήπως τὰ ὁδηγεῖτε σὲ θεάματα ἁμαρτωλὰ καὶ τὰ ἀφήνετε νὰ παρακολουθοῦν ἀπεριόριστα καὶ ἀνεξέλεγκτα τηλεόραση;
  13. Τὰ διδάσκετε τὴν ταπεινοφροσύνη καὶ προσέχετε νὰ ντύνωνται σεμνὰ;
  14. Μήπως τὰ καταρᾶσθε, ὅταν σᾶς πικραίνουν; Μήπως τὰ στέλνετε στὸ διάβολο;
  15. Μήπως ἔχετε κάνει ἔκτρωση ἢ ἀποφεύγετε νὰ κάμετε παιδιά;
  16. Μήπως ἀδικήσατε τὰ παιδιά σας κατὰ τὴ διανομὴ τῆς περιουσίας σας;
  17. Μήπως ἐσὺ ὁ σύζυγος μήπως νομίζεις ὅτι τὸ καθῆκον τῆς ἀνατροφῆς καὶ τῆς μορφώσεις τῶν παιδιῶν σας ἀνήκει μόνο στὴ σύζυγο; Καὶ σὺ ἔχεις καθῆκον νὰ τὰ νουθετεῖς, νὰ τὰ διαβάζεις καὶ νὰ τὰ ἀπασχολεῖς, γιὰ νὰ ξεκουράζεις τὴ σύζυγό σου, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ νοιώθουν καὶ αὐτὰ τὴν παρουσία σου, ὥστε νὰ συγκρατοῦνται καὶ νὰ μὴν παρασύρονται στὸ κακό.
  18. Μήπως τὰ μουντζώνετε καὶ τὰ μαλώνετε μὲ ἀπρεπεῖς λέξεις;
  19. Ἀγαπᾶ καὶ τιμᾶ ὁ καθένας σας τοὺς γονεῖς καὶ τοὺς συγγενεῖς του ἄλλου; Μήπως ἐπεμβαίνουν οἱ γονεῖς καὶ οἱ συγγενεῖς σας στὴν οἰκογένειά σας καὶ γίνονται αἰτία νὰ δημιουργοῦνται διχόνοιες καὶ παρεξηγήσεις μεταξύ σας;
  20. Μήπως ἐπεμβαίνετε στὴν οἰκογένεια τοῦ παιδιοῦ σας;
  21. Μήπως ὁ σύζυγός σου εἶναι βλάσφημος; Κάνε ὑπομονὴ καὶ προσευχήσου νὰ κόψει τὴν καταραμένη βλασφημία.

Ἀδελφέ μου,
Βλέπεις πόσα πράγματα ἔχεις νὰ σκεφθεῖς; Καὶ πόσα ἀκόμα θὰ ἀνακάλυψεις, ὅταν μείνεις μόνος ἐσὺ καὶ θέλησεις νὰ ψάξεις βαθιὰ τὸν ἑαυτό σου!...
Μὴν ἀμελήσεις νὰ τὸ κάμεις. Αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη βοήθεια ποὺ μπορεῖς καὶ πρέπει νὰ προσφέρεις στὸν ἑαυτό σου καὶ στοὺς ἄλλους.
Εὔχομαι ὁ Πανάγαθος νὰ σὲ φωτίσει καὶ νὰ σὲ δυναμώσει στὸν ἀνηφορικό, ἀλλὰ ὡραῖο αὐτὸ δρόμο, ποὺ περνᾶ ἀπ᾿ τὸ Ἱερὸ Ἐξομολογητήριο στὸν Οὐρανό.

Πηγή: www.nektarios.gr 

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Ἀπὸ τὸν πατέρα Ἀρσένιο, Ρουμάνο πνευματικό


Τὸ μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως θεμελιώθηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεώς του τὸ ἑσπέρας. Ἀφοῦ μπῆκε μέσα στὸ ὑπερῶο «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» τοὺς εἶπε: «Λάβετε Πνεῦμα ἅγιον, ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς...» Ποιὰ θὰ ἦταν ἡ ἑρμηνεία ἐδῶ; Δείχνει ὅτι διὰ τῆς Ἐξομολογήσεως ὁ ἄνθρωπος ἀνασταίνεται ἀπὸ τὸν θάνατο τῶν ἁμαρτιῶν του. Κανένα μυστήριο δὲν θεμελιώθηκε τὴν ἡμέρα τοῦ Πάσχα παρὰ τὸ Μυστήριο τῆς Μετανοίας. Ὁ Χριστὸς ἔμελλε νὰ φύγει ἀπὸ τὴν γῆ καὶ ἔδωσε στοὺς Ἀποστόλους Του τὴν ἐξουσία τῆς συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ λαοῦ. Τὸ Μυστήριο αὐτὸ εἶναι μία ἀνάστασις ἐκ νεκρῶν του ἀνθρώπου, τῆς ψυχῆς του. Νομίζω γι᾿ αὐτὸ θεμελιώθηκε τὸ Πάσχα, ὥστε ἐμεῖς διὰ τῆς Ἐξομολογήσεως καὶ τῆς ἐγκαταλείψεως τῆς ἁμαρτίας ν᾿ ἀναστηθοῦμε μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸ στὴν αἰώνια ζωή.
Μιὰ σωστὴ ἐξομολόγησις εἶναι ἕνα εἶδος κατηχήσεως.
Ἐξετάζεις τὸν ἑαυτό σου καὶ ἐρωτᾶς: «Τί ἔκανα»; Αὐτὸς ὁ αὐτοέλεγχος εἶναι μία σωστὴ τοποθέτησις ἀπέναντι στὸν Θεὸ καὶ στὸν ἑαυτό σου. Μὴ κάνετε μία ἐξομολόγηση τυπική, διανοητική, ἀλλὰ συναισθηματική, λέγοντας: «Αὐτὸ ἔκανα». Νὰ λέγετε τὴν ἁμαρτία σας μὲ «τὸν μοῦστο της», διότι ἡ ἐξομολόγησις μέσω ἐρωτήσεων ἢ γραπτοῦ καταλόγου ἁμαρτιῶν, καταντᾶ μία διανοητικὴ καὶ ἀσυναίσθητη ἐξομολόγησις. Αὐτὸ εἶναι τὸ μυστήριο ποὺ σώζει ἀπὸ τὸν κατακλυσμὸ τῆς ἁμαρτίας. Σὰν νὰ μᾶς λέγει ὁ Χριστός: «Ὅ,τι συγχωρεῖτε ἐσεῖς -ἐπίσκοποι καὶ ἱερεῖς- συγχωρῶ καὶ Ἐγώ». Οἱ συγχωρημένες ἁμαρτίες, δὲν λαμβάνονται πλέον ὑπ᾿ ὄψιν λέγει καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος οὔτε στὰ τελώνια τοῦ ἀέρος, οὔτε στὴν Μέλλουσα Κρίση ὅπου τὸ μεγαλύτερο πράγμα ποὺ πρέπει ἐκεῖ νὰ παρουσιάσουμε εἶναι ἡ λύσις τῶν ἁμαρτιῶν μας.
Ἀντιλαμβάνεσαι, ἀδελφέ μου, πόσο εὔκολο εἶναι νὰ σωθεῖς; Καὶ πηγαίνεις νὰ τὰ εἰπεῖς, ὄχι σὲ ἕνα ἄγγελο, ἀλλὰ σ᾿ ἕνα συνάνθρωπό σου! Δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει ντροπὴ στὴν ἐξομολόγηση. Αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ ἀποτελεσματικὸ ὅπλο τοῦ διαβόλου, νὰ ντρέπεσαι νὰ ἐξομολογηθεῖς. Ἐὰν ντρέπεσαι, κρύβεις τὶς ἁμαρτίες σου καὶ δὲν συγχωρεῖσαι οὔτε ἐδῶ, οὔτε στὴν ἄλλη ζωή. Μιὰ σωστὴ ἐξομολόγησις σημαίνει νὰ τὰ εἰπεῖς ὅλα. Πρῶτα νὰ ἐξετάζεις μὲ λεπτομέρειες τὸ κάθε τί στὴν ζωή σου, νὰ ἐλέγχεις μὲ εἰλικρίνεια τὸν ἑαυτό σου καὶ εἶναι μεγάλο λάθος νὰ μὴ καταγράφης αὐτὰ ποὺ θέλεις νὰ εἰπεῖς. Μπορεῖς ἐπίσης νὰ ἐπαναλάβεις στὴν ἐξομολόγηση κάποιο παράπτωμά σου, ἐὰν νομίζεις διότι δὲν γνωρίζεις, ἐὰν τὸ εἶπες παλαιότερα ἐπειδὴ δὲν τὸ εἶχες σημειώσει στὸ χαρτί.
Παρακολούθησε τὸν ἑαυτό σου, ἔλεγχε τὰ βήματά σου καὶ τοὺς λογισμούς σου. Διότι, ἐὰν σκέπτεσαι ὅτι θὰ πρέπει σὲ λίγο διάστημα νὰ ἐξομολογηθεῖς, θὰ ἔχεις φόβο στὴ διάπραξη μιᾶς ἁμαρτίας καὶ ἔτσι θὰ ἔχεις μία σωστὴ διαγωγή. Προσοχὴ νὰ μὴ σὲ πιάσει ὁ θάνατος ἀπροετοίμαστο. Θὰ ἠμποροῦσα νὰ εἰπῶ, νὰ μὴ ἔλθει ἡ νύκτα καὶ εἶσαι ἀκόμη ἀνεξομολόγητος. Νὰ μὴ κρύβεις μέσα σου μιὰ ἁμαρτία ἢ τὴν εἶπες ἐπισκιασμένα.
Δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀφήνεις μὲ τὰ ὅσα λέγεις, καλὴ ἐντύπωση στὸν Πνευματικὸ γιὰ τὴν ζωή σου.
Ὁ Πνευματικὸς αἰσθάνεται καλά, ὅταν ἐσὺ τοῦ λέγεις τὶς πιὸ μισητὲς ἁμαρτίες σου. Καὶ ἔχει χαρά, διότι ἐλαφρώνει ἡ ψυχή σου καὶ βγαίνει ἀπὸ τὸν βυθὸ τῆς ἁμαρτίας. Ἐνῶ εἶσαι βυθισμένος στὰ δυὸ μέτρα, γιατί τοῦ λέγεις ὅτι εἶσαι μόνο στὸν μισὸ πόντο; Ἐξομολογήσου καθαρά. Δὲν ἔχει ἀνάγκη ὁ Πνευματικὸς ἀπὸ σένα νὰ ἐπαινεῖς τὸν ἑαυτό σου. Ἀκόμη νὰ σοῦ εἰπῶ καὶ κάτι ἄλλο, ὅτι εἶναι γεμάτος ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, σὲ αἰσθάνεται, δὲν εἶναι βλάκας καὶ σὲ κατανοεῖ. Πιστεύεις ὅτι ὁ Θεὸς κάνει Πνευματικὸ τὸν ὁποιονδήποτε; Σὲ αἰσθάνεται καὶ μπορεῖ ἀκόμη καὶ λεπτομέρειες τῶν ἁμαρτιῶν σου νὰ σοῦ πεῖ. Ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ σοῦ δώσει τὴν ἐντύπωση ὅτι ξέρει τὶς ἁμαρτίες σου. Τοῦ ἀποκαλύπτει ὁ Θεὸς μὲ κάποιο τρόπο καὶ ἐσὺ ἐκπλήττεσαι. Καὶ ὕστερα δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει τόσο πολὺ ἡ γνώμη Τοῦ Πνευματικοῦ ποὺ θὰ κάνη γιὰ μᾶς, ἀλλὰ κυρίως μᾶς ἐνδιαφέρει τὸ γεγονὸς ὅτι ἐσὺ πέτυχες νὰ λυτρωθεῖς καὶ δὲν καταστράφηκες. Διότι, ἀδελφοί μου, εἴτε στὴν ἐξομολόγηση θὰ πεῖτε τὶς ἁμαρτίες σας γιὰ νὰ συγχωρηθῆτε εἴτε στὴν μέλλουσα Κρίση γιὰ τὴν τιμωρία, ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι θὰ φανερωθοῦν καὶ δὲν θὰ μείνουν ποτὲ μυστικές. Αὐτὸ ἂς τὸ ξέρη ὅλος ὁ κόσμος. Καὶ ἐκεῖ στὴν Κρίση θὰ εἶναι παρὼν καὶ ὁ Πνευματικός, ὅπου δὲν θὰ ἔχουμε πὼς νὰ δικαιολογηθοῦμε οὔτε ἐμεῖς, οὔτε ἐκεῖνος.

1. Εἶναι καλὸ νὰ ἔχουμε μόνο ἕνα Πνευματικό, ἢ ἕνα κοντά μας καὶ ἕνα μακριά μας, στὴν ὑπηρεσία μας;

Ἀγαπητέ μου, καλὰ εἶναι, ὅπου καὶ νὰ ἐξομολογεῖσαι, νὰ ἐξομολογεῖσαι μὲ εἰλικρίνεια. Στὸν μακρινὸ Πνευματικό, ἄλλοτε μπορεῖς καὶ ἄλλοτε δὲν ἠμπορεῖς νὰ φτάσεις. Νὰ μὴν ἐξομολογεῖσαι ὅμως στὸν ἕνα τὰ ἐλαφρὰ καὶ ἐπιεικῆ καὶ στὸν ἄλλον τὰ βαρέα ἁμαρτήματά σου. Σ᾿ ὅποιον ἐξομολογεῖσαι νὰ τὰ λέγεις ὅλα, ὅσα ἔκανες. Δὲν ἔχει σημασία στὴν ἐξομολόγησή σου ἡ φήμη Τοῦ Πνευματικοῦ, ἡ ἡλικία του, διότι ἡ δύναμις τοῦ δεσμεῖν καὶ λύειν εἶναι σὲ ὅλους ἡ ἴδια. Οὔτε ἕνας Πνευματικὸς ἔχει ἰσχυρότερη ἐξουσία ἀπὸ τὸν ἄλλο στὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἴσως νὰ μὴν ἔχει πολλὴ ἐμπειρία ἢ τὸ πνεῦμα τῆς ἀγάπης, ἀλλὰ ἡ ἐξουσία ἀπὸ τὸ Θεὸ εἶναι σὲ ὅλους ἡ ἴδια. Ἡ ἐξομολόγηση ἀποφασίζεται καὶ γίνεται ἀπὸ σένα καὶ ὄχι ἀπὸ μένα τὸν Πνευματικό σου. Ἐγὼ ἐρωτῶ, ἀλλὰ αὐτὴ ἡ ἐρώτηση ἐμένα μοῦ κοστίζει.
Ἐξομολογήσου, κυρία μου. Γι᾿ αὐτὸ τὸ ἔργο ἦλθες.
Μά, ρωτῆστε με, πάτερ, μοῦ λέγει.
Πρέπει ὁ κάθε ἐξομολογούμενος νὰ ἑτοιμάζεται ἀπὸ πρίν, γράφοντας σ᾿ ἕνα χαρτί, ὅσα ἔχει νὰ πεῖ. Καὶ ὁ Πνευματικὸς θὰ βοηθήσει ὅσο τοῦ ἐπιτρέπεται. Τὰ ὅσα γράφονται, δὲν ξεφεύγουν καὶ θὰ περάσουν ἀπὸ τὸ πλυντήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως καὶ θὰ καθαρισθοῦν γιὰ πάντα. Μιὰ χώρα εἶναι δυνατὴ καὶ καλὴ ἐὰν ἔχει καλοὺς Πνευματικούς. Ἐὰν προετοιμάσθηκες μὲ τὸν τρόπο ποὺ σοῦ εἶπα, ἀλλὰ ξέχασες μερικὲς ἁμαρτίες, εἶσαι συγχωρημένος, ἂν ὅμως δὲν ἑτοιμάσθηκες καὶ στηρίχθηκες στὸν Πνευματικὸ καὶ παρέλειψες μία ὁλόκληρη σειρὰ πραγμάτων, τὰ ὁποῖα δὲν εἶπες, αὐτὰ δὲν συγχωροῦνται.
Τὸ Μυστήριο τῆς Μετανοίας περιέχει τέσσερα στοιχεῖα:
  1. Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα νὰ προσπαθεῖς νὰ μὴν ἐπαναλάβεις τὴν ἁμαρτία.
  2. Νὰ τὴν ἐξομολογηθεῖς ἂν τὴν ἐπαναλάβεις.
  3. Νὰ λάβεις τὴν ἄφεση ἀπὸ τὸν Πνευματικό.
  4. Νὰ ἐφαρμόσεις τὸν κανόνα (ἐπιτίμιο) ποὺ θὰ σοῦ βάλει ἐπακριβῶς.
Ὅταν πηγαίνεις στὴν ἐξομολόγηση, νὰ πηγαίνεις μὲ τὴν ἀπόφαση νὰ μὴν ἁμαρτήσεις πάλι. Ὅμως εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπαναληφθοῦν τὰ ἴδια. Δὲν εἶσαι ἔνοχος ὅταν δὲν τὴν κάνης ἐκ κακῆς προθέσεως. Ἁμαρτίες ποὺ γίνονται μὲ κακὴ πρόθεση δὲν τὶς λύνω. Αὐτοὶ ποὺ συζοῦν πρὶν ἀπὸ τὸν γάμο τους, δὲν τοὺς συγχωρῶ, οὔτε τοὺς διαβάζω συγχωρητικὴ εὐχή. Τοὺς ἐξηγῶ γιὰ νὰ καταλάβουν ὅτι θὰ τύχουν συγχωρήσεως, ἐὰν διακόψουν τὴν ἁμαρτία τους.
Ὁ ἀγώνας γιὰ θεραπεία τοῦ πάθους εἶναι καὶ τῶν δυό: καὶ τοῦ Πνευματικοῦ καὶ τοῦ ἐξομολογούμενου. Ὁ πρῶτος βοηθεῖ τὸν δεύτερο κι αὐτὸς θεραπευμένος ἀπὸ τὴν ἁμαρτία του προοδεύει ὅλο καὶ περισσότερο καὶ γίνεται καλύτερος. Σ᾿ αὐτὴ τὴν περίπτωση τῆς μετανοίας καὶ θεραπείας τοῦ πάθους οἱ ἁμαρτίες ἀφήνουν ἕνα μεγάλο καλό: τὴν ταπείνωση. «Κοίταξε σὲ τί κατάσταση ἤμουν ἐγὼ ὁ παλιάνθρωπος καὶ τώρα ποὺ εὑρίσκομαι! Πῶς τόλμησα νὰ στενοχωρήσω τόσο πολὺ τὸν Θεὸ μὲ τὶς ἁμαρτίες μου»!
Ὁ παράδεισος εἶναι γεμάτος ἀπὸ ἁμαρτωλοὺς μετανοημένους. Ὅλοι ἁμάρτησαν, ἀλλὰ ἡ μετάνοιά τους ἄρεσε στὸν Θεό. Ἡ ἁμαρτία προκαλεῖ τὴν ταπείνωση. Ἀπὸ ποῦ καταλαβαίνουμε ὅτι ὁ διάβολος παίζει ἕνα ρόλο γιὰ ἐμᾶς ψυχοσωτήριο; Μᾶς δείχνει ἀμέσως τὶς ἀδυναμίες μας. Μᾶς βοηθεῖ νὰ στεφανωθοῦμε. Ἂν ἤξερε πόσο μᾶς βοηθεῖ στὴν σωτηρία μας θὰ ἀπέφευγε τόσο πολὺ νὰ μᾶς πειράζει.
Λέγω συχνὰ στὴν ἐξομολόγηση σὲ μερικοὺς χριστιανούς: «Νὰ ξέρης ὅτι θὰ συναντηθῶ μαζί σου στὴν ἔσχατη Κρίση καὶ δὲν θὰ λυπᾶσαι τότε ποὺ δὲν τὰ εἶπες ὅλα; Θὰ εἶμαι παρὼν καὶ δὲν θὰ μπορῶ τότε νὰ σὲ συγχωρήσω. Τότε κι ἐγὼ θὰ σὲ καταδικάζω. Διότι μποροῦσες μὲ μία λέξη νὰ πεῖς κι ἐγὼ νὰ σὲ λύσω καὶ κανεὶς δὲν θὰ σοῦ ἔλεγε τίποτε. Θὰ σὲ ἔβγαζα ἀπὸ τὰ βαθιὰ νερὰ καὶ δὲν θὰ σὲ μάλωνα, διότι ἤσουν βρεγμένος».
Πρέπει νὰ ξέρετε ἀδελφοί μου, ὅτι τίποτε δὲν γίνεται χωρὶς θυσία. Ὅπου κι ἂν εἶσαι, στὴν ἔγγαμη ἢ στὴν μοναχικὴ ζωή, παντοῦ χρειάζεται θυσία. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ τῆς σωματικῆς θυσίας, πιὸ εὔκολο εἶναι τὸ μοναστήρι ἀπὸ τὸν κόσμο.

2. Τί γίνεται ἐὰν δὲν ἐφαρμόζω τὸ ἐπιτίμιο ποῦ μοῦ δίνει ὁ Πνευματικός;

Τί ἐπιτίμιο νὰ δώσει ὁ Πνευματικός, ἐὰν δὲν ἠμπορεῖ νὰ τὸ ἐπιτέλεση ὁ πνευματικός του υἱός; Ἐγὼ δὲν εἶμαι τῆς γνώμης νὰ βάζουμε ἐπιτίμια ποὺ δεσμεύουν τὸν χρόνο καὶ προκαλοῦν ψυχικὸ καὶ σωματικὸ κόπο. Προτιμῶ ἐπιτίμιο τὴν ὑπόσχεση τοῦ ἐξομολογούμενου νὰ εἶναι συχνὰ στὴν ἐκκλησία, νὰ εἶναι προσεκτικὸς στὴν ζωή του καὶ ἀνὰ πάσαν στιγμὴν νὰ προστρέχει μὲ ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό. Ἐὰν ὁ ἐξομολογούμενος λάβει κάποιο ἐπιτίμιο καὶ δὲν τὸ ἐκπληρώσει, εὑρίσκεται σὲ ἁμαρτία. Πρέπει νὰ τὸ ἐξομολογηθεῖ, καὶ νὰ εἰπεῖ ὅτι δὲν ἠμπόρεσε ἢ δὲν ἤθελε νὰ ἐκπληρώσει τὸν κανόνα του. Γιατί δὲν μπόρεσε νὰ τὸ κάνη; Τὸ ζήτημα αὐτό, «ἔκανα ἢ δὲν ἔκανα τὸν κανόνα μου» θὰ πρέπει νὰ τὸ συζητήσει μὲ τὸν Πνευματικὸ ποὺ τοῦ τὸν ἔδωσε. Εἶναι ὁ μόνος ποὺ ἠμπορεῖ νὰ τὸν μετρίαση. Αὐτὸς ἔχει ὅλη τὴν ἐξουσία τοῦ δεσμεῖν καὶ λύειν. Σᾶς ἔδωσε τὸ τάδε ἐπιτίμιο, δὲν συζητᾶμε πλέον ἂν εἶναι ἢ δὲν εἶναι καλός, θὰ τὸν ἀκούσομε, ὅπως ἀκοῦμε τὸν Θεό. Ἐὰν ἐπὶ παραδείγματι, σοῦ ἐπέβαλε κάποιο ἐπιτίμιο νὰ κάνης τόσες μετάνοιες καὶ δὲν ἠμπορεῖς, τότε ὀφείλεις νὰ τοῦ τὸ εἰπεῖς: «Πάτερ εὑρίσκομαι σὲ μία κατάσταση καὶ δὲν ἠμπορῶ νὰ γονατίζω. Ἔχω πληγὲς στὰ πόδια. Ἔχω ἀναιμία». Ἕνας Πνευματικὸς κρατεῖ λογαριασμὸ τῶν ἀδυναμιῶν μας. Καί, ἂν δὲν κάνης τὸν κανόνα σου εἴτε ἀπὸ ἀπροσεξία εἴτε ἀπὸ τεμπελιά, εἶσαι ἔνοχος.
Εἶμαι ἐπίσης τῆς γνώμης νὰ μὴ συζητοῦνται τὰ ἐπιτίμια ποὺ δίδονται ἀπὸ τὸν Πνευματικὸ μεταξὺ τῶν ἐξομολογούμενων. Ἐγὼ ἔδωσα σὲ μερικοὺς ἐλαφρὰ ἐπιτίμια γιὰ νὰ μάθω κατόπιν ὅτι οὔτε αὐτὰ μπόρεσαν νὰ τὰ κάνουν. Δὲν ἤθελαν. Καὶ ἦταν γιὰ βαρεία ἁμαρτήματα καὶ ὄχι γιὰ ἐλαφρὰ πράγματα. Εἶναι γεγονὸς ὅτι ὁ κανόνας πέρασε στὴν ἀντίληψη τῶν ἀνθρώπων σὰν μία ὑποχρέωσις νὰ δέχονται κανόνα ἀπὸ τὸν Πνευματικό. Ἄλλα κανόνας τί σημαίνει; Σημαίνει ὅτι δὲν κάνω πάλι τὴν ἁμαρτία. Μάχη μὲ τὰ πάθη καὶ τὸν διάβολο γιὰ νὰ μὴν ἁμαρτήσω πάλι.
Ὁ κανόνας ἀρχίζει νὰ θεωρεῖται μὲ σχετικὴ ἀξία, ὥστε δὲν ἔχει τὴν σιγουριὰ νὰ τὸν ἐπιβάλεις σ᾿ αὐτὸν ποὺ τοῦ ἀξίζει. Ὁ Πνευματικὸς βλέπει ἐπὶ πλέον τὸν ζῆλο τοῦ ἐξομολογούμενου, καθὼς καὶ τὴν σοβαρότητα τῶν ἁμαρτιῶν του. Ἀλλὰ ὁ πιὸ ἀληθινὸς κανόνας εἶναι αὐτός: Νὰ μὴν ἐπαναληφθεῖ ἡ ἁμαρτία. Διότι εἶσαι πάντοτε μαζὶ μὲ τὸν ἑαυτό σου, εἶσαι καθημερινὰ μέσα στὸν πειρασμὸ καὶ τότε πρέπει νὰ φανεῖς γενναῖος ἀγωνιστὴς μὲ γυμνὸ τὸ ξίφος σου καὶ ὄχι κοιμισμένος. Ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἐπιτίμια εἶναι ἡ ἀπαγόρευσις τῆς Θείας Κοινωνίας. Ἐδῶ οἱ Πνευματικοὶ θ᾿ ἀποφανθοῦν μὲ πολὺ μεγάλη προσοχή. Οἱ πιὸ αὐστηροὶ Κανόνες ἀπαγορεύουν τὴν Θεία Κοινωνία ἀπὸ 18-20 ἕως 25 χρόνια. Αὐτὸ θὰ σήμαινε ὅτι ὁ πιστὸς δὲν θὰ μποροῦσε νὰ κοινωνήσει ποτέ. Ἰδιαίτερα λαμβάνεται ὑπ᾿ ὄψιν καὶ ἡ ἱστορικὴ περίοδος τὴν ὁποία ζοῦμε. Αὐτὸς μπορεῖ νὰ συνηθίσει μὲ τὴν ἀκοινωνησία, νὰ μὴν τὸν ἐνδιαφέρει καὶ νὰ λέγει: «Τί κι ἂν δὲν μπορῶ νὰ κοινωνῶ, δὲν ἔζησα μέχρι σήμερα»;
Μετὰ ἀπὸ μία περίοδο 40-50 χρόνων ἀθεϊστικῆς ἀγωγῆς, διαπιστώνω ὅτι οἱ ἄνθρωποι ποὺ γεννήθηκαν καὶ ἔζησαν αὐτὴ τὴν περίοδο, δὲν ἔχουν καθόλου μιὰ χριστιανικὴ παιδεία, κληρονομημένη ἀπὸ τοὺς παπποῦδες καὶ τοὺς προγόνους τους. Αὐτὸ τὸ διαπιστώνω, μέσω τῶν γυναικῶν ποὺ ἔρχονται καὶ μοῦ λέγουν ὅτι οἱ ἄνδρες τους εἶναι ἄπιστοι. Ὁ ἀγώνας μας εἶναι, ἂν τοὺς φέρουμε στὴν ἐκκλησία, κατόπιν νὰ μὴν τοὺς ἀπελπίσουμε ὅτι εἶναι μεγάλοι ἁμαρτωλοί.
Πρέπει νὰ ἐπιβάλλουμε ἕνα ἐπιτίμιο ποὺ νὰ μπορεῖ ὁ μετανοῶν πιστὸς νὰ τὸ ἐφαρμόζει καθημερινὰ μὲ τὴν καρδιά του καὶ ὄχι σὰν μία τυπικὴ ὑποχρέωσή του. Πολλὲς φορὲς μὲ λύπη του ὁ Πνευματικὸς ἀναγκάζεται νὰ βάλει στὸ πνευματικό του παιδὶ κάποιο κανόνα. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἐξομολογούμενος κάνει τὸν κανόνα του ἀπὸ ὑποχρέωση καὶ ὄχι μὲ διάθεση νὰ θεραπευθεῖ. Καὶ ἂν βέβαια τὸν κάνει... εἶναι πολὺ ὀλίγοι ἐκεῖνοι ποὺ κάνουν τὸν κανόνα τους, ὅπως πρέπει μὲ σκοπὸ τὴν θεραπεία τῶν ψυχικῶν παθῶν τους. Ἕνας πῆρε σὰν κανόνα νὰ διάβαση τρεῖς φορὲς τὴν Ἅγια Γραφή. Λοιπόν, τὴν διαβάζει γιὰ νὰ τὴν καταλαβαίνει, ἢ γιατί τοῦ ἐπεβλήθη νὰ τὴν διαβάζει; Σήμερα ἔχουν λιγοστέψει τὰ βαρεῖα ἐπιτίμια, διότι οἱ ἄνθρωποι, ὄχι μόνο δὲν τὰ κάνουν, ἀλλὰ οἱ περισσότεροι κόπτουν τὴν σχέση τους μὲ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸν Πνευματικό. Τὸ πιὸ ὠφέλιμο ἐπιτίμιο γιὰ τὸν ἐξομολογηθέντα εἶναι, ἐὰν αὔριο καὶ μεθαύριο καὶ κάθε ἡμέρα παραμένει, ὅπως βγῆκε ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἀπὸ τὸ ἐξομολογητήριο.
Παντρεύτηκαν κάποτε ὁ Νίκος μὲ τὴν Ἰωάννα. Μετὰ ἀπὸ τὶς χαρούμενες ἡμέρες τοῦ γάμου τοὺς πῆγαν στὸ σπίτι τους. Ὁ Νίκος ἔφυγε γιὰ τὴν δουλειὰ καὶ ἡ Ἰωάννα ἔμεινε στὸ σπίτι νὰ μαγειρέψει. Ἀπὸ λάθος της, σὰν νεαρὴ καὶ ἄπειρη στὴν κουζίνα ποὺ ἦταν, τὸ κάπνισε τὸ φαγητό.
Ἀλίμονό μου, τί θὰ πεῖ ὁ Νίκος, ὅταν θὰ ἔλθει! «Δὲν ἔμαθες τίποτε τόσα χρόνια κοντὰ στὴν μαμά σου»; Ταραζόταν ἡ καημένη. Ἦλθε ὁ Νίκος. «Ἀγαπητέ μου Νίκο, κάπνισα τὸ φαγητό». «Ἄφησε, ἀγάπη μου, δὲν μ᾿ ἐνδιαφέρει ἐμένα αὐτό. Γιατί δὲν μὲ σκέφθηκες ἐμένα ὅλη τὴν ἡμέρα. Αὐτὸ μόνο μ᾿ ἐνδιαφέρει». Αὐτὸ ἐνδιαφέρει καὶ τὸν Θεό. Δὲν κοιτάζει τόσο τὶς μουντζοῦρες τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὅσο ἂν τὸν ἀτενίζουμε ψηλὰ στὸν οὐρανό. Σὰν νὰ μᾶς λέγει: «Ὢ καὶ νὰ γνωρίζατε ποιὸς εἶμαι Ἐγώ! Ἐγώ, ὁ ὁποῖος σᾶς ἔπλασα. Σᾶς ἔδωσα ἀγγελικὴ εἰκόνα καὶ ἀνώτερη ἐκείνων... ἄγγελοι σᾶς συνοδεύουν καὶ σᾶς ὑπηρετοῦν. Ἄγγελοι θὰ ὀνομαστεῖτε καὶ θὰ εἰσέλθετε στὴν Βασιλεία Μου. Σᾶς ἔδωσα σοφία, ἐξυπνάδα καὶ κρίση. Γιατί δὲν σκεφθήκατε Ἐμένα;». Ἀκοῦτε, θέλει μόνο νὰ Τὸν σκεπτώμεθα. Αὐτὸ εἶναι ἕνα μεγάλο πράγμα. Συνεπῶς αὐτὸ εἶναι ἕνα καλὸ ἐπιτίμιο. Νὰ σκέπτεσαι τὸν Θεό, ὅπως σκέπτεσαι τὸ φαγητό, τοὺς γονεῖς σου, ὅπως σκέπτεσαι κάποιον τὸν ὁποῖον ἀγαπᾶς. Τοὺς σκέπτεσαι καὶ λέγεις νοερά: Τί κάνουν τώρα ἡ μητέρα μου, ὁ πατέρας μου, ἡ σύζυγός μου; Ἔτσι νὰ σκέπτεσαι καὶ τὸν Θεό. Διότι πρέπει πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα καὶ πάνω ἀπ᾿ ὅλα αὐτὸς νὰ εἶναι τὸ πιὸ ἀγαπητό μας Πρόσωπο καὶ τὴν πρώτη σκέψη τοῦ νοῦ καὶ τὸ αἴσθημα τῆς καρδιᾶς μας σ᾿ αὐτὸν νὰ τὰ δίνουμε. Ὅταν σοῦ συμβεῖ κάτι τὸ τρομακτικὸ ἢ σὲ προσβάλει κάποια ἁμαρτία, λέγεις ἀπότομα «Κύριε συγχώρεσέ με». Αὐτὴ ἡ ἀναφορά σου στὸν Θεὸ εἶναι ἀπ᾿ αὐτὸν πολὺ εὐπρόσδεκτη. «Κύριε εἶμαι ἕνας παλιάνθρωπος, εἶμαι ἀνάξιος τοῦ ἐλέους σου!...». Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, κάθεσαι καὶ μοῦ κάνεις χίλιες μετάνοιες τρρ …τρρ...
Ἔχουμε ἀνάγκη συνεχοῦς παρουσίας τῆς καρδιᾶς μας σ᾿ αὐτὴ τὴν μόνιμη κατάσταση τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸν Θεό. Μιὰ βαθιὰ μὲ συναίσθημα ἀγάπης σιωπή μας εἶναι μία βαθιὰ προσευχή.
Ἀφοῦ κάνει τὸν κανόνα τῆς προσευχῆς του ὁ χριστιανὸς ἢ ὁ μοναχός, νομίζει ὅτι ἐξόφλησε πλέον μὲ τὴν ὑποχρέωση τῆς προσευχῆς του καὶ ἀναχωρεῖ σχεδὸν ἄδειος ἀπὸ πνευματικῆς πλευρᾶς. Ἐγὼ τάσσομαι ὑπὲρ μιᾶς συνεχοῦς πνευματικῆς ἐγρηγόρσεως. Γι᾿ αὐτὸ καὶ εἶπα: Ὁποιαδήποτε στιγμὴ μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνας χρόνος καὶ ἕνας βαθὺς στεναγμὸς μπορεῖ νὰ εἶναι μία προσευχή. Ἡ προσευχὴ τοῦ κανόνος, κατὰ τὸ τυπικό, τελειώνει σὲ μία ὥρα. Δὲν πρέπει ὅμως νὰ σταματήσει κανεὶς σ᾿ αὐτὸ τὸ χρόνο. Οὔτε αὐτὸ νὰ εἶναι ἡ μόνη πνευματικὴ ἐργασία. Νὰ διαβάζει τὴν παράκληση τῆς Θεοτόκου εἶναι μία προσευχὴ πολὺ καλή. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ πρέπει κατ᾿ ἐξοχὴν νὰ γνωρίζουμε καὶ τὸ ὁποῖο πολὺ λίγο συζητεῖται εἶναι ἡ ἔλλειψης συνεχοῦς συμμετοχῆς τῆς καρδιᾶς μας στὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Μιὰ ὁλόκληρη στρατιὰ ἀνθρώπων μοῦ λέγουν στὴν ἐξομολόγηση, ὅτι δὲν κάνουν τὸν κανόνα ποὺ τοὺς ἔβαλα. Πολὺ σπάνια εὑρίσκω ἀνθρώπους ποὺ ἀπετέλεσαν τὸν κανόνα τους. Γι᾿ αὐτὸ δὲν ὑποστηρίζω τὴν γνώμη νὰ μπαίνουν τέτοιοι κανόνες, οἱ ὁποῖοι ἢ γίνονται γρήγορα γιὰ νὰ λυτρωθοῦν οἱ ἄνθρωποι ἀπ᾿ αὐτούς, ἢ γίνονται διανοητικά, χωρὶς δηλαδὴ αἴσθηση, ἢ δὲν ἐφαρμόζονται καθόλου. Ὁ στεναγμὸς ὅμως τῆς μετανοίας δὲν ἀπαιτεῖ χρόνο. Εἶναι στὴ διάθεσή σου συμμετέχοντας ὅλη ἡ ὕπαρξίς σου νὰ κραυγάσεις μὲ στεναγμὸ στὸν Κύριο: «Ὦ Θεέ μου, ἐλέησέ με τὸν ἄσωτο καὶ πανάθλιο δοῦλο σου». Κι αὐτὸ εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ τὸ νὰ πεῖς 15 φορὲς τὸ «Πάτερ ἡμῶν...», τὸ ὁποῖον τὸ μαθαίνεις ἀπὸ στήθους καὶ τὸ λέγεις γρήγορα.
Οἱ Πνευματικοὶ πρέπει νὰ ξέρουν ὅτι τὰ ἐπιτίμια εἶναι πολλὰ καὶ αὐστηρά, ἀλλὰ σημασία νὰ δίνουν στὸ σωστὸ προσανατολισμὸ τοῦ ἐξομολογούμενου, διότι τὸ πνευματικὸ ἔργο δὲν ἐξαντλεῖται μὲ τὴν ἐπιβολὴ ἐπιτιμίων, ἀλλὰ μὲ τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν. Ὁ Μέγας Βασίλειος, ἐπὶ παραδείγματι, ποὺ θεωρεῖται ὁ αὐστηρότερος κανονολόγος, ἐπιβάλλει γιὰ τὴν ἔκτρωση ἀκοινωνησία 20 χρόνια. Κι ἀκόμη λέγει πῶς νὰ διεξέλθει αὐτὸ τὸ πολυχρόνιο διάστημα τοῦ ἐπιτιμίου: Ἐπὶ πέντε χρόνια νὰ στέκεται στὴν αὐλὴ τῆς ἐκκλησίας, ἄλλα πέντε ἔξω ἀπὸ τὴν πόρτα τῆς ἐκκλησίας, πέντε μέσα στὴν ἐκκλησία χωρὶς νὰ λαμβάνει τὴν Θεία Κοινωνία. Νὰ ἔχουν ὑπ᾿ ὄψιν τους αὐτὴ τὴν αὐστηρότητα τοῦ θείου Πατρός. Ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος ὅμως εἶχε καὶ πνευματικὴ εὐελιξία καὶ ἐλαστικότητα. Γι᾿ αὐτὸ στὸν 74ο Κανόνα του γράφει: «Ὁ πιστευθεῖς παρὰ τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας λύειν καὶ δεσμεῖν, εἰ φιλανθρωπότερος γένοιτο, τὸ ὑπερβάλλον τῆς ἐξομολογήσεως ἔρων τοῦ ἠμαρτηκότος, εἰς τὸ ἐλαττῶσαι τὸν χρόνον τῶν ἐπιτιμίων, οὐκ ἔσται καταγνώσεως ἄξιος... ταχέως τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπία καταλαμβάνει».
Ἑπομένως δίνει στὸν Πνευματικὸ τὴν ἐλευθερία νὰ ἐπιτίμηση μὲ ἀπαγόρευση τῆς θείας Κοινωνίας, ὅπως ἐκεῖνος κρίνει πιὸ σωστό. Ὁ Πνευματικὸς λαμβάνει ὑπ᾿ ὄψιν του μιὰ ὁλόκληρη σειρὰ γεγονότων καὶ καταστάσεων. Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα σᾶς λέγω ἀκόμη μιὰ φορὰ ἐδῶ: Τὸ γεγονὸς ὅτι κάποιος ἀποφασίζει νὰ ἔλθει στὴν ἐξομολόγηση εἶναι ἕνα ἐπιτίμιο, ποὺ ἤδη τὸ ἐφαρμόζει. Ἔρχεται μὲ συντριβή. Πρέπει ὁ Πνευματικὸς νὰ συζητήσει ὅλα τὰ θέματα μαζί του, τὰ ὁποῖα θὰ τὰ ξέρη μόνο αὐτὸς καὶ νὰ μείνουν μυστικὰ γιὰ πάντα μέσα του. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι ὁ Πνευματικὸς πρέπει νὰ σέβεται καὶ μὲ πολλὴ ἀγάπη νὰ δέχεται αὐτὸν ποὺ τοῦ ἀποκαλύπτει τὰ πιὸ σοβαρὰ ἁμαρτήματα καὶ προβλήματα τῆς ζωῆς του. Διότι, ἐὰν μὲ τὴν θεία βοήθεια κατορθώνει καὶ βγάζει ἀπὸ τὰ νερὰ τῆς ἁμαρτίας ἕναν πνιγμένο, αὐτὸ εἶναι ἕνα μέγα ἐπίτευγμα. Ἡ χαρὰ τοῦ σεσωσμένου εἶναι ἀνέκφραστη. Αὐτὸν ὅμως ὁ Πνευματικὸς δὲν τὸν μαλώνει, διότι εἶναι ἀκόμη βρεγμένος.
Ὁ Πνευματικὸς λαμβάνει σοβαρὰ ὑπ᾿ ὄψιν τὶς καταστάσεις ἀνάμεσα στὶς ὁποῖες ἐκτυλίχθηκαν οἱ ἁμαρτίες. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ χριστιανὸς λέγει μὲ μεγάλη καρδιακὴ συντριβὴ τὶς ἁμαρτίες του, αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ σπουδαῖο. Τότε αὐτὸς φθάνει ταχέως στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν πρέπει ὁ Πνευματικὸς νὰ τοῦ ἀπαγορεύσει γιὰ πολὺ διάστημα τὴν Θεία Κοινωνία. Σᾶς λέγω ἕνα παράδειγμα ἀπὸ τὰ συμβάντα τῆς ζωῆς μου ὡς Πνευματικοῦ: Ξενύχτισα σχεδὸν τὸ βράδυ ἑνὸς Μεγάλου Σαββάτου μὲ ἕνα χριστιανό, γέρο ἀπὸ τὸ Μαραμοῦρες (πόλης στὴν βορειοδυτικὴ Ρουμανία), ποὺ εἶχε ἔλθει μὲ μία κάπα. Μοῦ εἶπε: «Πάτερ, ἦλθα νὰ ἐξομολογηθῶ, νὰ μὲ τακτοποιήσης πνευματικά». Ποιὸς εἶναι αὐτὸς ὁ γέρος; Στὸ χωριό του ἦτο ἕνας ἀξιοτίμητος ἄνθρωπος. Ἐπὶ 30 χρόνια ἡ γυναίκα του εἶχε ἀκολουθήσει τὴν προτεσταντικὴ κοινότητα τῶν Ἀντβεντιστῶν. Τότε ὑπῆρχε ἕνα ρεῦμα Ἀντβεντιστῶν πολὺ δυνατὸ ἐκεῖ. Ὅλοι οἱ Ἀντβεντιστὲς ἀποφάσισαν νὰ πιάσουν αὐτόν, ποὺ ὀνομαζόταν Ἰωάννης καὶ ἦτο ἀντιπρόσωπος τοῦ χωρίου του νὰ τὸν πείσουν νὰ ἀκολουθήσει τὸ χωριό του τὴν αἵρεσή τους. Ὅμως αὐτὸς εἶχε στενὲς σχέσεις μὲ τὴν ἐκκλησία καὶ δὲν κατόρθωσαν νὰ καταβάλλουν τὸ φρόνημά του. Αὐτὸς κρατοῦσε μὲ θάρρος τὴν διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μόνο καὶ μόνο ἐπειδὴ δὲν πήγαινε μὲ τοὺς ἐχθροὺς τῆς πίστεως. «Ἐγὼ δὲν ἔχω καμία δουλειὰ νὰ πάω κοντά τους» μου ἔλεγε. Τὸν ἐρώτησα: «Νήστευες»; Διότι εἶχε πόθο νὰ κοινωνήσει. Αὔριο ἦτο Πάσχα. «Ὄχι πάτερ. Καὶ χθὲς κατέλυσα, διότι τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ ἤμουν στὸ νοσοκομεῖο».
Τότε εἶπα ἐγὼ στὸν ἑαυτό μου: «Τί κάνεις τώρα Ἀρσένιε»; Σίγουρα ὅ,τι θὰ ἔκανε ὁ Χριστός. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἐπὶ 30 χρόνια ἀμυνόταν γιὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ τώρα ἐγὼ προβληματίζομαι, διότι ἔφαγε ἕνα κομμάτι τσουρέκι τὸ Μέγα Σάββατο εὑρισκόμενος καὶ σὲ ξένο μέρος; «Καλὰ μπάρμπα Γιάννη, νὰ νηστέψεις μέχρι αὔριο». Καὶ τὸ αὔριο ἦτο μόνο μερικὲς ὧρες. Αὐτὸ τὸ ἐπιτίμιο τοῦ ἔδωσα ἐκείνη τὴ στιγμὴ καὶ τὸν κοινώνησα.
Βλέπετε πῶς ἐπιβάλλεται νὰ κάνης μία συγκατάβαση γιὰ ἕνα τόσο σοβαρὸ θέμα; Δὲν τὸν κανόνισα σύμφωνα μὲ τοὺς Κανόνες, ἀλλὰ ὑπολόγισα τὴν πνευματική του κατάσταση καὶ τὸν ἡρωικὸ πόλεμο ποὺ ἐπὶ τόσα χρόνια ἔκανε χάριν τῆς Ὀρθόδοξου πίστεως. Διότι, πρέπει νὰ εἰπῶ, ἀλλὰ μὲ φόβο ὅτι δὲν βλέπω μόνο μὲ τὴν νηστεία εἴσοδο στὴν Οὐράνια βασιλεία. Ἡ βαθιὰ ταπείνωσις καὶ ἡ ἀκακία μᾶς παρέχουν τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας μας. Ἡ νηστεία συνιστᾶται σὰν μία κατάστασις ἀσκητικῆς καὶ φυσιολογικῆς ἀνάγκης, ἡ ὁποία ἀπαλλάσσει τὸν ὀργανισμὸ ἀπὸ τὶς τοξίνες καὶ κάνει καλὸ στὴν ὑγεία. Συναντᾶμε ὅμως καὶ διάφορες περιπτώσεις ἀνθρώπων ποὺ δὲν νήστευαν, διότι εἴτε ταξίδευαν, εἴτε ἦσαν ἄρρωστοι, εἴτε δι᾿ ἄλλους λόγους.
Βλέπετε ὅτι πρέπει ὁ Πνευματικὸς νὰ δείχνει κατανόηση. Πρέπει νὰ ὑπολογίζει τὴν ἔνταση τῆς μετανοίας τοῦ ἐξομολογούμενου, πράγμα τὸ ὁποῖο εἶναι ὁ στόχος του.
Ἐπῆγε κάποιος μὲ βαρεῖα ἁμαρτήματα νὰ ἐξομολογηθεῖ. Ὁ Πνευματικὸς τοῦ ᾿δωσε ἕνα πολὺ ἐλαφρὸ κανόνα καὶ ὁ χριστιανὸς τοῦ εἶπε: «Γιατί, πάτερ, ἔδωσες σὲ μένα τὸν ἁμαρτωλὸ ἕνα τόσο ἐλαφρὸ κανόνα»; Τότε ὁ Πνευματικὸς τοῦ μείωσε λίγο ἀπὸ τὸν κανόνα ποὺ τοῦ ἔδωσε. «Πάτερ, Τί κάνεις»; Ἀπὸ τὴν πολλὴ συντριβή του, ἔπαθε συγκοπὴ καρδίας καὶ πέθανε ἐκείνη τὴ στιγμή. Εἶχε τὸ φιλότιμο νὰ διαμαρτύρεται, διότι δὲν τοῦ ἔδωσε ὁ Πνευματικός του βαρὺ ἐπιτίμιο. Τελικὰ ὁ Πνευματικὸς ἀπεδείχθη ὅτι ἦτο πολὺ ἔμπειρος καὶ ὁδήγησε ἐκείνη τὴν στιγμὴ μία ψυχὴ στὸν παράδεισο μετανοημένη.
Ἑπομένως οἱ κανόνες μένουν σὰν οἱ μεγάλοι φάροι προσανατολισμοῦ. Π.χ. Ἰδοὺ κύριε ἡ ἁμαρτία σου (ἔκτρωσις) σοῦ ἀπαγορεύει νὰ κοινωνήσεις μὲ τὴν σύζυγό σου ἐπὶ 20 χρόνια, ὅπως λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ οἱ δυνατότητες ἐλαφρύνσεως τοῦ ἐπιτιμίου. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει: «Χρόνια ἀκοινωνησία θέλεις νὰ τοῦ δώσεις; Ὄχι, γιάτρεψε τὴν πληγή του». Τὸν ἐπετίμησες τόσα χρόνια, ἀλλὰ ἡ ψυχή του ἔμεινε ἀθεράπευτη. Μεγάλη εἶναι ἡ μάχη γιὰ τὴν θεραπεία μιᾶς πληγῆς!
Καταφρονεῖται ἡ θυσία τοῦ Γολγοθᾶ, ὅταν Πνευματικοὶ ἱερεῖς ἀρνοῦνται νὰ λύσουν τοὺς μετανοημένους διὰ βαρέα ἁμαρτήματα. Εἶναι ἕνα τεράστιο λάθος τους. Μπορεῖς νὰ τοῦ ἀπαγορεύσεις νὰ κοινωνήσει, ἀλλὰ δὲν ἔχεις δικαίωμα νὰ μὴ τοῦ διαβάσεις συγχωρητικὴ εὐχή. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἐρώτησε τὸν Κύριο: «Πόσες φορὲς νὰ συγχωροῦμε; Καὶ ὁ Κύριος του εἶπε ἑβδομηκοντάκις ἑπτά» δηλαδὴ ἄπειρες φορές. Αὐτὸ ἰσχύει σ᾿ αὐτὸν ποὺ εἰλικρινὰ μετανοεῖ, διότι σὲ κανέναν δὲν ἐπιτρέπεται νὰ καταργεῖ τὴν κόλαση λόγω φιλανθρωπίας τοῦ Δεσπότου Ἰησοῦ.

3. Ὑπάρχει κάποια κατηγορία ἀνθρώπων ποὺ δὲν μποροῦν νὰ σωθοῦν π.χ. οἱ ἠθοποιοί;

Ἀγαπητέ μου, μόνο ὁ διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ σωθεῖ· Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀπάντησις. Συνεπῶς, μὴ κάνετε πάλι τέτοιου εἴδους ἐρωτήσεις. Προϋπόθεσις εἶναι ἡ μετάνοια. Ἕνα κάποιος σκότωσε χίλιους ἀνθρώπους, ἐξομολογεῖται, μετανοεῖ κλαίει, ὁ Θεὸς θὰ τὸν συγχωρέσει. Ἡ Θυσία τοῦ Γολγοθᾶ ἔγινε γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου καὶ ὄχι μόνο γιὰ μερικούς. Ἐὰν δὲν θέλουν, φυσικὰ δὲν ἠμποροῦν νὰ σωθοῦν. Ὁ Σωτήρ μας δὲν σταυρώθηκε μόνο γιὰ μία κατηγορία σφαλμάτων, ἀλλὰ γιὰ κάθε ἁμάρτημα ποὺ γίνεται ἐπάνω στὴν γῆ μας. Μεγαλύτερη ἁμαρτία ἀπ᾿ αὐτὴ τοῦ Ἰούδα δὲν ὑπάρχει, διότι ἐνσυνείδητα πρόδωσε τὸν Θεό. Καὶ παρ᾿ ὅλα αὐτὰ ὁ Θεὸς θὰ τὸν συγχωροῦσε, ἐὰν δὲν ἐκρεμαζόταν καὶ εἰλικρινὰ μετανοοῦσε. Μιὰ συμβουλὴ ποὺ δίνω στοὺς Πνευματικούς, εἶναι ν᾿ ἀγαποῦν τὰ πνευματικά τους παιδιά, ἔτσι ὅπως εἶναι.
Πῆγα σ᾿ ἕνα μοναστήρι, σὲ δυὸ πνευματικά μου παιδιά, ἱερεῖς-Πνευματικοί, ὅπου τὰ εἶχα μεταφέρει ἐκεῖ πρὶν ἀπὸ πολλὰ χρόνια καὶ τὰ ρώτησα: Πῶς ἐσεῖς ἐδῶ κανονίζετε τοὺς ἀνθρώπους; Μοῦ εἶπαν: «Ἐμεῖς ἐδῶ, αὐτοὺς ποὺ ἔκαναν μέχρι 20 ἐκτρώσεις, δὲν τοὺς λύνουμε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία τους». «Καὶ τί τοὺς κάνετε; Τοὺς στέλλετε στὸν Ἀρσένιο; Δὲν τοὺς μεταλαμβάνετε, τουλάχιστον δὲν τοὺς λύνετε τὴν ἁμαρτία τους;

4. Ἄνθρωποι ποὺ δὲν ἐγκαταλείπουν τὴν ἁμαρτία τους, τοὺς διαβάζετε εὐχή, μετὰ ἀπὸ κάθε τους ἐξομολόγηση γιὰ τὴν ἴδια ἁμαρτία;

Τοὺς διαβάζω κάθε φορὰ ποὺ ἔρχονται νὰ ἐξομολογηθοῦν, ἄσχετα ἂν ἔπεσαν στὴν ἴδια ἁμαρτία.
Ἂν κάποιος δὲν πηγαίνει στὴν ἐκκλησία τὶς Κυριακὲς καὶ δὲν μοῦ λέγει ὅτι πηγαίνει, παρὰ μόνο ὅταν τὸν ρωτῶ ἐγώ, τότε αὐτὸν δὲν τὸν λύνω ἀμέσως. Τὸν βάζω πρῶτα ν᾿ ἀρχίσει νὰ ἐκκλησιάζεται καὶ ὕστερα ἔρχεται νὰ μιλήσουμε. Τοῦ λέγω τότε ὅτι εἶναι μεγάλη ἁμαρτία νὰ μὴν πηγαίνει στὴν ἐκκλησία καὶ τοῦ ἐξηγῶ λίγο τὴν σπουδαιότητα τῆς θείας Λειτουργίας, ὅτι ἐκεῖ εὑρίσκει πολλὴ χάρη.

5. Ἂν εἶναι καπνιστὴς ὁ ἐξομολογούμενος τὸν λύνετε;

Ἐγὼ τὸν λύνω. Ἀλλὰ δὲν μοῦ λέγει «Εἶμαι καπνιστής». Δὲν λέγει ἔτσι, ἀλλὰ «Ἤμουν καπνιστής». Ἡ λέξις «εἶμαι» σημαίνει συνέχεια. Βασίζομαι σὲ μία ἐξήγηση ποὺ τοῦ δίνω ὅσον ἀφορᾶ τὴν σοβαρότητα τῆς ἁμαρτίας. «Ἀντιλαμβάνεσαι παιδί μου, ὅτι τὸ κάπνισμα ἐργάζεται ὕπουλα γιὰ νὰ σὲ καταστρέψει. Αὐτὸ τὸ πάθος θὰ σὲ καταστρέψει αἰφνιδίως. Λοιπόν, πρέπει νὰ τὸ ἀφήσεις, διότι μὲ φέρνεις κι ἐμένα στὴν θέση νὰ σὲ λύνω -ψευδῶς, ἀλλὰ δὲν θὰ τὸ κάνω ἂν δὲν σταματήσεις τὸ τσιγάρο». Καὶ μοῦ λέγει: «Κατάλαβα πάτερ».
Βέβαια κατάλαβε γιὰ ἐκείνη τὴν ὥρα. Μπροστά μου ἀποφασίζει νὰ τὸ κόψει καὶ μακάρι νὰ μποροῦσε νὰ μὴν ἁμαρτήσει πάλι.
Εἶναι ἀλήθεια, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ὑπολογίζουμε τὶς αὐθόρμητες ἀποφάσεις. Ὅμως καὶ δὲν πρέπει νὰ σταματᾶμε τὴν μετάνοιά του ἐκείνη τὴν ὥρα ποὺ λέγει πὼς θὰ διορθωθεῖ. Ἡ τακτική μου εἶναι νὰ εἶμαι ὅσο μπορῶ ἀνεκτικός, ἀλλὰ νὰ καταδικάζω ὁπωσδήποτε τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ πείθω κι αὐτὸν νὰ στρέφεται ἐναντίον της. Ἂν ὁ ἴδιος μισῆ τὴν ἁμαρτία του, τότε εἴμεθα σὲ καλὸ δρόμο. Τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ θὰ τὸν βοηθήσει.

6. Σὲ περίπτωση διαφωνίας μεταξὺ συζύγων τί μποροῦμε νὰ κάνουμε; Συνάντησα μία περίπτωση: Ἕνας νέος μοῦ εἶπε ὅτι ἡ γυναίκα του τοῦ κάνει μαγεῖες, τοῦ βάζει τοξικὲς οὐσίες στὸ φαγητό, λέγει ὅτι δὲν ἠμπορεῖ νὰ ζήσει μαζί του κι ὅμως περιμένουν νὰ γεννηθεῖ τὸ πρῶτο τους παιδί.

Ἀγαπητέ μου, τὴν ὑποφέρει μέχρι νὰ βρεῖ μία εὔλογη ἀφορμὴ γιὰ χωρισμό. Πρέπει νὰ τὴν ἀνέχεται ὅσο τὸ σκοινὶ πάει μακρύτερα. Καὶ εἶναι πολλὲς οἱ περιπτώσεις αὐτοῦ τοῦ εἴδους. Πάντως ὑπάρχουν τέσσερις περιπτώσεις διαζυγίου:
Ἐὰν πρόκειται γιὰ περίπτωση μοιχείας, ὅπως μᾶς λέγει ὁ Σωτήρ.
Στὴν περίπτωση αὐτή, ἐὰν ὁ ἕνας συγχωρεῖ τὴν πτώση τοῦ ἄλλου καὶ μετανοήσει ὁ πταίσας, τότε μποροῦν νὰ συμβιοῦν.
Ἐὰν ὁ ἕνας θέλει νὰ σκοτώσει τὸν ἄλλο καὶ διαισθάνεται ὅτι θέλει νὰ τὸν (τὴν) σκοτώσει εἴτε μὲ δηλητηρίαση, εἴτε μὲ τουφεκισμό. Τότε πρέπει νὰ χωρίζουν, παρὰ νὰ γίνει ἔγκλημα.
Ἐὰν ἕνας ἀπὸ τοὺς δυὸ ἔπεσε σὲ αἵρεση καὶ μὲ τὴν βία προσπαθεῖ νὰ παρασύρει καὶ τὸν ἄλλον. Ὁ ἄλλος ἐπιτρέπεται νὰ χωρίζει παρὰ νὰ πέφτει στὸ ἀνάθεμα τῆς Ἐκκλησίας.
Ἐὰν ἀναχωρεῖ στὸ μοναστήρι, ἀλλὰ μὲ τὴν σύμφωνη γνώμη τοῦ ἄλλου συζύγου καὶ μὲ κανονικὸ διαζύγιο.

7. Ἐπιτρέπεται ὁ χωρισμός, ὅταν δὲν ὑπάρχει κανονικὴ αἰτία;

Οἱ ἱερεῖς, ὡς γνῶστες τῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας, τουλάχιστον γι᾿ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν μόνιμη χρήση, κρίνουν αὐτὸ τὸ ζήτημα. Ἐὰν βέβαια ἔπαυσε ἡ ἀγάπη καὶ πρόκειται γιὰ ἕναν ἀμετανόητο μέθυσο, ποὺ ἔρχεται μὲ γυναῖκες στὸ σπίτι. Βλέπετε δὲν κρίνουμε ἐμεῖς ποιὸ εἶναι τὸ κανονικό. Ἀλλὰ σᾶς εἶπα, ἐὰν συλλαμβάνουμε τὸν ἕνα ἀπὸ τοὺς δυὸ νὰ φταίει, ἔχουμε τὴν ἐλευθερία νὰ λύσουμε τὸν γάμο τους, ἐφ᾿ ὅσο κι αὐτοὶ δὲν ἠμποροῦν μ᾿ αὐτὸ τὸν τρόπο νὰ ζοῦν ἀκόμη. Ἔφτασα στὸ σημεῖο νὰ πῶ σὲ κάποιον: «Ὑπόβαλλε, κύριε, διαζύγιο καὶ τὸ θέμα σου τελείωσε».

8. Σὲ περίπτωση ἔκτρωσης τί μποροῦμε νὰ κάνουμε;

Δὲν μποροῦμε νὰ τὸ δεχθοῦμε μὲ κανένα τρόπο, ἀκόμη καὶ στὸν κίνδυνο νὰ χάση τὴν ὀρθόδοξη πίστη του ὁ ἔνοχος. Δὲν μποροῦμε νὰ ἀνεχθοῦμε τὴν γυναίκα νὰ κάνη ἔκτρωση. Εἶναι μεγάλη ἁμαρτία. Καὶ δὲν συζητᾶμε μόνο τὸ γεγονός, ὅτι πέθανε ἕνας ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὅτι φόνευσε ἕνα ἄνθρωπο ἀβάπτιστο. Τοὺς ἀναπτύσσω μία διδασκαλία γι᾿ αὐτὸ τὸ θέμα καὶ ἀρχίζουν νὰ κλαῖνε. Ὁ Θεὸς περιμένει τὴν εἰλικρινῆ μετάνοια τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ὄχι τὸν χρόνο. Διότι ὁ Θεὸς τοὺς συγχωρεῖ, ἂν μετανοοῦν, ἀπὸ τὴν πρώτη κιόλας στιγμή. Φέρτε στὴν μνήμη σας τὴν ἁμαρτωλὴ γυναίκα τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ ἐμεῖς πάντοτε νὰ ρωτοῦμε τὸν ἑαυτό μας, τί θὰ ἔκανε στὴ θέση μας ὁ Χριστός; Ὁ Σωτὴρ θέλει νὰ σώσει τὸν κόσμο, ἀφοῦ μετανοήσει, διότι δὲν ὑπάρχει σωτηρία χωρὶς μετάνοια. Κι αὐτὴ εἶναι ἡ ἀνθρώπινη πλευρὰ μὲ τὴν ὁποία μέσω τῆς μετανοίας τοῦ ἀνθρώπου, ὁδηγεῖται ἐν συνεχείᾳ στὴν ἐξομολόγηση. Σὲ μία ἀκόμη παρατήρηση ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει, ὅτι ἐδίδοντο μεγάλα ἐπιτίμια, διότι ἡ πίστις ἦτο μεγάλη. Ἐμεῖς δὲν ἀγνοοῦμε τοὺς Κανόνες ἀλλὰ ὡστόσο ζοῦμε σὲ μία δική μας ἱστορικὴ στιγμή. Ἐγώ, σήμερα ἐξομολογῶ, τώρα στέκομαι σὲ διάλογο μὲ τὸν μετανοοῦντα. Καί, παρακαλῶ, θέλω νὰ μὲ πιστεύετε, ὅτι δὲν ἀπαγορεύσαμε περισσότερα ἀπὸ τρία χρόνια τὴν Θεία Κοινωνία σ᾿ αὐτοὺς ποὺ ἔκαναν ἢ κάνουν ἐκτρώσεις.
Δυὸ ἐπείγοντα προβλήματα πρέπει νὰ λυθοῦν σήμερα στὴ χώρα μας γιὰ τὸ μέλλον τοῦ γένους μας καὶ τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ: «Ἡ γεννητικότητα καὶ ἡ ἀναγέννηση τῆς χριστιανικῆς ζωῆς στὰ χωριὰ καὶ τὶς πόλεις. Νὰ σκεφτοῦμε ὅτι ἡ Χώρα μας (Ρουμανία) ἔχει δυὸ ἑκατομμύρια ἐκτρώσεις τὸν χρόνο (πρόκειται γιὰ τὰ πρῶτα χρόνια μετὰ τὸ καθεστὼς τοῦ Τσαουσέσκου). Νὰ τί εἴδους θυσίες προσφέρουν σήμερα στὸν Θεὸ οἱ Ρουμάνοι! Αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἐθνικὴ καὶ χριστιανικὴ γενοκτονία στὴν ἱστορία τοῦ Ρουμανικοῦ μας Ἔθνους. Παλαιὰ οἱ πρόγονοί μας πέθαιναν πολεμώντας μὲ τοὺς εἰδωλολάτρες καὶ ἡμεῖς σήμερα σκοτώνουμε τὰ παιδιά μας γιὰ νὰ ζήσουμε ἐμεῖς καλλίτερα πάνω στὴν γῆ! Ἀλλά, ἐὰν δὲν μετανοήσουμε δὲν θὰ μπορέσουμε νὰ δοῦμε τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ νὰ λάμψη στὶς καρδιές μας.
Ἐπίσης χρειάζεται μία ὁλοκληρωτικὴ θρησκευτικὴ ἀναγέννησις στὴν Ρουμανία, ἡ ὁποία ἔχει πλέον ἀπὸ 400 μοναστήρια καὶ σκῆτες καὶ περισσότερες ἀπὸ 10000 ὀρθόδοξες ἐνορίες! Οἱ φοβερότερες κοινωνικὲς καὶ ψυχικὲς ἀρρώστιες τῆς Χώρας μας σήμερα εἶναι: Ὁ Ἀλκοολισμός, ἡ πορνεία, τὸ διαζύγιο, ἡ πορνογραφία διαμέσου ὅλων τῶν συγχρόνων μέσων, οἱ αἱρέσεις, ὁ διχασμός, τὸ μίσος μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ ἐκδίκηση καὶ διὰ λόγους ὑλικούς.

9. Λέγει ἡ γυναίκα, ὅτι «δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ μένα ἡ ἔκτρωση, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἄνδρα μου».

Πάτερ, ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ αὐτὴ λέγει ὅτι τὴν πίεσε ὁ ἄνδρας της καὶ λυπᾶται γι᾿ αὐτό, τῆς διαβάζω βέβαια συγχωρητικὴ εὐχή, ἀλλὰ τὴν ἀποκλείω ἀπὸ τὴν Θεία Κοινωνία. Τῆς λέγω: Ἦταν καλλίτερο νὰ προτιμήσης τὸν θάνατο, παρὰ νὰ δεχθεῖς τοῦ ἀνδρός σου τὴν πίεση! Καὶ ἀλίμονο, βέβαια στὸν ἄνδρα αὐτόν... Ἀλλὰ αὐτὴ ἡ καημένη κλαίει γιὰ τὸ πάθημά της καὶ δὲν πρέπει νὰ φύγει ἀπελπισμένη, διότι ἀρνήθηκα νὰ τῆς διαβάσω τὴν εὐχὴ τῆς συγχωρήσεως. Κατόπιν τοὺς ἔβαλα τὰ ὀνόματα γιὰ μνημονεύσει στὴν Προσκομιδή, ἀφοῦ πρῶτα τοὺς ἐπέπληξαν τοὺς δυὸ γιὰ τὸ ἁμάρτημά τους καὶ τοὺς συμβούλευσα νὰ μὴ κάνουν ποτὲ τὸ ἴδιο πράγμα.

10. Ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐξομολογηθοῦν τὶς ἁμαρτίες τους κι ὅμως δὲν ἀλλάζουν τὴν ζωή τους, δὲν μεταμορφώνονται ἐν Χριστῷ.

Ἐὰν δὲν ἀλλάζει, δὲν τὸν κοινωνεῖς ἀμέσως, ἀλλὰ τὸν λύνεις ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του. Δὲν πρέπει νὰ τὸν διώχνεις ἀσυγχώρητο...
Τὸ ἀκριβότερο πράγμα στὸν κόσμο εἶναι ἕνα δάκρυ μετανοίας.

11. Πές μας Γέροντα, κάτι γιὰ τὸ μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου.

Σᾶς λέγω γιὰ νὰ ξέρετε μόνο ἕνα πράγμα καὶ θέλω νὰ τὸ κρατήσετε αὐτὸ μὲ πολλὴ ἀκρίβεια: Νὰ μὴ τελεῖται τὸ Εὐχέλαιο μόνο μ᾿ ἕνα ἱερέα. Τουλάχιστον μὲ δυό. Δηλαδὴ νὰ εἶναι πάνω ἀπὸ δυό. Καὶ ξέρετε γιατί; Διότι θεμελιώνεται στὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας ποὺ εἶπε: «Προσκαλεσάσθω τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας καὶ προσευξάσθωσαν ἀπ᾿ αὐτόν...» (Ἰακ. 5,14). Ὄχι μὲ ἕνα ἱερέα.

Πηγή: www.nektarios.gr

Τὸ ἅγιον Εὐχέλαιον

Τὸ Εὐχέλαιο εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἑπτὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τὸ ὁποῖο τελεῖται στὸ Ναὸ ἡ στὸ σπίτι γιὰ τὴν ἴαση σωματικῶν καὶ ψυχικῶν ἀσθενειῶν. Τὸ Εὐχέλαιο τῆς Μ.Τετάρτης δὲν ἔχει κάποια μαγικὴ ἐπενέργεια στὴν πνευματική μας ζωή, ἀλλὰ εἶναι μιὰ ἄρρηκτη ἀλυσίδα μαζί μὲ τὰ ἄλλα Μυστήρια στὰ ὁποῖα θὰ πρέπει νὰ συμμετέχουμε, π.χ. Ἐξομολόγηση, Θεία Κοινωνία.

Ἡ σύσταση τοῦ Μυστηρίου

Ἡ σύσταση τοῦ εὐχελαίου, ὅπως καὶ τῶν ὑπόλοιπων μυστηρίων, ἀνάγεται στὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ μάλιστα τὴν Καθολικὴ Ἐπιστολὴ Ἰακώβου (ε´ 14-15). Ἀπόδοση στὴν νεοελληνική: Εἶναι κάποιος ἀπὸ σᾶς ἄρρωστος; Νὰ προσκαλέσει τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας νὰ προσευχηθοῦν γι᾿ αὐτὸν καὶ νὰ τὸν ἀλείψουν μὲ λάδι, ἐπικαλούμενοι τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου. Καὶ ἡ προσευχὴ ποὺ γίνεται μὲ πίστη θὰ σώσει τὸν ἄρρωστο· ὁ Κύριος θὰ τὸν κάνει καλά. Κι ἂν ἔχει ἁμαρτίες, θὰ τοῦ τὶς συγχωρέσει.
Ἔτσι, ἡ ἀποστολικὴ παραγγελία ἀποτέλεσε τὴ βάση πάνω στὴν ὁποία θεμελιώθηκε ἡ πίστη καὶ ἡ τελετουργικὴ πράξη τῆς Ἐκκλησίας. Τελετουργοὶ τοῦ φιλανθρώπου τούτου μυστηρίου εἶναι οἱ πρεσβύτεροί της Ἐκκλησίας, προσκαλούμενοι γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ στὴν οἰκία τοῦ ἀρρώστου χριστιανοῦ. Πλησίον τοῦ ἀσθενοῦς προσεύχονται θερμά. Ἐπικαλοῦνται τὴ χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος γιὰ νὰ εὐλογηθεῖ τὸ λάδι ποὺ παρατίθεται. Καὶ στὴ συνέχεια ἀλείφουν τὸν ἄρρωστο χριστιανὸ μὲ τὸ εὐλογημένο πλέον ἔλαιο. Ἡ ἐπάλειψη μὲ τὸ εὐλογημένο ἔλαιο, σώζει τὸν ἄρρωστο.

Ἡ τέλεση τοῦ Μυστηρίου

Ἡ ἀκολουθία τοῦ εὐχελαίου τελεῖται «εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καὶ σώματος». Σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ σωματικὴ ἀσθένεια θεωρεῖται ὡς ὁ πικρὸς καρπὸς τῆς ἁμαρτίας. Ὁποιαδήποτε ἀσθένεια, ὡς διαταραχὴ τῆς ἁρμονικῆς λειτουργίας τοῦ σώματος, ὀφείλεται σὲ πνευματικὰ αἴτια καὶ κυρίως στὴ διαταραχὴ τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Στὰ ἱερὰ κείμενα δὲν παρουσιάζεται μόνο ἡ στενὴ σύνδεση τῆς ἀσθένειας μὲ τὴν ἁμαρτία ἀλλὰ συγχρόνως ὑποδεικνύεται καὶ ὁ τρόπος τῆς θεραπείας: ἡ εἰλικρινὴς μετάνοια καὶ ἡ ἐπιστροφὴ στὸν Θεό.

Τὰ ὁρατὰ στοιχεῖα τοῦ Εὐχελαίου

Γιὰ τὴν τέλεση τοῦ μυστηρίου τοποθετεῖται πάνω σε κάποιο τραπέζι τὸ εὐαγγέλιο, μικρὴ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, κανδήλα ἀναμμένη καὶ δοχεῖο μὲ ἀλεύρι, δίπλα στὸ ὁποῖο ἀνάβονται ἑπτὰ κεριά. Ἡ κανδήλα πρέπει νὰ εἶναι καθαρὴ καὶ μέσα τοποθετεῖται ἁγνὸ λάδι, ἔνδειξη καθαρῆς καὶ ὁλοπρόθυμης προσφορᾶς στὸν Θεό. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ καλὸς Σαμαρείτης στὴν ὁμώνυμη παραβολή, περιποιεῖται στοργικὰ τὸν τραυματία ρίχνοντας στὶς πληγές του λάδι καὶ κρασί. Τὸ λάδι, μετὰ τὶς εὐχὲς τῶν ἱερέων, δὲν εἶναι πιὰ κοινὸ λάδι· ὅπως καὶ στὴ βάπτιση: τὸ νερὸ τῆς κολυμβήθρας, μετὰ τὶς εὐχὲς τοῦ λειτουργοῦ, δὲν εἶναι πιὰ κοινὸ νερό.
Στὸ τέλος τῆς ἀκολουθίας γίνεται ἡ χρίση μὲ τὸ ἁγιασμένο ἔλαιο. Χρίεται σταυροειδῶς τὸ μέτωπο, τὸ σαγόνι, οἱ δύο παρειὲς καὶ τὰ χέρια μέσα στὴν παλάμη καὶ στὸ ἐξωτερικό τους μέρος. Μ᾿ αὐτὴ τὴν χρίση, ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ θεραπεύσει τὸ πνεῦμα, τὶς σκέψεις καὶ ὁλόκληρο τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο. Ἀκόμη, νὰ δίνει δύναμη σ᾿ ἐκεῖνα τὰ μέλη τοῦ σώματος μὲ τὰ ὁποῖα κάνουμε τὶς περισσότερες πράξεις· (π.χ.τὰ χέρια εἶναι τὰ μέλη ποὺ ἐκτελοῦν τὶς ἐντολὲς τοῦ μυαλοῦ μας).

Παρεξηγημένες ἐκδοχὲς τοῦ Μυστηρίου

1. Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα, ὁρισμένοι θεωροῦν ὅτι μὲ τὴν συγχωρητικὴ εὐχὴ τοῦ εὐχελαίου ἀναπληρώνουν τὴν ἐξομολόγηση, ποὺ δὲν κάνουν γιὰ διάφορους λόγους. Ἡ συγχωρητικὴ εὐχὴ τοῦ εὐχελαίου δὲν καταργεῖ τὴν ἐξομολόγηση. Ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν, ποὺ παρέχεται στὸ μυστήριο τοῦ εὐχελαίου, δὲν ἀναφέρεται στὰ ἁμαρτήματα ποὺ γνωρίζουμε καὶ δὲν ἐξομολογούμαστε, ἀλλὰ σὲ ὅσα μικρὰ ξεχάσαμε ἢ ἀγνοοῦμε. Διότι κανένα μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἀναιρεῖ τὸ ἄλλο, ἀλλὰ τὸ ἕνα συμπληρώνει τὸ ἄλλο μέσα στὸ μεγάλο «μυστήριο» τῆς Ἐκκλησίας.
2. Μία ἄλλη παρεξήγηση συμβαίνει μὲ τὸ ἀλεύρι, ποὺ χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴ στήριξη τῶν κεριῶν. Ὁρισμένοι πιστοὶ δὲν ἀρκοῦνται στὴ χρίση μὲ τὸ ἁγιασμένο ἔλαιο, ἀλλὰ ζητοῦν καὶ ἀλεύρι γιὰ διάφορες χρήσεις: νὰ τὸ βάλουν κάτω ἀπὸ τὸ μαξιλάρι τοῦ παιδιοῦ τους «γιὰ νὰ δείξει ὁ Θεὸς τὸ τυχερό τους», ἢ «γιὰ νὰ φύγει τὸ κακὸ ἀπὸ τὸ σπίτι», ἢ γιὰ νὰ τὸ ἀραιώσουν μὲ νερὸ καὶ νὰ τὸ πιεῖ ὁ ἀσθενής. Ἐπειδὴ τὰ παραπάνω ἐγγίζουν τὴ δεισιδαιμονία, πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι τὸ μυστήριο ὀνομάζεται εὐχέλαιο καὶ ὄχι «εὐχάλευρο». Ἐκεῖνο ποὺ ἁγιάζεται εἶναι τὸ λάδι καὶ ὄχι τὸ ἀλεύρι.
3. Ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη παρεξήγηση, ποὺ συνιστᾶ σύγχυση τοῦ σκοποῦ τοῦ εὐχελαίου. Πολλοὶ ζητοῦν εὐχέλαιο γιὰ νὰ ἐγκαινιάσουν τὸ καινούργιο τους σπίτι ἢ τὸ κατάστημα. Γιὰ τὰ σπίτια, τὰ καταστήματα, τὰ ὀχήματα καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ὑπάρχουν οἱ ἀντίστοιχες ἁγιαστικὲς πράξεις. Ἀκόμη, δὲν εἶναι καὶ λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ ζητοῦν ἀπὸ τὸν ἱερέα νὰ τελέσει ἁγιασμὸ καὶ εὐχέλαιο μαζί, πράγμα ποὺ δείχνει σύγχυση καὶ παρεξήγηση. Λὲς καὶ χρειάζεται περισσότερες ἀπὸ μία ἁγιαστικὲς πράξεις γιὰ νὰ ζητήσουμε τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ.
4. Μία ἄλλη παρεξήγηση συνδέεται μὲ τὴν ἀντίληψη ὅτι τὸ εὐχέλαιο ἀφορᾶ τοὺς ἑτοιμοθάνατους καὶ ὅσους γενικὰ βρίσκονται στὴν τελικὴ φάση τῆς ἀσθενείας τους. Παρατηρεῖται ἄλλοτε μία ἀποφυγὴ τελέσεως τοῦ εὐχελαίου ἀπὸ τὸ φόβο μήπως προκληθεῖ ἡ ἐπισπευσθεῖ ὁ θάνατος τοῦ ἀσθενῆ. Ὁ φόβος αὐτός, ὅμως, εἶναι ἀδικαιολόγητος. Οἱ συγγενεῖς φοβοῦνται νὰ τὸ ποῦν στὸν ἀσθενῆ. Ὁ ἀσθενὴς φοβᾶται νὰ τὸ ζητήσει. Τὸ εὐχέλαιο εἶναι γιὰ τὴν ὑγεία καὶ τὴ ζωή. Γιὰ ὑγεία καὶ ζωὴ μιλοῦν ὅλες οἱ αἰτήσεις καὶ οἱ εὐχὲς τοῦ μυστηρίου.
Τέλος, εἶναι δυνατὸ νὰ διατυπωθεῖ καὶ μία ἔνσταση: γιατί δὲν θεραπεύει πάντοτε; τὸ μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου δὲν συστάθηκε γιὰ νὰ καταργεῖ κάθε ἀσθένεια, τὸν θάνατο καὶ τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη. Πολλὲς φορὲς φέρνει ἔμμεση θεραπεία. Ἄλλωστε, ἡ θεραπεία ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν πίστη τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἴδια χάρη παρέχεται σὲ ὅλους· ὅλοι ὅμως δὲν θεραπεύονται. Ἡ θεραπεία μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι πάντοτε γιὰ τὸ εὐρύτερο συμφέρον τοῦ ἀνθρώπου. Παραμένει γιὰ νὰ παιδαγωγήσει ἴσως τὸν ἀσθενῆ καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει μὲ βεβαιότητα στὴν ἐν Χριστῷ σωτηρία· ὅποτε καὶ πάλι ἐπιτυγχάνεται ὁ ἀπώτερος σκοπὸς τοῦ μυστηρίου.

Ἀπαραίτητα ὑλικά

Γιὰ τὸ Εὐχέλαιο ἀπαραιτήτως χρειάζονται τὰ παρακάτω:
α) ἕνα κανδήλι μὲ λάδι ἐλιᾶς (καὶ λίγο κόκκινο κρασὶ)
β) θυμιατὸ καὶ θυμίαμα
γ) εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἡ τῆς Παναγίας ἡ κάποιου Ἁγίου
δ) μία κούπα μὲ ἀλεύρι προκειμένου ἔπειτα νὰ ζυμωθεῖ καὶ νὰ γίνει πρόσφορο
ε) ἑπτὰ (7) κεράκια ὅσα εἶναι καὶ τὰ Εὐαγγέλια ποὺ θὰ ἀναγνωσθοῦν στὸ Εὐχέλαιο
στ) τὰ ὀνόματα « ὑπὲρ ὑγείας» τῶν ἐπιτελούντων τὸ Εὐχέλαιο
ζ) μία θρυαλλίδα (μπατονέτα) γιὰ τὴ χρίση τοῦ ἁγίου ἐλαίου.
Τὸ ἁγιασμένο ἔλαιο φυλάσσεται καὶ δὲν πετιέται! Πρέπει νὰ καίγεται στὸ κανδήλι μέχρι τέλους. Μετὰ τὴ πλήρη καύση, ἡ καντηλήθρα καὶ ὅσα χρησιμοποιηθοῦν γιὰ τὸ καθάρισμα τοῦ ἔσωθεν περιεχομένου, καίγονται σὲ ἀσφαλῆ τόπο.

Προέλευσις κειμένου: http://agstefanos.blogpsot.com

Σάββατο 22 Ιουνίου 2013

Η σημασία του ονόματος στη ζωή της Εκκλησίας

Το όνομα
Τα ονόματα ανέκαθεν είχαν σπουδαία σημασία για την ανθρώπινη επικοινωνία και κατανόηση, δεδομένου ότι έπαιζαν το ρόλο των στοιχείων εκείνων με τα οποία γινόταν γνωστή η δήλωση προσώπων, ζώων και αντικειμένων. Το όνομα γρήγορα εξελίχθηκε σε μέσο με το οποίο δηλώνεται κάποιο πρόσωπο ή πράγμα. Αν αυτό έχει σημασία για το φυτικό και ζωϊκό κόσμο, πόσο μάλλον για τον άνθρωπο, στον οποίο είναι εντονότερος ο προσωπικός χαρακτήρας, τα δε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εμφανίζονται σε διαφορετικούς ανθρώπους με τρόπο διάφορο και ανεπανάληπτο. Το όνομα και η ονοματοδοσία δεν εξελίχθηκαν άσχετα προς τον ιστορικό βίο και τις περιπέτειες των λαών. Μέσω των ονομάτων μπορεί να παρακολουθήσουμε την ιστορική πορεία ενός ολόκληρου έθνους.

Συχνά τα ονόματα ασκούν επάνω μας γοητεία και δύναμη, ενώ άλλα αποστροφή.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα φέροντα τα ονόματα αυτά πρόσωπα συνδέονται με καλές αναμνήσεις του παρελθόντος στην πρώτη περίπτωση και με αρνητικές εμπειρίες και καταστάσεις στη δεύτερη. Συχνά τα ονόματα είναι διακριτικά του θρησκεύματος του φέροντος προσώπου και συνδέονται με τις φιλοσοφικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις των ανθρώπων.
Το όνομα στους Εθνικούς
Οι Έλληνες διακρίθηκαν περισσότερο από κάθε άλλο λαό για τον πλούτο των προσωπικών ονομάτων. Η χαρά και η υπερηφάνεια των Ελλήνων ήταν το προσωπικό τους όνομα, ποτέ το επάγγελμα ή ο τίτλος. Η έλλειψη ονομάτων και ονοματοδοσίας από κάποιο λαό θεωρούνταν ανέκαθεν έλλειψη πολιτισμού. Αντίθετα μ’ αυτό που συνέβαινε στους πρωτόγονους λαούς, στους πολιτισμένους οι άνθρωποι φέρουν προσωπικά ονόματα, τα οποία και λαμβάνουν με πράξη ονοματοδοσίας . Στους Αρχαίους Έλληνες το όνομα δινόταν στο βρέφος ή κατά τη γέννησή του ή κατά την όγδοη ημέρα από τη γέννηση.
Το όνομα στην Παλαιά Διαθήκη
Στην Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε πως ο άνθρωπος, ως το τελειότερο των δημιουργημάτων, από την πρώτη στιγμή φέρει ιδιαίτερο όνομα, δηλωτικό της ατομικότητας και μοναδικότητάς του, και μ’ αυτό διακρίνεται από τα άλλα πρόσωποα που βρόσκονται μαζί του. Ο Δημιουργός καλεί τον πρωτόπλαστο ΑΔΑΜ με το όνομά του, ενώ εκείνος δίνει ονόματα στα ζώα και στη γυναίκα του.
Οι Ιουδαίοι έδιναν το όνομα στο βρέφος αμέσως με τη γέννησή του, ενώ αργότερα κατά την όγδοη ημέρα από τη γέννηση. Μάλιστα η κατά την όγδοη ημέρα ονοματοδοσία συνδέθηκε με την περιτομή. Η πράξη αυτή ήταν σε χρήση την αρχαιότητα στους Αιγύπτιους και Αιθίοπες . Απ’ αυτούς την παρέλαβαν οι Εβραίοι. Η περιτομή είναι θρησκευτική πράξη που διατάχθηκε από τον ίδιο το Θεό, για ν’ αποτελεί εμφανές σημείο καθενός που ανήκει στο Θεό, καθώς και της διαθήκης που συνήψε ο Θεός με τον Αβραάμ. Η σύνδεση της ιουδαϊκής περιτομής με την ονοματοδοσία φανερώνει ίσως τη μεγάλη σπουδαιότητα που και οι Ιουδαίοι προσέδιδαν στο όνομα και τη σημασία του για τη ζωή του ανθρώπου.
Το όνομα στη χριστιανική διδασκαλία
Τη σημασία του ανθρωπίνου ονόματος παρέλαβε και ο Χριστιανισμός, ο οποίος την ανέδειξε και την προήγαγε, καθώς την απεγκλώβησε από τα ασφυκτικά χωροχρονικά δεσμά του παρόντος κόσμου τοποθετώντας την στην εσχατολογική διάσταση.
Πότε δίνεται το όνομα;
Το όνομα, κατά την τάξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δίνεται την όγδοη ημέρα από την γέννηση του βρέφους. Γιατί; Στην βιβλική αποκάλυψη ο αριθμός «επτά» είναι το σύμβολο του κόσμου που δημιούργησε ο Θεός « καόν λίαν», του κόσμου που είχε φθαρεί από την αμαρτία και παραδόθηκε στο θάνατο. Η εβδόμη είναι η ημέρα κατά την οποία ο Δημιουργός αναπαύθηκε και την ευλόγησε, είναι η ημέρα που εκφράζει τη χαρά και ευφροσύνη του ανθρώπου για τη δημιουργία ως κοινωνίας με το Θεό. Όμως η ημέρα αυτή είναι μια διακοπή εργασίας, όχι το πραγματικό τέλος της. Είναι η ημέρα της προσδοκίας, της ελπίδας του κόσμου και του ανθρώπου για λύτρωση, για την ημέρα που είναι πέρα από το «επτά», πέρα από τη διαρκή επανάληψη του χρόνου. Το αδιέξοδο αυτό ήλθε να καταβάλει η καινούργια ημέρα, που εγκαινίασε ο Χριστός με την Ανάστασή Του. Από «τη μια Σαββάτων» άρχισε ένας καινούργιος χρόνος, ο οποίος αν και εξωτερικά παραμένει μέσα στον παλαιό χρόνο αυτού του κόσμου και μετριέται σε σχέση με τον αριθμό «επτά», ο πιστός νιώθει πως είναι καινούργιος. Το «οκτώ» γίνεται πλέον σύμβολο του νέου αυτού χρόνου.
Γιατί δίνεται το όνομα κατά την όγδοη ημέρα;
Η Εκκλησία τοποθετώντας την ονοματοδοσία κατά την όγδοη ημέρα θέλει να καταστήσει το αρτιγέννητο παιδί μέτοχο και κοινωνό αυτής της νέας πραγματικότητας και να καταδείξει σ’  αυτό τη δυναμική πορεία της καταξιωμένης ανθρώπινης ζωής, κατάληξη της οποίας είναι η Βασιλεία των Ουρανών. Βλέπουμε εδώ ότι η Εκκλησία θεωρεί το βρέφος που μόλις γεννήθηκε ως ολοκληρωμένο ήδη άνθρωπο, το αντιμετωπίζει με την ίδια πρόνοια που αντιμετωπίζει τον κάθε άνθρωπο. Το όνομα του ανθρώπου του δίνει ταυτότητα ως πρόσωπο και διαβεβαιώνει τη μοναδικότητά του. Γι’  αυτό και φροντίζει πλέον να του δώσει όνομα. Δεν θεωρεί το βρέφος απλά άνθρωπο, γενικά και αόριστα, ούτε σαν φορέα μιάς αφηρημένης κι απρόσωπης φύσης.Είναι πράγματι συγκλονιστικό το γεγονός ότι πολύ πρίν αναγνωρισθούν στα παιδιά τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρίν ακόμη ιδρυθούν οι παγκόσμιες οργανώσεις για την προστασία των παιδιών, η Εκκλησία εφαρμόζοντας εδώ κι αιώνες τη φιλάνθρωπη , όσο κι αγνοημένη, πρακτική της προς όλους τους ανθρώπους με την ευχή της ονοματοδοσίας ομολογεί τη μοναδικότητα του συγκεκριμένου παιδιού κι αναγνωρίζει το θεϊκό δώρο της προσωπικότητάς του.
Η ευχή της ονοματοδοσίας
Η Ευχή ονομάζεται έτσι επειδή με την ευλογία που παρέχει στο παιδί η Εκκλησία, οκτώ ημέρες μετά τη γέννησή του, το προσφωνεί για πρώτη φορά με το δικό του προσωπικό όνομα. Αυτό συμβαίνει όχι επειδή είναι η πρώτη φορά που η Εκκλησία το ευλογεί και του εύχεται- ήδη κάτι τέτοιο συνέβη την πρώτη ημέρα-, αλλά επειδή οι ευχές της πρώτης ημέρας απευθύνονται κυρίως στη μητέρα και δευτερευόντως στο παιδί. Αυτό το όνομα θα φέρει σ’ όλη του τη ζωή και μ’ αυτό το όνομα θα εισέλθει τελικά στην αναμενόμενη Βασιλεία του Θεού, προτύπωση της οποίας είναι η ημέρα αυτή της λήψεώς του.
Εκείνο που κάνει η ευχή είναι να καταδείξει το σκοπό του ανθρώπου, που είναι η ένωσή του με το Θεό. Γι’ αυτό και δεν παραλείπει να εκφράσει το αίτημα της συνάψεώς του στην Εκκλησία και της τελειώσεώς του με τα άγια Μυστήρια του Χριστού. Μόνο, ως μέλος της Εκκλησίας, που θα γίνει με το Βάπτισμα, το παιδί θα ξεπεράσει τη διάσπαση της αμαρτίας. Έτσι γίνεται φανερό ότι η ευχή της ονοματοδοσίας στοχεύει στα Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος και τη συμμετοχή του ανθρώπου στη Θεία Ευχαριστία.
Η Ακολουθία της ονοματοδοσίας
Η ευχή εντάσσεται μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της Ακολουθίας της ονοματοδοσίας , που τελείται στο ναό ή στο σπίτι. Το παιδί υποδέχεται ο ιερέας όχι μέσα στο Ναό, αλλά σον πρόναο. Εκεί τελεί και την Ακολουθία. Η καταβολή της διάταξης αυτής είναι δυνατό να αναζητηθεί στην πράξη της Αρχαίας Εκκλησίας, κατά την οποία οι προβαπτισματικές τελετές γίνονταν όχι στον κυρίως Ναό αλλά στο προαύλιο του βαπτιστηρίου . Μετά την ανάγνωση της ευχής της ονοματοδοσίας που εξετάσαμε ο ιερέας ευλογεί το στόμα, το μέτωπο και την καρδιά του παιδιού. Αυτό γίνεται όχι απλά και μόνο γιά να ευλογηθούν τα συγκεκριμένα μέρη του σώματος, αλλά κυρίως οι αντίστοιχες λειτουργίες τους: η λογική (στόμα), η νοητική(μέτωπο) και η ζωοποιητική ( καρδία ). Έτσι το παιδί, ως σύνολο ψυχοσωματικής οντότητας, παραδίδεται στην κυριολεξία στο Χριστό. Αυτός είναι ο λόγος που στη συνέχεια ψάλλεται και το απολυτίκιο της εορτής της Υπαπαντής « Χαίρε Κεχαριτωμένη , Θεοτόκε Παρθένε…».
Σήμερα, πολλές φορές, από διάφορους λόγους, όπως η άγνοια, η μη έγκαιρη απόφαση των γονέων για το όνομα που πρόκειται να δοθεί στο παιδί, και άλλες πρακτικά αίτια, η ονοματοδοσία συνδέθηκε με την Ακολουθία του Βαπτίσματος.
Γιατί γιορτάζουμε;
Ο άνθρωπος πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού είναι από τη φύση του προωρισμένος να γιορτάζει, να θυμάται το Θεό. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει χαρακτηριστικά « κεφάλαιον εορτής μνήμη Θεού». Έτσι η χριστιανική γιορτή δεν είναι μια θεωρητική, αφηρημένη και ανεύθυνη κατάσταση. Απεναντίας συνιστά την κοπιώδη πράγματι πορεία του ανθρώπου να επιστρέψει στο Θεό, στο άκτιστο Αρχέτυπό του από το οποίο και κατάγεται. Γι’ αυτό η χριστιανική γιορτή, ως βίωμα χαράς και ευφροσύνης, δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί έξω από τη δοξολογία των έργων του Θεού και την εμπειρία της θείας δόξας, έξω από τη νέα πραγματικότητα που δημιούργησαν στον κόσμο τα γεγονότα της θείας Οικονομίας, της Σάρκωσης του Λόγου, του Σταυρού, του Πάθους και της Ανάστασης του Χριστού. Γεγονότα που έδωσαν νέο νόημα στο χρόνο, το χώρο, στον άνθρωπο, στον κόσμο, στην ίδια τη ζωή.
Το περιεχόμενο της χριστιανικής εορτής μέσα στην Εκκλησία.
Ο άνθρωπος γιορτάζει γιατί γιορτάζει και ο Χριστός. Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει ότι « Ημίν ο Χριστός τας εορτάς εκτετέλεκεν ». Το περιεχόμενο της εορτής είναι η χαρά του ανθρώπου. Η χαρά της σωτηρίας. Μια εμπειρία που βιώνεται μέσα στο Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, η οποία από τους Πατέρες χαρακτηρίζεται ως «Εκκλησία εορταζόντων αξίως του Πνεύματος». Μια εμπειρία που αποκτά αιώνιες διαστάσεις, γίνεται «τύπος της άνω χαράς», αφού Χριστός, Εκκλησία και έσχατα, Βασιλεία δηλαδή του Θεού, δεν χωρίζονται. Ο Θεός πιά δεν τιμάται σε ορισμένα μεγάλα γεγονότα, αλλά είναι σημείο αναφοράς και μνήμης του ανθρώπου σε κάθε στιγμή, σε κάθε ώρα, σε κάθε ημέρα, σε κάθε εορτή. Ο χρόνος στην εκκλησιαστική ζωή είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ξεδιπλώνεται η αποκάλυψη, πραγματώνεται η σωτηρία του ανθρώπου και παίρνει αξία με το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού. Μπορεί πιά ο άνθρωπος να ξεπεράσει το εμπόδιο του χρόνου και να ζήσει το αιώνιο και το αληθινό. Μπορούμε όλοι μας να κάνουμε τη ζωή μας ένα διαρκές Πάσχα. Οι διάσπαρτες μέσα στο εκκλησιαστικό έτος εορτές αποτελούν ακριβώς κέντρα που οργανώνουν σε μια καινούργια διάσταση το χρόνο. Το Πάσχα, τα Χριστούγεννα, το Δεκαπενταύγουστο, η εορτή των Αγίων Αποστόλων, οι καθημερινές μνήμες Μαρτύρων και Αγίων, ο εβδομαδιαίος και ημερήσιος κύκλος των Ακολουθιών, οι υπόλοιπες εορτές, με τις νηστείες και τις Ακολουθίες τους, δίνουν στο χρόνο νέα κατεύθυνση και διάσταση. Η εορτή, λοιπόν, είναι αυτή η ύπαρξη της Εκκλησίας, όπου η Ανάσταση συνεχίζει να ενεργείται ως ιστορική πραγματικότητα και τοποθετεί τον πιστό μυστηριακά στον κόσμο της θείας ζωής. Είναι η οντολογική αίσθηση της όγδοης ημέρας, το κατ’ εξοχήν καθολικό γεγονός της Εκκλησίας.
Η ευχαριστιακή διάσταση της εορτής.
Η Μεταμόρφωση του χρόνου, η ανακαίνιση του κόσμου, η χαρά που δίνει ο Χριστός στον άνθρωπο, αλλά και η μίμηση της ζωής του Χριστού, η καινούργια ζωή που απαιτεί η χριστιανική εορτή, βιώνονται μέσα στην Εκκλησία, την Ευχαριστία και την μυστηριακή της ζωή. Η Εκκλησία, λέγει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας , «σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις », ζεί δηλαδή μέσα στα Μυστήρια. Αυτό σημαίνει πώς οι εορτές και οι τελετές της Εκκλησίας πηγάζουν από το ένα και μοναδικό μυστήριο του Χριστού.
Στη Θεία Ευχαριστία, μέσα στη Θεία Λειτουργία, την κατ’ εξοχήν εορτή, είναι παρούσα όλη η Εκκλησία. Ο Χριστός είναι παρών αποκαλύπτοντας στον άνθρωπο την αλήθεια του Θεού. Οι άγιοι είναι και αυτοί παρόντες στη Θεία Ευχαριστία. Η Θεία Λειτουργία προσφέρεται και «υπέρ των εν πίστει αναπαυσαμένων , προπατόρων, πατέρων, πατριαρχών, προφητών, αποστόλων,…μαρτύρων, ομολογητών…εξαιρέτως της Παναγίας αχράντου, υπερευλογημένης ». Όχι όμως ως ικεσία από μας στο Θεό για τους Αγίους αλλα ως ευχαρισία . Η Θεία Ευχαριστία δεν προσφέρεται ως ευγνωμοσύνη του αγίου για το θρίαμβο που επιτέλεσε, αλλά προσφέρεται γιατί οι πιστοί χαίρονται και ελπίζουν στην μεσιτεία του κατά το χρόνο της εορτής του. Γι’ αυτό όταν γιορτάζουμε πηγαίνουμε στην Εκκλησία. Γιορτάζω σημαίνει πηγαίνω στην Εκκλησία, συμμετέχω στη θεία λατρεία, κοινωνώ του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, κοινωνώ με το Θεό. Γιορτάζω σημαίνει δεν είμαι μόνος, αλλά με το Θεό και τους αδελφούς μου.
Γιατί τιμάμε τους Αγίους;
Τιμάμε τους Αγίους όχι ως θρησκευτικούς ήρωες , γιατί αυτό θα ήταν ειδωλολατρία, αλλά ως ζωντανά παραδείγματα βιώσεως της εν Χριστώ ανακαίνισης του ανθρώπου, ως «φώτα θεουργικά», ως φίλους αληθινούς του Θεού, ως κοινωνούς των παθημάτων και της δόξας του Χριστού, αλλά και ως οδηγούς των πιστών «εις πάσαν την αλήθειαν εν Πνεύματι Αγίω ».
Οι εικόνες των Αγίων μας
Η τιμητική προσκύνηση των Αγίων πηγάζει από το γεγονός, ότι τιμήθηκαν και οι ίδιοι από το Θεό. Οι εικόνες των Αγίων μαρτυρούν αυτή την τιμή, η οποία τους απονεμήθηκε από το Θεό, κι έτσι παρακινούν κι εμάς προς μίμηση και παρόμοια πίστη. Ο Μέγας Βασίλειος λέγει ότι «η της εικόνς τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει». Η τιμή, την οποία αποδίδουμε στην εικόνα, μεταβαίνει στο εικονιζόμενο πρόσωπο και σε τελική ανάλυση αναφέρεται στο Θεό.
«Ακολουθούντες τη θεηγόρο διδασκαλία των Αγίων Πατέρων μας και την παράδοση της Καθολικής Εκκλησίας, διότι την αναγνωρίζουμε ως διδασκαλία του εν αυτή ενοικούντος Αγίου Πνεύματος, ορίζουμε με κάθε ακρίβεια και ομοφωνία να τοποθετούνται δίπλα στον άγιο και ζωοποιό Σταυρό επίσης και οι σεβαστές και άγιες εικόνες, οι οποίες κατασκευάζονται από χρώματα και ψηφιδωτές πέτρες ή από άλλο κατάλληλο υλικό, στους ιερούς ναούς του Θεού, στα ιερά σκεύη και άμφια, στους τοίχους και στα ξύλινα πλαίσια, στα σπίτια και στους δρόμους, δηλαδή οι εικόνες του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, της αχράντου Κυρίας μας, της Αγίας θεοτόκου , των τιμίων Αγγέλων και όλων των Αγίων και ευσεβών ανδρών».

( Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος)

Βιβλιογραφία
Γεωργίου Χ. Χρυσοστόμου, Ονοματοδοσία , εκδ . Πουρναρά , Θεσσαλονίκη 1991.
Σ. Δεμοίρου , Ονοματοθεσία του ανθρώπου των αρχαίων Ελλήνων και των Ελλήνων χριστιανών, Αθήναι 1976.
Κ. Μαντζουράνη , Τα κυριώτερα ονόματα των ελλήνων και ελληνίδων με σύντομον ιστορίαν των και την ετυμολογικήν και συμβολικήν σημασία των, Αθήναι 1951.
Πηγές:Αποστολική Διακονία apostoliki-diakonia.gr  -hellas-orthodoxy.blogspot.gr

Τετάρτη 12 Ιουνίου 2013

"Είναι η Γιόγκα γυμναστική";

Πρός
Τόν Ἱερόν Κλῆρον
καί τόν εὐσεβῆ λαόν
Τῆς καθ’ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἐνταῦθα
Θέμα:    «Εἶναι ἡ Γιόγκα Γυμναστική;».
Ἀδελφοί μου,
Βα­σι­κό γνώ­ρι­σμα τῆς ἐ­πο­χῆς μας,  εἶ­ναι ἡ σύγ­χυ­ση πού πα­ρα­τη­ρεῖ­ται γι­ά μι­ά ποι­κι­λί­α πτυ­χῶν τῆς ἀν­θρώ­πι­νης ζωῆς. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δει­γμα πνευ­μα­τι­κῆς καί ὑ­παρ­ξι­α­κῆς σύγ­χυ­σης εἶ­ναι καί τό γε­γο­νός, ὅ­τι καί ἡ  γι­ό­γκα, ἕ­να θε­με­λι­ῶ­δες θρη­σκευ­τι­κό   σύ­στη­μα   θεωρίας   καί  τε­χνι­κῆς  τοῦ  Ἰν­δου­ι­σμοῦ,  δι­α­φη­μί­ζε­ται στή χώ­ρα μας, στήν Εὐ­ρώ­πη καί στίς Η.Π.Α  ὡς ἀ­σκή­σεις- γυ­μνα­στι­κῆς, πού προ­σφέ­ρουν λύ­ση σέ πλῆθος προ­βλη­μά­των, πού προ­έρ­χο­νται ἀ­πό τόν ἀγ­χώ­δη τρό­πο ζω­ῆς.
Τί εἶ­ναι ὅ­μως ἡ γι­ό­γκα; Ἡ λέ­ξη γι­ό­γκα προ­έρ­χε­ται ἀ­πό τό  σαν­σκ­ρι­τι­κό yuj = συ­νε­νώ­νω, καί ση­μαί­νει ἕ­νω­ση τῆς ἀτομικῆς ψυχῆς μέ τό ἀπρόσωπο Ἀ­πό­λυ­το Ἕ­να τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ (Βλ.P.Schreiner, Yoga,Wörterbuch des Christen -tums,1995, σελ 1376 ). Ἡ ἕ­νω­ση αὐ­τή θε­ω­ρεῖ­ται ἀ­πε­λευ­θέ­ρω­ση καί λύ­τρω­ση τοῦ  ἀν­θρώ­που ἀ­πό τό κάρ­μα του, ἀ­πό τίς  συ­νέ­πει­ες δη­λα­δή, καί τά ἀ­πο­τε­λέ­σμα­τα τῶν ἐ­πι­λο­γῶν του καί τῶν πρά­ξε­ων του σέ προ­η­γού­με­νες δῆθεν ζω­ές του.
Ἐ­πι­πλέ­ον, σχε­τι­κά με τόν ὅ­ρο γι­ό­γκα, πρέ­πει νά ἐ­πι­ση­μά­νου­με ὅ­τι χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται  ὡς προσ­δι­ο­ρι­στι­κός ὅ­ρος ἑνός ἀ­πό τά ἕ­ξι κλα­σι­κά ὀρ­θό­δο­ξα σχο­συστήματα-κα­τευ­θύν­σεις τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ.(Βλ. H.Baer,Yoga, στό Lexikon der Sekten, Sohdergruppen und Weltanschauungen, 7η ἔκδ ,2001,στ. 1166-1174 ).
Εἶ­ναι ὅ­μως ἡ γι­ό­γκα γυ­μνα­στι­κή; Μπο­ρεῖ κά­ποι­ος νά ἀ­πο­μο­νώ­σει τήν πρα­κτι­κή ἄ­σκη­ση ἀ­πό τό θρη­σκευ­τι­κό της ὑ­πό­βα­θρο καί πε­ρι­ε­χό­με­νο; Μπορεῖ ἐπίσης κάποιος νά παραβλέψει τόν σκοπόγι­ά τόν ὁ­ποῖ­ο χρη­σι­μο­ποι­εῖ­ται; Ἀ­ναμ­φι­βό­λως ὄ­χι.
Καί ὁ ἰ­σχυ­ρι­σμός δι­α­φό­ρων κέ­ντρων, ἰν­στι­τού­των. σχο­λῶν, ὁ­μά­δων, πε­ρι­ο­δι­κῶν, ἤ καί γυ­μνα­στη­ρί­ων, πού τήν πα­ρου­σι­ά­ζουν ὅ­τι στε­ρεῖ­ται θρη­σκευ­τι­κοῦ χα­ρα­κτή­ρα, ἤ δῆ­θεν ὡς "ἐ­πι­στη­μο­νι­κοῦ" χα­ρα­κτή­ρα ψυ­χο­σω­μα­τι­κή πρα­κτι­κή, ἤ ὡς μέ­θο­δο ἁ­πλῶς εὐ­ε­ξί­ας καί πνευ­μα­τι­κῆς αὐ­το­γνω­σί­ας; Ἀ­ναμ­φι­βό­λως  οἱ ἰ­σχυ­ρι­σμοί αὐ­τοί εἶ­ναι ἀ­να­κρι­βεῖς. Πα­ρα­πλη­ρο­φο­ροῦν καί προ­κα­λοῦν σύγ­χυ­ση, χρη­σι­μο­ποι­ώ­ντας μά­λι­στα πολ­λές φο­ρές ἕ­να ἐ­ξαι­ρε­τι­κά ἑλ­κυ­στι­κό λε­ξιλόγιο. (Bλ. R.Hauth,(Hrsg), Kompaktlexikon Religionen,1998, σ. 366.).
Ἀντιθέτως ἡ γι­ό­γκα , εἶναι  θρη­σκευ­τι­κό σύστημα θεωρίας, τεχνικῶν   καί μεθὀδων πού ἐ­ξε­λίσ­σεται σέ δι­ά­φο­ρα στά­δι­α καί πρα­κτι­κές, στίς ὁ­ποῖ­ες ἐ­ντάσ­σε­ται καί ὁ δι­α­λο­γι­σμός, καί ἀ­πο­βλέ­πει αὐ­τός πού τή χρη­σι­μο­ποι­εῖ,  μέ τήν κα­θο­δή­γη­ση καί τοῦ δα­σκά­λου (γκου­ροῦ), στήν δι­άρ­κει­α μι­ᾶς καί μό­νο ζω­ῆς, να ἑνωθεῖ μέ τό ἀπρόσωπο Ἀ­πό­λυ­το Ἕ­να τοῦ Ἰν­δου­ισμοῦ. Ἔτσι θά ἔχει  πε­τύ­χει να λυτρωθεῖ καί νά  ἐ­ξι­λε­ω­θεῖ γι­ά  τά σφάλματα  καί τά λάθη πού δι­έ­πρα­ξε κα­τά τή δι­άρ­κει­α,ὑποτίθεται, ὅ­λων τῶν προ­η­γου­μέ­νων με­τεν­σαρ­κώ­σε­ων.
Ἀ­πό τά ἀ­νω­τέ­ρω λοι­πόν, πα­ρα­τη­ροῦ­με, ὅ­τι ἡ θε­ώ­ρη­ση τῆς γι­ό­γκας ἁ­πλῶς ὡς γυ­μνα­στι­κῆς εἶ­ναι  ἐ­σφαλ­μέ­νη. Καί τοῦ­το α)γι­α­τί ἀ­πο­τε­λεῖ θε­με­λι­ῶ­δες γνώ­ρι­σμα τοῦ  συ­στή­μα­τος τοῦ Ἰν­δου­ι­σμοῦ, β) δέν μπο­ρεῖ νά ἀ­φαι­ρε­θεῖ ὁ θρη­σκευ­τι­κός της χα­ρα­κτή­ρας ἀ­πό τίς προϋ­πο­θέ­σεις, τό πε­ρι­ε­χό­με­νο καί τό σκο­πό τῶν ἀ­σκή­σε­ων,γ) συν­δέ­ε­ται ἀ­να­πό­σπα­στα μέ τίς ἀ­ντι­χρι­στι­α­νι­κές ἀ­ντι­λή­ψεις­ περί με­τεν­σάρ­κω­σης ,καί δ) γι­α­τί ἀ­πο­τε­λεῖ ἀν­θρω­πο­κε­ντρι­κή προ­σπά­θει­α αὐ­το­λύ­τρω­σης μέ­σω τε­χνι­κῶν­ καί  ἀ­σκή­σε­ων.
Γι­α­τί οἱ δι­ά­φο­ρες τε­χνι­κές τῆς γι­ό­γκας εἶ­ναι ἐ­πι­κίν­δυ­νες; Τήν ἀ­πά­ντη­ση  μᾶς τήν δί­νει τό ἄρ­θρο πε­ρί γι­ό­γκα της ἔ­γκυ­ρης ἐ­γκυ­κλο­παί­δει­ας “ Δο­μή ”. Ἀ­να­φέ­ρε­ται λοι­πόν ἐκεῖ: «Εἶ­ναι γνω­στό ὅ­τι ἡ πρα­κτι­κή ἄ­σκη­ση τῆς γι­ό­γκα δη­μι­ουρ­γεῖ στό ἄ­το­μο ὄ­χι ἀ­πό­λυ­τα φυ­σι­ο­λο­γι­κές ἰ­δι­ό­τη­τες - καί πα­ρα­ψυ­χο­λο­γι­κές - γι­α­τί ἀ­ντι­στρέ­φο­νται ὁ­ρι­σμέ­νες σω­μα­τι­κές καί δι­α­νο­η­τι­κές λει­τουρ­γί­ες.»(Δο­μή, τομ 4, σ 188).
Ὀ­λο­κλη­ρώ­νο­ντας τήν μι­κρή ἀ­να­φο­ρά μας στό ὅ­τι ἡ γι­ό­γκα δέν εἶ­ναι γυ­μνα­στι­κή, πρέ­πει γι­ά μι­ά ἀ­κό­μη φο­ρά νά ὑ­πεν­θυ­μί­σου­με τό αὐ­το­νό­η­το. Ἡ πο­λύ­τι­μη ἰ­δι­ό­τη­τά μας ὡς χρι­στι­α­νῶν ὀρ­θο­δό­ξων κα­θι­στᾶ ἀ­συμ­βί­βα­στη τήν χρή­ση ἰν­δου­ι­στι­κῶν θρη­σκευ­τι­κῶν πρα­κτι­κῶν σέ ὁ­ποι­α­δή­πο­τε πτυ­χή τῆς ζω­ῆς μας.
Ἡ σω­τη­ρί­α τήν ὁ­ποί­α ὁ ἀν­θρω­πος ἐ­λευ­θέ­ρως οἰ­κει­ώ­νε­ται ἐ­ντός τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας, εἶ­ναι ἔρ­γο καί προ­σφο­ρά τῆς ἀ­γά­πης καί τῆς χά­ρι­τος τοῦ Χρι­στοῦ μας . Γι­ά μᾶς ἰ­σχύ­ει στό ἀ­κέ­ραι­ο ὁ Παύ­λει­ος λό­γος μέ ὅ­λη τή βα­ρύ­τη­τά του : «Πά­ντες γάρ υἱ­οί Θε­οῦ ἐ­στε δι­ά τῆς πί­στε­ως ἐν Χρι­στῷ Ἰ­η­σοῦ.  ὅ­σοι γάρ εἰς Χρι­στόν ἐ­βα­πτί­σθη­τε, Χρι­στόν ἐ­νε­δύ­σα­σθε˙>> (Γαλ 3, 26-27), καί  <<τίς κοι­νω­νί­α φω­τί πρός σκό­τος; τίς δέ συμ­φώ­νη­σις Χρι­στοῦ πρός Βε­λι­αρ, ἤ τίς με­ρίς πι­στῷ με­τά ἀ­πί­στου;>> ( 2 Κορ 6,14-15).
Μέ  θερμές πατρικές εὐχές
Ὁ Μητροπολίτης
+ Ὁ Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν  Μᾶρκος