Δόξα τω Θεώ, πάντων ένεκεν. - Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος

Δευτέρα 13 Ιουνίου 2016

ΡΑΓΔΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ


ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

 

Εν Πειραιεί τη 13η Ιουνίου 2016.

 

ΡΑΓΔΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

 

 
Είναι όντως ραγδαίες και απροσδόκητες οι εξελίξεις όσον αφορά τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Σχεδόν μια εβδομάδα μας χωρίζει από την έναρξη των εργασιών της και ήδη από τώρα άρχισαν να αποχωρούν και να δηλώνουν επίσημα, (κατόπιν Συνοδικών αποφάσεων), ότι δεν θα συμμετάσχουν στην προσεχή Σύνοδο η Εκκλησία της Βουλγαρίας, της Γεωργίας, της Αντιοχείας και της Σερβίας. Η Εκκλησία της Ρωσίας προβληματίζεται αν θα πρέπει να συμμετάσχει και δεν αποκλείεται τελικά και αυτή να αποχωρήσει. Οπότε αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του την αρχή της ομοφωνίας, που ισχύει σύμφωνα με τον Κανονισμό λειτουργίας της Συνόδου, αρκεί η μη συμμετοχή και μιας μόνον τοπικής Εκκλησίας, για να τινάξει κυριολεκτικά την προσεχή Σύνοδο στον αέρα. Πόσο μάλλον αυτό ισχύει όταν τελικά δεν θα συμμετάσχουν δύο, η και περισσότερες Εκκλησίες! Τα πράγματα δείχνουν πλέον ξεκάθαρα, ότι η Σύνοδος αυτή είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. 

Ας πάρουμε όμως τα γεγονότα με τη σειρά, προκειμένου να δώσουμε στον πιστό λαό του Θεού μια γενική και συνοπτική εικόνα των μέχρι τώρα εξελίξεων και να καταλήξουμε κατόπιν σε ορισμένα συμπεράσματα. Μετά την κοινοποίηση, (γύρω στα τέλη Ιανουαρίου ε. ε.), των έξι προσυνοδικών κειμένων, που θα αποτελέσουν την θεματολογία της μελλούσης Συνόδου, στον κλήρο και τον πιστό λαό του Θεού, άρχισε η εις βάθος μελέτη των εν λόγω κειμένων από όλες τις τοπικές Εκκλησίες. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι τα κείμενα αυτά είχαν πάρει την τελική τους μορφή, ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο κατά την Ε΄ Προσυνοδική Διάσκεψη. Και ενώ θα έπρεπε από τότε ακόμη να κοινοποιηθούν για να δοθεί όσο το δυνατόν περισσότερος χρόνος για την μελέτη τους, ωστόσο οι διοργανωτές της μελλούσης Συνόδου δεν τα κοινοποιούσαν. Μετά λοιπόν την κοινοποίησή τους άρχισαν να έρχονται στο φως της δημοσιότητας οι πρώτες κριτικές μελέτες. Προοδευτικά οι μελέτες άρχισαν να πληθαίνουν και να παίρνουν την μορφή καταιγίδας. Άρχισε να ασκείται μια σφοδρή και δριμεία κριτική στα εν λόγω κείμενα από επισκόπους, καθηγητές Θεολογικών Σχολών, κληρικούς και λαϊκούς. Καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω εξέλιξη των γεγονότων έπαιξε η διοργάνωση  Θεολογικής - Επιστημονικής Ημερίδος στον Πειραιά στις 23 Μαρτίου ε ε.  με θέμα: «ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟΣ: Μεγάλη προετοιμασία, χωρίς προσδοκίες». Στην εν λόγω πολύ σημαντική αυτή Ημερίδα αναπτύχθηκαν πολύ διεξοδικά, οι σημαντικότερες παράμετροι αυτής της Συνόδου, διαπιστώθηκαν δογματικά λάθη στα κείμενα και επισημάνθηκαν σοβαρότατα κενά τόσο ως προς τον τρόπο οργανώσεως της Συνόδου, όσο και ως προς την θεματολογία της. Η Ημερίδα είχε πανορθόδοξη απήχηση, έγινε γνωστή και στα άλλα πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, οι δε εισηγήσεις των ομιλητών και τα πορίσματα δημοσιεύθηκαν στα ΜΜΕ. Από την μελέτη των ανακοινωθέντων εισηγήσεων και πορισμάτων της Ημερίδος προέκυψε έντονος προβληματισμός σε πανορθόδοξο επίπεδο. Το αποτέλεσμα ήταν ορισμένες τοπικές Εκκλησίες να αλλάξουν ριζικά στάση απέναντι στα προσυνοδικά κείμενα.

Η Ιεραρχία της Βουλγαρικής Εκκλησίας με συνοδική απόφασή της, (τον Απρίλιο ε. ε.), ζήτησε να γίνουν ουσιαστικές αλλαγές σε ένα από τα προς συζήτησιν κείμενα με τίτλο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμον». Λίγο αργότερα (στις 1 Ιουνίου ε.ε.) μετά από νεώτερη Συνοδική απόφασή της δήλωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στη Σύνοδο.

Στις 25 Μαΐου ε.ε. η Εκκλησία της Γεωργίας με συνοδική απόφασή της αποφάνθηκε ότι στα προσυνοδικά κείμενα με τίτλο: «Το Μυστήριον του Γάμου και τα κωλύματα αυτού» και «Η Αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν τω συγχρόνω κόσμω» πρέπει να ενσωματωθούν σημαντικές τροπολογίες, ενώ το κείμενο με τίτλο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμο» πρέπει να δεχθεί ουσιαστικές επεξεργασίες. Σε περίπτωση που οι προτεινόμενες τροπολογίες δεν θα ληφθούν υπόψη και δεν θα ενσωματωθούν στο κείμενο, η Εκκλησία της Γεωργίας δεν θα το υπογράψει. Μετά από νεώτερη Συνοδική απόφασή της (10.6.2016) δήλωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στη Σύνοδο.

Η Εκκλησία της Αντιοχείας δεν υπέγραψε τον Κανονισμό Οργανώσεως και Λειτουργίας της Συνόδου, ο οποίος καταρτίσθηκε τον Ιανουάριο ε. ε. στο Σαμπεζύ στη Σύναξη των Ορθοδόξων Προκαθημένων. Ανεπίλυτες παραμένουν οι διαφωνίες μεταξύ των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ιεροσολύμων στο θέμα της εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας του Κατάρ και η έξ’ αυτού διακοπή ευχαριστιακής κοινωνίας μεταξύ αυτών, κάτι το οποίο αποτελεί ουσιαστικό κώλυμα για την συμμετοχή της Εκκλησίας της Αντιοχείας στη Σύνοδο. Και η Εκκλησία αυτή μετά από νεώτερη Συνοδική απόφασή της ανακοίνωσε ότι τελικά δεν θα συμμετάσχει στη Σύνοδο της Κρήτης.

   Η Εκκλησία της Σερβίας επισημαίνει ελλείψεις στο σχέδιο του Κανονισμού της Συνόδου. Επίσης εκφράζει τη γνώμη ότι τα σχέδια των συνοδικών κειμένων «χρήζουν τροποποιήσεως και διευκρινήσεως προκειμένου να ανταποκριθούν στις επιταγές της ζωής και της αποστολής της Εκκλησίας». Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα κείμενα «Η Αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν τω συγχρόνω κόσμω» και «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον». Τελικά μετά από νεώτερη απόφασή της, (στις 9 Ιουνίου ε. ε.), ανακοίνωσε ότι δεν θα λάβει μέρος στην Σύνοδο της Κρήτης.

Η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους τον περασμένο Μάιο,  απέστειλε Επιστολή προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο και τους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, όπου τονίζει ότι κάποια σημεία στα προσυνοδικά κείμενα έχουν ανάγκη αποσαφηνίσεως, ώστε να διατυπώνεται σαφέστερα η διαχρονική παράδοση των Αγίων Πατέρων και η συνοδική παρακαταθήκη της Εκκλησίας. Θύελλα αντιδράσεων παρατηρήθηκε σε πολλές Σκήτες, κελιώτες και ερημίτες Πατέρες, οι οποίοι με επικεφαλής τον π. Σάββα Λαυριώτη δήλωσαν απερίφραστα ότι σε περίπτωση που η μέλλουσα Σύνοδος αποδειχθεί ψευδοσύνοδος, θα διακόψουν το μνημόσυνο του Πατριάρχου και όλων όσων υπογράψουν στην Σύνοδο.  

   Εν τω μεταξύ στην Ουκρανική Εκκλησία ένας επίσκοπος, ο επίσκοπος Μπαντσέν κ. Λογγίνος και πολλοί κληρικοί της Ουκρανίας διέκοψαν την εκκλησιαστική κοινωνία με τον πατριάρχη Ρωσίας Κύριλλο. Επίσης παρόμοια διακοπή της εκκλησιαστικής κοινωνίας είχαμε και στην Μολδαβία από πολλούς κληρικούς και λαϊκούς. Ο πιστός λαός του Θεού με την καθοδήγηση ομολογητών κληρικών και μοναχών λειτούργησε για μια ακόμα φορά ως ο πραγματικός φύλακας της αμωμήτου ορθοδόξου πίστεώς μας. Όσο υπάρχει αυτή η αγιοπνευματική λειτουργία στο εκκλησιαστικό σώμα, (και θα υπάρχει πάντα), μας δίνει τη βεβαιότητα πως όποια και αν είναι η έκβαση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, αυτός θα είναι ο τελικός κριτής των αποφάσεών της. Εάν αυτές θα είναι απόλυτα σύμφωνες με την αγιοπνευματική και αγιοπατερική παράδοση της Εκκλησίας μας, θα τις επικυρώσει και θα τις εφαρμόσει. Αν είναι αντίθετες και υπηρετούν τον οικουμενισμό, και απονείμουν εκκλησιαστικότητα στην κακοδοξία, αναγνωρίζοντας υποστατό βάπτισμα και ευχαριστία, για να επέλθει ως ώριμος καρπός η «διακοινωνία», θα τις απορρίψει και θα κηρύξει την Σύνοδο ως «ληστρική», όπως έπραξε στο παρελθόν!

Το συμπέρασμα  από όλα όσα ελέχθησαν είναι,  ότι το όραμα και ο διακαής πόθος των οικουμενιστών για την πραγματοποίησή της Αγίας και Μεγάλης Σύνοδου κατέληξε, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, σε δραματική αποτυχία. Τα ίδια τα γεγονότα δείχνουν πλέον ξεκάθαρα, ότι ο Θεός δεν ευλόγησε τις προσπάθειές τους, παρά το γεγονός, ότι  ήταν και μακροχρόνιες, και εργώδεις, και συντονισμένες!  Και δεν ευλόγησε ο Θεός, όχι διότι θέλησε να καταργήσει τον  Συνοδικό Θεσμό στην Εκκλησία Του, που λειτούργησε επί αιώνες στην εποχή της βυζαντινής περιόδου, ούτε πάλι διότι δεν είναι αναγκαία η σύγκληση μιας νέας Οικουμενικής Συνόδου, που θα ανανέωνε την καταδίκη του αμετανόητου Παπισμού και του Προτεσταντισμού και θα καταδίκαζε επί πλέον όλες τις νεοφανείς αιρέσεις. Αλλά διότι, οι προσπάθειες των οικουμενιστών οικοδομήθηκαν πάνω σε σαθρά οικουμενιστικά θεμέλια. Διαποτίστηκαν έντονα από την αιρετική ιδεολογία και πρακτική του Διαχριστιανικού και Διαθρησκειακού Οικουμενισμού. Στηρίχθηκαν σε σχέδια και καινοτομίες ξένες προς την Ορθόδοξη Παράδοση και τους ιερούς Κανόνες.

Είχε απόλυτο δίκαιο ο Όσιος Ιουστίνος ο Πόποβιτς, όταν έλεγε προφητικά σχετικά με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο: «Η παρούσα στιγμή είναι η πλέον ακατάλληλος εις την ιστορίαν της Εκκλησίας μας».

 

 

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών.

Παρασκευή 10 Ιουνίου 2016

ΠΕΡΙ ΕΓΩΙΣΜΟΥ

Αρχιμ. Γέροντος Εφραίμ, Προηγουμένου της Ιεράς Μονής Φιλόθεου.
Σήμερα θα μιλήσουμε για την μεγάλη πνευματική ασθένεια που λέγεται εγωισμός.
Ο εγωισμός είναι ένα παράλογο πάθος που μαστίζει κυριολεκτικά όλο το ανθρώπινο γένος‡ όλοι οι άνθρωποι πάσχουμε από αυτή τη μεγάλη ασθένεια. Τον εγωιστή άνθρωπο ο εγωισμός τον ρεζιλεύει και τον θεατρίζει. Αυτόν τον εγωισμό καλούμεθα από το Θεό να αγωνιστούμε α τον καταπολεμήσουμε, για να απαλλαγούμε απ' αυτόν.
Ο παλαιός άνθρωπος είναι η εμπαθής κατάσταση της ψυχής και στην κυριολεξία είναι εγωισμός. 
Όλα τα πάθη, όλα τα αμαρτήματα, όλες οι πτώσεις, έχουν την αρχή τους, την αφετηρία τους στον εγωισμό. Μεγάλο κακό. Δεν αφήνει τον άνθρωπο ήσυχο‡ τον τυραννά νύχτα -μέρα. Όλοι γενικά οι άνθρωποι πάσχουν από αυτό το κακό, και περισσότερο από όλους εγώ ο αμαρτωλός.
Στον πρώτο καιρό που ήμουνα κοντά στον άγιο Γέροντά μου, όταν  πρωτοπήγα κοντά του εκεί σ' εκείνον τον απαράκλητο τόπο της ερήμου, εκεί κοντά σ' αυτόν τον άνθρωπο, γνώρισα και είδα στην πράξη τον εγωισμό μου. 

Όταν ήμουν στον κόσμο, οι άνθρωποι της  Εκκλησίας με νόμιζαν ότι ήμουν ένα αγιασμένο παιδί. Εγώ αντιδρούσα σ' αυτούς τους χαρακτηρισμούς, πλην όμως σιγά-σιγά οι έπαινοι μου κάνανε κακό. Και το κακό, αυτό το είδα στη πράξη, όταν έβαλα την κατά Θεόν αρχή να θεραπευθώ ψυχικά από όλα μου τα πάθη.
Όταν πρωτοπήγα στο Γέροντα Ιωσήφ, από την πρώτη μέρα αμέσως άρχισε την επίβλεψή του, άρχισε τη θεραπεία του. Και με μεταχειριζόταν αυστηρά‡ με ήλεγχε συνέχεια, με μάλωνε, και με κούραζε αρκετά, διότι ήμουν αδύνατος ψυχικά.
Είναι αλήθεια ότι, όταν μου έκανε τους ελέγχους, δηλαδή όταν έβαζε το φάρμακο πάνω στην πληγή μου, εγώ πονούσα.  Ο εγωισμός μου κλωτσούσε μέσα μου και μου έλεγε‡ γιατί μόνο σε μένα ο Γέροντας εξασκεί αυτή την αυστηρή παιδεία, γιατί να με μαλώνει, γιατί και γιατί ...;;  Εγώ με την ευχή του Γέροντά μου αντιδρούσα, αντέλεγα, άνοιγα μαζί του πόλεμο. Και πολλές φορές, μετά από έναν κραταιό αγώνα, πήγαινα μέσα στο κελάκι μου και έπαιρνα τον  Εσταυρωμένο και έκλαιγα επάνω του και του έλεγα:
«Ιησού μου γλυκύτατε!  Εσύ που ήσουν ο αναμάρτητος Θεός, υπέμεινες τόσα και τόσα κακά, τόση αντιλογία, τόσες ύβρεις και χλευασμούς από ένα τόσο μεγάλο πλήθος ανθρώπων που σε μισούσαν και είχαν μεγάλη κακία απέναντι σου. Και εσύ με ανεξικακία όλα αυτά τα υπέμεινες για τη δική μου αγάπη και σωτηρία. Και εγώ ένας αμαρτωλός άνθρωπος, ένας εμπαθής και ελεεινός να διαμαρτύρομαι και να λέω, γιατί μου βάζει ο Γέροντας το πικρό φάρμακο της σωτηρίας μου; Άξια αυτών που έπραξα απολαμβάνω. Επομένως δεν έχω ούτε μια δικαιολογία αλλά μόνο πρέπει να κάνω υπομονή να σηκώσω το Σταυρό τον οποίο μου χάρισε η αγαθότητά Σου προς σωτηρία μου».
Αυτά του έλεγα του Χριστού και πράγματι δεχόμουνα μεγάλη ανακούφιση. Μετά από ένα τέτοιο κλάμα ένοιωθα μια δύναμη μέσα στην καρδιά μου, στο να υπομείνω μέχρι τέλους, έως ότου να σταυρωθώ ψυχικά για να δεχθώ στη συνέχεια την ανάσταση της ψυχής μου.
Πολλά παραδείγματα αγίων ανθρώπων μας δίνουν πολύ κουράγιο για να σηκώσουμε και εμείς αυτόν το σταυρό, αυτή τη δυσκολία στην αντιμετώπιση του τρομερού εγωισμού.
Κακό πάθος, δύσκολο. Την καρδιά την έχει περιπλέξει πολύ δύσκολα. Γι' αυτό ο μεγάλος Πατέρας της ερήμου, ο Ποιμήν, λέει, ότι, εκείνος που θέλει να ξεριζώνει τα πάθη του, πονάει και αιμορραγεί. Και πράγματι έτσι έχει η αλήθεια.
Όταν κάποιος μας ελέγξει, μας προσβάλει, αμέσως μέσα μας γίνεται ένα κλώτσημα, μια δυσκολία εσωτερική, μια στενοχώρια, ένας πνιγμός, μια πίεση που μας σπρώχνει να αντιμιλήσουμε, να ανταποδώσουμε, να θυμώσουμε σ' αυτόν τον άνθρωπο που μας έκανε τον μεγάλο. Εκείνη την ώρα χρειάζεται σφίξιμο, χρειάζεται να καταπιούμε μέσα βαθειά στη ψυχή μας, το φαρμάκι αυτό του εγωισμού. Να πνίξουμε το θηρίο που έρχεται να βγει προς τα έξω για να μας ενοχοποιήσει. Και όταν στη συνέχεια, σε κάθε τέτοια περίπτωση, αντιμετωπίσουμε το κακό κατ' αυτό τον τρόπο, πνίγοντας το θηρίο όταν πρόκειται να βγει προς τα έξω, με το πέρασμα  του χρόνου, εσωτερικά θα ψοφήσει. Όταν ένα θηρίο το κλείσει κανείς μέσα σ' ένα κλειστό χώρο και δεν το τροφοδοτεί, δεν του ρίχνει τροφή, κατά φυσική συνέπεια, μετά από ένα διάστημα χρόνου θα πεθάνει. Έτσι και με το θηρίο αυτό του εγωισμού, εάν δεν το τροφοδοτούμε με υποχωρήσεις, με τη χάρη του Θεού σιγά-σιγά θα εκλείψει.
Μια παρθένος πήγε στον Αββά Παμβώ και του λέγει: «Αββά, εγώ νηστεύω πολύ και τρώω ανά επτά ημέρες. Κάνω και διάφορες άλλες ασκήσεις.  Έχω αποστηθίσει τη Πάλαια και Καινή Διαθήκη. Τί μου υπολείπεται ακόμη να πράξω, ώστε να φθάσω στην τελειότητα;»
Ο σοφός γέροντας της λέει:
-Παιδί μου, όταν κανείς σε βρίσει, σε χλευάσει, σου φαίνεται μέσα σου σαν να σε επαινεί;
-Όχι.
-Όταν σε επαινεί κάποιος, σου φαίνεται μέσα σου σαν να σε βρίζει;
-Όχι Αββά.
-Άντε παιδάκι μου πήγαινε, λέει, και τίποτα δεν έχεις κάνει μέχρι τώρα.
Ο  Αββάς Ποιμήν είχε άλλους έξι αδελφούς. Ο μεγαλύτερος ήταν ο Αββάς Ανούβ. Και κάποτε όλοι μαζί πήγανε και κατοικήσανε σε ένα κελί, σε ένα παλιό ειδωλολατρικό ναό που έξω από αυτόν ήταν στημένο ένα άγαλμα, μία θεότητα. Και κάποια μέρα ο  Αββάς  Ανούβ, κατά παράδοξο τρόπο, πήγε και άρχισε να ρίχνει πέτρες στο άγαλμα και να το βρίζει. Την άλλη μέρα πήγε και το προσκυνούσε και του έλεγε πολλά επαινετικά λόγια.
Όταν είδαν τον Αββά να κάνει κάτι τέτοιο, οι αδελφοί τον ρώτησαν:
-Γέροντα μ' αυτό που έκανες τί θέλεις να μας διδάξεις;
-Να, λέγει, όταν με είδατε που πήγα και το λιθοβολούσα και το έβριζα το είδωλο αυτό, μου απαντούσε;
-Όχι.
-Όταν την άλλη μέρα, είδατε να το προσκυνώ και να το επαινώ, είδατε πάλι να μου πει τίποτα;
-Όχι, Αββά.
-Ε, αν θέλετε κι εσείς να μείνουμε όλοι μαζί και να βιώσουμε με αγάπη, έτσι πρέπει να κάνουμε. Να υπομένουμε ο ένας τον άλλο.
Ο εγωισμός είναι μια κληρονομιά που δεχθήκαμε από τους πρωτοπλάστους, από τον Αδάμ και την Εύα. Και οι πρωτόπλαστοι νικήθηκαν από το διάβολο, τον εωσφόρο.  Εκείνος ξεκίνησε το θέμα.
Ο εωσφόρος είχε το πρώτο τάγμα των αγγέλων. Ήταν το πλησιέστερο προς τη δόξα του Θεού.  Απολάμβανε την πρώτη χάρη. Δεχόταν τις πληροφορίες, τις αποκαλύψεις πιο μπροστά από τα άλλα 9 τάγματα. Για όλη αυτή τη δόξα του και τη χάρη του, σκέφτηκε πονηρά κατά του Θεού. Έλεγε στο λογισμό του: «Γιατί ο Θεός να είναι τόσο ψηλά; Γιατί να έχει αυτή τη δόξα; Γιατί να τον προσκυνούμε; Γιατί να του υποτάσσονται τα πάντα. Και εγώ δεν μπορώ να γίνω Θεός; Θ' ανεβώ κι' εγώ ψηλά και θα καθίσω δίπλα Του, θα γίνω και εγώ όμοιός Του. Και θα με προσκυνούν τα πάντα. Και θα έχω και εγώ την ιδία δόξα.
Όταν σκέφτηκε αυτά και τα πίστεψε, αμέσως ο Θεός τον απέρριψε από το πρόσωπό Του, τον πέταξε κάτω. Όλο το τάγμα χάθηκε στην άβυσσο. Έτσι και κάθε υπερήφανος και εγωιστής‡ αποβάλλεται από το Θεό.
Ο διάβολος, ο εωσφόρος, δεν αρκέστηκε στη δική του μόνο πτώση. Φθόνησε και τον άνθρωπο τον οποίον είχε πλάσει με ιδιαίτερο τρόπο ο Θεός και τον είχε κάνει βασιλέα μέσα στον παράδεισο, και σε όλη την κτίση. Σου λέει: «Γιατί αυτός να απολαμβάνει τέτοια ευτυχία; Όχι. Και αυτός πρέπει να προσβάλει το Θεό και αυτός δεν πρέπει να Του υποτάσσεται‡ και αυτός πρέπει να πλανηθεί. Τον πλησιάζει και του ψιθυρίζει τα ίδια πράγματα, με το να του πει‡ «γιατί ο Θεός να σου απαγορεύσει να φάς από αυτό τον καρπό· αυτό είναι πονηριά του Θεού, για να μη γίνεις κι εσύ Θεός, ώστε να γνωρίζεις το καλό και το κακό, το πονηρό και το αγαθό‡ φάε και θα δεις ότι θα γίνεις Θεός».
Τον άκουσε ο πρωτόπλαστος και στη συνέχεια έγινε το παραπάτημα‡ γνώρισε στην πράξη ότι έπρεπε να πειθαρχήσει στην εντολή του Θεού. Η υπερηφάνεια και ο εγωισμός έβγαλε τους πρωτοπλάστους από τον παράδεισο του Θεού. Κληρονομήσαμε και μείς σαν μια περιουσία τον εγωισμό αυτό και τώρα υποφέρουμε και αγωνιζόμαστε μέχρις αίματος για να απαλλαγούμε.
Ο μοναχισμός είναι το άμισθο ιατρείο‡ είναι η κλινική του Θεού, που έρχεται ο άνθρωπος για να γίνει καλά. Τον καλεί ο Θεός με κλήση αγία και τον φέρνει με την αγάπη του σ' αυτό το ιατρείο.
Ο άνθρωπος ζητά τη θεραπεία του και φωνάζει: Κύριε Ιησού Χριστέ,   ελέησόν με.
-Ναι, θα σε ελεήσω, απαντά ο Θεός. Και αρχίζει ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων τη θεραπεία.
Μας στέλλει διάφορες θλίψεις, επιτρέπει πειρασμούς. Και όλα αυτά είναι τα φάρμακα, τα πικρά φάρμακα που θεραπεύουν τη ψυχή του ανθρώπου.
Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να πει ότι στον καιρό της εγχειρήσεως ή της ιατρικής επεμβάσεως δεν πονά, δεν αγωνίζεται να ξεπεράσει το πόνο και τη θλίψη‡ ωστόσο όμως στο τέλος της θεραπείας γίνεται ψυχικώς καλά.
Όταν ο Γέροντας μου ήταν αρχάριος στην έρημο, ήταν στην υποταγή του γέροντα  Εφραίμ, ενός απλού ανθρώπου. Ήταν ένα γεροντάκι ευλογημένο. Κάποτε ένας γείτονας μοναχός, δεν γνωρίζω τί είχε συμβεί, το έθλιβε το Γεροντάκι. Ο παππούς φώναζε διότι δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα. Διαμαρτυρόταν, έβγαζε φωνές, τσίριζε ...; Ο Γέροντας ο δικός μου, νέο παιδί, δυνατό που μπορούσε να τα βάλει με δέκα ανθρώπους, όταν άκουγε το Γέροντά του να φωνάζει έξω και ο άλλος να σηκώνει το ανάστημά του, μέσα του άρχιζε να βράζει ο θυμός και η οργή. Μόλις είδε τον κίνδυνο ότι αν βγει έξω δεν μπορούσε να προβλέψει τί θα συνέβαινε, σαν νέος που ήταν, αμέσως τρέχει στην εκκλησία, γονατίζει κι' αρχίζει να φωνάζει: «Παναγία βοήθησε με». Και άρχισε να κλαίει‡ να κλαίει, και να παρακαλεί, ώστε να επέμβει η Παναγία να βοηθήσει μη τυχόν και σ' αυτή την κατάσταση βγει έξω. Και αφού έκλαψε πολύ, και έχυσε πολλά δάκρυα, τότε είδε το θηρίο του εγωισμού και τού θυμού να μαλακώνει και να υποχωρεί. Όταν είδε ότι ήρθε σε μια κατάσταση που μπορούσε να βγει έξω και να μιλήσει με πραότητα και ηρεμία, βγήκε και απάλλαξε, βέβαια με ήρεμο τρόπο και με ευγένεια, τον γέροντα από το γείτονα. Και αυτό μας το έλεγε σαν παράδειγμα του πώς αντιμετωπίζεται ο εγωισμός στη πράξη.
Έρχεται και στον μοναχό ο πειρασμός και του ψιθυρίζει παραπλήσια πράγματα με εκείνα που ψιθύρισε στον  Αδάμ. Αν ο Γέροντας τον μαλώνει ή του κόβει το θέλημα, διαμαρτύρεται μέσα ο εγωισμός και ψιθυρίζει στο μοναχό να αντιλογήσει, να φιλονικήσει, να στήσει το δικό του θέλημα‡ μ' αυτό τον τρόπο δεν πρόκειται να θεραπευθεί ποτέ.
Ο μοναχός πρέπει να έχει συνεχώς την προσοχή για να αντιμετωπίζει την κάθε περίπτωση, τον κάθε πειρασμό με επιτυχία, ώστε με τη χάρη του Θεού να απαλλαγεί από τον παλαιό άνθρωπο. Στη θέση του παλαιού να μπεί ο νέος, ο κατά Χριστόν, ο άνθρωπος της απάθειας και της αναστάσεως. Ο αγώνας δεν είναι μικρός, ούτε και σε λίγο χρόνο κατορθώνεται η νίκη και ο θρίαμβος κατά του εγωισμού. Μεγάλο θηρίο. Πολυκέφαλο.
Ο Όσιος  Εφραίμ λέει: «Με λιοντάρι καταπιάστηκες; Πρόσεξε μη σου συντρίψει τα οστά.»
Αυτό το θηρίο είναι ο Ε γ ω ι σ μ ό ς. Σαν λιοντάρι παραφυλάει και μας επιτίθεται. Εμείς πρέπει να έχουμε στα χέρια μας το όπλο και το μαχαίρι της αντιρρήσεως κατά των λογισμών.
Οι τύραννοι των χριστιανών στους χρόνους των διωγμών προσπαθούσαν να παρασύρουν τους Μάρτυρες  στο να αρνηθούν τη Θεότητα του Χριστού. Τους υπόσχονταν πολλά‡ πλούτη, δόξες τιμές. Οι Μάρτυρες όμως δεν υποχωρούσαν. Θριαμβευτικά ομολογούσαν τη πίστη στο Χριστό και στο τέλος δέχονταν το στεφάνι του μαρτυρίου, και έτσι ο Χριστός δοξαζόταν.
Και τώρα οι τύραννοι των παθών μας πιέζουν. Τα πάθη μας υπόσχονται, αν υποχωρήσουμε, απόλαυση και ικανοποίηση. Δεν πρέπει ο μοναχός να υποχωρεί σε μια τέτοια βία, αλλά να αντιστέκεται με όλη την ανδρεία της ψυχής και να περιμένει μετά από μια νόμιμη πάλη το στεφάνι του μαρτυρίου.
Οι Μάρτυρες μαρτύρησαν σε λίγο χρόνο.  Πολλοί μάρτυρες σε λίγα λεπτά δεχθήκανε το στεφάνι.  Ο μοναχός μαρτυρεί συνέχεια, σε όλη του τη ζωή. Όχι σε ένα τύραννο άλλα σε πολλούς. Κάθε πάθος και ένας τύραννος. Γι' αυτό όχι λιγότερο θα στεφανωθούν οι μοναχοί που θα αντισταθούν στη βία των παθών και θα ομολογήσουν την καλή ομολογία της ασκήσεως, της μη υποχωρήσεως.
Μας σπρώχνει το πάθος της αντιλογίας. Εμείς πρέπει να βάλουμε εμπόδιο, φράγμα, να ανοίξουμε όρυγμα, να πέσει το άρμα της αντιλογίας μέσα μας.
Ο αγώνας πρέπει να είναι συνεχής. Να μην παρουσιάζουμε κενά‡ διότι τα κενά τα εκμεταλλεύεται ο διάβολος και σφηνώνει μέσα στα κενά και μας δημιουργεί κατάσταση επικίνδυνη. Η προσευχή πρέπει να είναι ακατάπαυστη.  Η προσευχή είναι το όπλο μας. Και μόνο να προσεύχεται κανείς, ο διάβολος δεν τον πλησιάζει εύκολα.
Ας αγωνισθούμε εναντίον κυρίως αυτού του πάθους, διότι από εδώ ξεκινούν όλα. Και το κυρίως φάρμακο κατά του εγωισμού είναι η ταπείνωση. Ο Κύριος μας, μας είπε· «Μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσεται ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών». Η ταπείνωση και η πραότητα χαρίζουν μια πνευματική ανάπαυση στη ψυχή. Της χαρίζουν φως και βλέπει καθαρότερα τα πράγματα.
Ο  Αββάς Ισαάκ ο Σύρος, την ταπείνωση την αποκαλεί «Θεοΰφαντον στολήν». Την ταπείνωση, λέγει, φόρεσε ο Υιός και Λόγος του Θεού και μπόρεσε και κατήλθε εκ των ουρανών, και μπόρεσε η γη να τον δεχθεί χωρίς να καταφλεχθεί.
Η ταπεινοφροσύνη στολίζει τον άνθρωπο. Ο ταπεινός άνθρωπος όπου και αν σταθεί, όπου και αν βρεθεί, σκορπάει μια κατά κάποιο τρόπο μυστηριώδη χάρη και γίνεται αγαπητός και προσφιλής. Την ταπείνωση οι δαίμονες την τρέμουν, όπως ακριβώς συνέβη και με έναν υποτακτικό.
Ένας χριστιανός είχε μια κόρη δαιμονισμένη και την πήγε σε πολλούς γιατρούς αλλά δεν βρήκε τη θεραπεία της. Αυτός ο χριστιανός είχε ένα φίλο, πνευματικό άνθρωπο, ο οποίος είχε σχέση με τους μοναχούς, και λέγοντάς του το παράπονο, τον πόνο του για το κορίτσι του, του λέει εκείνος‡ «Το παιδί σου θα βρει θεραπεία μόνον όταν καλέσεις ένα μοναχό, υποτακτικό, και έλθει στο σπίτι σου και κάνει μια ευχούλα, θα δεις αμέσως το παιδί σου θα γίνει καλά.
-Και που θα τον βρω εγώ αυτόν τον μοναχό;
-Να! Κάτω στην αγορά κατεβαίνουν, λέει, από την έρημο νεώτεροι υποτακτικοί μοναχοί και πωλούν διάφορα εργόχειρα. Σ' ένα τέτοιο μοναχό πες του· «Έλα στο σπίτι να σου πληρώσω τα εργόχειρα, διότι τώρα επάνω μου δεν έχω χρήματα». Και πες του να σου κάνει μια ευχή και θα δεις ότι το παιδί σου θα γίνει καλά.
Αυτός αμέσως το πρωί κατεβαίνει στην αγορά, βλέπει ένα νέο μοναχό να πουλά διάφορα, εκεί, εργόχειρα.
Του λέει: Πάτερ, πόσο τα δίνεις αυτά;
-Τόσο. Είπε ο μοναχός.
-Μπορείς να έλθεις μέχρι το σπίτι να σε πληρώσω, γιατί επάνω μου δεν έχω χρήματα;
-Έρχομαι, λέει.
Και αφού προχωρούσαν προς το σπίτι και πλησίαζαν, ο διάβολος μυρίστηκε το πράγμα, ότι ήρθε η ώρα του να πάρει το εξιτήριο του και να φύγει από τον άνθρωπο, ετοιμάστηκε και αυτός. Και μπαίνοντας ο μοναχός μέσα στο σπίτι, τον συναντά η κόρη και σηκώνει το χέρι και του δίνει ένα ράπισμα, του μονάχου. Αυτός, ο μοναχός, γύρισε και την άλλη πλευρά του προσώπου και του δίνει και απ' εκεί ένα ράπισμα, και αμέσως η κόρη έπεσε κάτω κι' έβγαζε αφρούς. Και στο τέλος, φεύγοντας το δαιμόνιο είπε, ότι η εντολή του Χριστού με βγάζει και με διώχνει. Και αμέσως το παιδί έγινε καλά.
Ο υποτακτικός αυτός, από την πράξη αυτή φαίνεται ότι ήταν ένας προοδευμένος, ένας πετυχημένος μοναχός ο οποίος θα είχε εξασκηθεί στην παιδία και τη θεραπεία της ψυχής του.
Στην προσευχή μας πάντοτε να παρακαλούμε και να δεόμεθα του Θεού να μας απαλλάσσει απ' αυτό το θηρίο, τον εγωισμό, και να μας χαρίζει την αγία ταπείνωση της ψυχής .
 

Επίδραση του Παπισμού στον Ορθόδοξο χώρο μετά το σχίσμα

Η καταδυνάστευση των Ορθοδόξων από τους Λατίνους, στον Ορθόδοξο χώρο της Ανατολής, μετά το Σχίσμα του 1054 και ειδικότερα μετά την κατάληψη της ΚΠολης από τους Φράγκους το 1204 είναι τραγική. Εισαγωγή της δυτικής θεολογίας του ορθού λόγου, παραπλανητικές μέθοδοι προσηλυτισμού, βίαιοι εκλατινισμοί, εκβιασμοί πάσης φύσεως, αρπαγές περιουσιών, αλλά και μαρτύρια σε περιπτώσεις αρνήσεων υποταγής και τελικά βίαιη υποταγή του Ορθόδοξου κλήρου στον Παπισμό. Η επίδραση παπικών συνηθειών είναι φανερή ακόμη και σήμερα και είναι αξιοθαύμαστο, το πως επέζησε η Ορθόδοξη Πίστη, μέσα σ’ αυτή την καταιγίδα.
1.- ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
Ο Ελλαδικός χώρος παρέμεινε, κατά την δισχιλιετή εκκλησιαστική ιστορία, άμεσα ή έμμεσα επί 1300 χρόνια υπό παπική κυριαρχία. Ειδικά κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ο ελλαδικός χώρος, καίτοι ανήκε τυπικά στο Πατριαρχείο της ΚΠολης, ουσιαστικά τελούσε υπό παπική κατοχή, οι δε Ορθόδοξοι Επίσκοποι, είτε εκδιώχθηκαν, είτε υπετάγησαν, το δε Ορθόδοξο ποίμνιο ακολούθησε τη μοίρα των Επισκόπων του. Ο χώρος αυτός διαιρέθηκε σε Αρχιεπισκοπές και Επισκοπές, υπόλογες στον Πάπα της Ρώμης. Τη μοίρα αυτή ακολούθησε και ο νησιώτικος χώρος και πιο επιτακτικά ο Κυπριακός χώρος, όπου συνέβησαν και τραγικά γεγονότα βίαιου προσηλυτισμού.

Η κατοχή ακόμη και της ίδιας της ΚΠολης επέτρεψε στους Παπικούς να πλημμυρήσουν την πρωτεύουσα και τις περιοχές που αυτοί ήλεγχαν και εφάρμοσαν ευρείας κλίμακας προσηλυτισμό εξαναγκαστικά ή δελεαστικά. Αυτή η κατάσταση ώθησε πολλούς να υποκύψουν στον πειρασμό και να θελήσουν να εκμεταλλευτούν από τα οφέλη, που πρόσφερε ο Παπισμός (θέσεις, σπουδές, χρήματα, κ.ά.), τα οποία στερούντο οι πληθυσμοί, τόσο στην περίοδο της Φραγκοκρατίας, όσο και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπου για να γλιτώσουν από το νέο δυνάστη συχνά κατέφευγαν στην αγκαλιά του Παπισμού και στα προνόμια, που είχε αποκτήσει και την ελευθερία κινήσεων που διέθετε. Ορισμένοι, για να αποφύγουν και τους δυο δυνάστες έριξαν το βλέμμα τους στον Ορθόδοξο ρωσικό χώρο, ο οποίος από την πλευρά του φρόντισε να καλύψει το κενό και πολλές φορές προσπάθησε και αυτός να επιβληθεί στον Πατριαρχικό χώρο, ως μια νέα πραγματικότητα, που δεν υπαγόταν σε ξένους δυνάστες και να παίξει το ρόλο της 3ηςΡώμης (μετά την Παλαιά και την υπόδουλη Νέα).
Ο προσανατολισμός των Ελλήνων προς το ομόδοξο κράτος του βορρά (Ρωσία)  επιταχύνεται ασφαλώς από την ένταση του ανταγωνισμού των Καθολικών και Διαμαρτυρομένων στην Ανατολή, ιδίως ύστερ’ από την σύνοδο του Trento. Με την άνοδο του Γρηγορίου ΙΓ’ (1572-1585) στον παπικό θρόνο, οι αγώνες των Χριστιανών εναντίον των Τούρκων μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Ο δραστήριος ποντίφηκας ενδιαφέρεται προ πάντων ν’ αναχαιτίσει την εξάπλωση του λουθηρανισμού.
Η κίνηση των Καθολικών κληρικών στην Ανατολή εμπνέεται προ πάντων από τον καρδινάλιο Bellarmino (1542-1621), ευφυή και φανατικό Λατίνο συγγραφέα, γνώστη της ελληνικής, καθώς και των εκκλησιαστικών ζητημάτων της Ορθοδοξίας. Ήταν αυτός που είχε ρίξει τον Giordano Bruno στην πυρά και είχε φέρει τον Γαλιλαίο στην σκληρή ανάγκη ν’ ανακαλέσει την θεωρία του. Ο ζήλος του Bellarmino φλογίζεται από την πίστη του στην ενότητα της Εκκλησίας. Γι’ αυτό, θερμά πάντοτε υποστήριζε τους Καθολικούς μισσιοναρίους με τις συμβουλές και με τις αποφάσεις του στις δύσκολες περιστάσεις, που συναντούσαν στο έργο τους, και συνηγορούσε γι’ αυτούς στον Πάπα. Το έργο του «Doctrine chretienne de l’Eglise catholique» μεταφράζει στην δημοτική ελληνική (Ρώμη 1616) ο μαθητής και κατόπιν καθηγητής στο ελληνικό φροντιστήριο του Αγίου Αθανασίου, Αθηναίος λόγιος Λεονάρδος Φιλαράς.
Το πνεύμα ακριβώς του Bellarmino ακολουθεί ο Φιλαράς, όταν στην δεύτερη έκδοση της «Doctrine chretienne» στο Παρίσι (1633), την αφιερωμένη στον καρδινάλιο Richelieu, γράφει: «Θέλει να γνωρίση όλος ο Ορθόδοξος κλήρος πόσον είναι απλός, πόσον ολάκερος, αδιαίρετος, ένας και μόνον ολούθε ο Χριστός, με του οποίου το αυτό, και ένα ζωηφόρον πνεύμα όλοι μας οδηγούμεθα, τόσον εις την ανατολικήν, όσον και εις την δυτικήν Εκκλησίαν, αν ίσως και ο δεσμός της αγάπης θέλη ευρεθή ανάμεσον εις τους Χριστιανούς, και αν εκείνος δεν διαμερισθή από τες εδικές μας διαφορές και διχόνοιες». Η απώτερή του σκέψη ήταν «να σηκωθή από το ελεεινόν της πτώμα η ανατολική εκκλησία και να ξαναζήση το γενναίον έθνος εκείνο, οπού ήταν άλλες φορές το άλας και ο ήλιος της οικουμένης».
Η προπαγανδιστική εργασία των Ιησουιτών στην Εγγύς Ανατολή και προ πάντων στις ελληνικές χώρες, που αποτελούσαν την κύρια εστία της Ορθοδοξίας, δεν αποτελούσε παρά μέρος ενός γενικότερου σχεδίου, μέσα στο οποίο σημειωνόταν ως στόχος όλη σχεδόν η Ανατολική Ευρώπη, η Πολωνία, η Τσεχία, η Σλοβακία κ.λπ., η Ρωσία, Τρανσυλβανία, Βλαχία και Μολδαβία, καθώς και οι άλλες βαλκανικές χώρες. Σε όλες αυτές εργάζονταν δραστήρια οι Καθολικοί, για την επιτυχία των σκοπών τους, για την επιβολήδηλαδή των αποφάσεων της συνόδου της Φλωρεντίας και του πρωτείου του Πάπα. Πολλοί τότε λαϊκοί και κληρικοί δέχθηκαν την Ουνία και υπέγραψαν την σχετική ομολογία πίστης.
Είναι μία ακάθεκτη εξόρμηση του Καθολικισμού προς Ανατολάς, προς τις σλαβικές χώρες, με πρωτοπόρους τους Μοναχούς του τάγματος του Ιγνατίου Λογιόλα. Μέσα στο γιγάντιο αυτό και αληθινά επικό πλαίσιο της εργασίας των Καθολικών, που καταρτίζεται από εμπνευσμένους Ιησουίτες, όπως ο Antonio Rossevino και ο πολύς ιδρυτής της θεωρίας του πανσλαβισμού Jurij Krizanic, έχουν θέση και τα σχέδια σημαντικών κληρικών, ιδίως του Bellarmino, στην Εγγύς Ανατολή.
Ποια όμως ήταν τότε τα ερείσματα του Καθολικισμού στην Ανατολή; Μετά την Άλωση βρίσκουμε στον Γαλατά και στην Κωνσταντινούπολη Δομηνικανούς Μοναχούς και ορισμένες εκκλησίες Καθολικών, που εξυπηρετούν τις πνευματικές ανάγκες κυρίως των Γενουατών, αλλά και των άλλων Ευρωπαίων των εγκαταστημένων εκεί κατά το δεύτερο μισό του 15 αι. Στα χρόνια λοιπόν του Μεχμέτ Β΄ διαμορφώνεται η Καθολική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης. Ο Λατίνος όμως Πατριάρχης εδρεύει στην Ρώμη ή και αλλού. Αυτός διόριζε ένα πατριαρχικό επίτροπο (vicario patriarcale) κοντά στα τάγματα των Φραγκισκανών και Δομηνικανών, ο οποίος είχε εκτεταμένη διοικητική δικαιοδοσία, στη Θράκη, Μ. Ασία (εκτός από το vicariato apostolico της Σμύρνης) και στη σημερινή Ελλάδα, εκεί ιδίως όπου δεν υπήρχαν πια Καθολικοί Επίσκοποι, όπως π.χ. στη Μυτιλήνη και στη Μακεδονία. Λατίνοι αρχιεπίσκοποι και Επίσκοποι υπήρχαν στη Χίο, Σμύρνη, Νάξο, Σύρο, Σαντορίνη, Μήλο, Άνδρο κ.λπ.
Η ίδρυση της Sacra Congregatio de Propaganda Fidei, στα 1622, με την οποίαν ο Λατίνος Πατριάρχης έγινε πια απλός τιτουλάριος, αποτέλεσε σταθμό προς την αναζωογόνηση και εξόρμηση του Καθολικισμού.
Εκεί στην Ανατολή και στον ελληνικό χώρο οι ιεραπόστολοι, βλέποντας κάθε μέρα την διαρροή των αδυνάτων προς τον μουσουλμανισμό, πολλές φορές σκέφθηκαν, για τα αίτια της συνεχούς προόδου του. Ορισμένοι απ’ αυτούς παρατηρούν την σχετική ευταξία που βασιλεύει στην επικράτεια του σουλτάνου και νομίζουν, ότι οι μουσουλμάνοι εφαρμόζουν ίσως σκληρούς νόμους για να πατάξουν τα πταίσματα και εγκλήματα, αλλά —και εδώ ξανασυναντούμε την παλαιά αντίληψη μουσουλμάνων και Χριστιανών— και ότι είναι πιο δίκαιοι από τους Χριστιανούς: έτσι ο Θεός τους επιτρέπει να βασιλεύουν ακμαίοι επί τόσους αιώνες. Οι νίκες των τουρκικών όπλων είναι δείγμα της Θεϊκής εύνοιας.
Ο Ιησουίτης Richard απορεί μάλιστα, πως μπόρεσε να επιζήσει ο χριστιανισμός μέσα στις τρομερά καταθλιπτικές συνθήκες της οθωμανικής αυτοκρατορίας και προ πάντων ύστερ’ από τόσους κατατρεγμούς της Εκκλησίας, που θυμίζουν τους διωγμούς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, Νέρωνος, Δομιτιανού, Διοκλητιανού. Μολαταύτα, έχει την γνώμη ότι οι Χριστιανοί (εννοεί βέβαια τους Ορθοδόξους) δείχθηκαν κατώτεροι, ως προς την αντιμετώπιση των πειρασμών από τους αδελφούς των της εποχής των Ρωμαίων διωκτών. Τότε το αίμα ενός μάρτυρα, «σαν μια καλή σπορά, δημιουργούσε εκατό νέους, ενώ τώρα η πτώση του ενός συμπαρασύρει και άλλους: οι τιμές, τα πλούτη και οι ηδονές που τους παρουσιάζουν, αντί να τους εγκαρδιώνουν, τους εκθηλύνουν και τους κάνουν δειλούς». Οι ειδήσεις αυτές είναι ενδιαφέρουσες, γιατί μας δείχνουν πόσο ισχυρό είναι ακόμη το ρεύμα προς τον μουσουλμανισμό. Υπολογίζει ο Richard ότι οι Έλληνες κατά τα μέσα του 17 αι. είχαν κατεβή στις 1.2ΟΟ.ΟΟΟ.
Οι δυτικοί λοιπόν μοναχοί στην Εγγύς Ανατολή βρίσκονται εμπρός σε μεγάλα προβλήματα της χριστιανοσύνης. Το σπουδαιότερο όμως είναι το πρόβλημα των Ορθοδόξων, των «αιρετικών», όπως τους ονομάζουν. Οι μισσιονάριοι δεν ανέχονται την ύπαρξη διαφορετικού δόγματος από εκείνο, στο οποίο πιστεύουν οι ίδιοι, και γι’ αυτό θέλουν να συνεγείρουν τους πιστούς σε μια νέου είδους σταυροφορία. Πρέπει να καταστείλουν τις αιρέσεις και να σώσουν τις ψυχές των «σχισματικών». Τα αμαρτήματά τους είναι πολλά, ανάμεσα στα οποία και η σιμωνία, η αχίλλεια φτέρνα της ορθόδοξης Εκκλησίας, φαινόμενο που παίρνει μεγάλη έκταση στα χρόνια της τουρκοκρατίας.
Πως όμως αλλιώς θα κατανικήσουν τις σφαλερές δοξασίες, τα ολισθήματα και το πείσμα των Ορθοδόξων, παρά μελετώντας τα ίδια τα έργα των θεολόγων τους και μάλιστα εκείνα που γράφτηκαν μετά την έναρξη του μεγάλου σχίσματος; «Όλες οι μεγάλες αιρέσεις, έγραφε στις 16 Μαρτίου 1728 ο Don Vincent Thuillier στον αββά Bignon, γεννήθηκαν στην Ελλάδα, και όλες σχεδόν εκεί ανασκευάσθηκαν. Δεν υπάρχει όμως κανένα σχεδόν κατάλοιπο από αυτές τις αιρέσεις· πολύ λίγα πράγματα σώθηκαν από όσα λέχθηκαν για να τις κτυπήσουν. Ο Πορφύριος ήταν ο πιο φοβερός απ’ όλους τους εχθρούς του χριστιανισμού. Όλες οι εργασίες του είναι θαμμένες στα σκοτάδια. Ο Μεθόδιος, ο Ευσέβιος και οι δύο Απολλινάριοι από την Λαοδίκεια διέπρεψαν στον αγώνα τους εναντίον αυτής της ασέβειας και τα συγγράμματά τους δεν στάθηκαν πιο τυχερά.
Ο Κέλσος, εναντίον του οποίου ο Ωριγένης ξεσηκώθηκε με τόσο ζήλο και δύναμη, δεν συναντάται παρά μόνο αποσπασματικά μέσα στο έργο του ανταγωνιστή του· το ίδιο παρατηρείται με όλους τους παλαιούς αιρετικούς. Έτσι συμβαίνει, ώστε όλα τα έργα που γράφτηκαν εναντίον τους να είναι σχεδόν ακατάληπτα, γιατί οι Πατέρες κάνουν συχνά υπαινιγμούς για μερικές απόψεις των αντιπάλων τους, που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού και που, όπως είναι φυσικό, δεν μπορούμε να δούμε την σχέση που έχουν με όσα τους αντιτάσσουν. Η εκκλησιαστική ιστορία χάνει ασφαλώς εξ αιτίας της αμέλειάς μας. Δεν έχουμε πρακτικά παρά μόνο των κυριότερων συνόδων. Δεν γνωρίζουμε καθόλου ή γνωρίζουμε πολύ αόριστα την διαδοχή των επισκόπων στο μεγαλύτερο μέρος της Ανατολής όπου υπήρξαν έδρες. Δεν είναι πιθανό ότι αυτή η διαδοχή είναι άγνωστη μέσα στην ίδια τους την χώρα· σίγουρα θα μπορούσαμε να βρούμε εκεί μνημεία που έχουν διατηρήσει την ανάμνησή τους».
Αλλά μήπως η μόνη ωφέλεια από την μελέτη των χειρογράφων θα ήταν ν’ αντιμετωπίσουν τους «σχισματικούς» Έλληνες; Δεν θα είχαν ν’ αντλήσουν και νέα πλούσια και δυνατά επιχειρήματα εναντίον των ιδεών του Λουθήρου, Καλβίνου κ.λπ; Με τον σκοπό κυρίως αυτόν και με την πρωτοβουλία του ίδιου του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΕ’ (1715-1774) οργανώθηκε η πιο μεγάλη και συστηματική εξερεύνηση των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα μεταξύ 1728-1730 με απεσταλμένους τους ευφυείς λογίους Sevin και Fourmont. Οι οδηγίες του βασιλιά ήταν να μπορέσουν να εισδύσουν στην βιβλιοθήκη του σουλτάνου, για ν’ αντιληφθούν την αξία της και να σημειώσουν ό,τι βρίσκεται εκεί από συγγραφείς, τους οποίους δεν έχουν στην Γαλλία, ό,τι λείπει από τον Πολύβιο, Τίτο Λίβιο κ.λπ. «Θα προσέξουν ιδιαίτερα τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς που έχουν γράψει ύστερ’ από το σχίσμα, εξετάζοντας επίσης τα βιβλία τα γραμμένα σε γλώσσες της Ανατολής που είναι και τα λιγότερο γνωστά εδώ». (Βακαλόπουλου Απ. Καθ. ΑΠΘ: «Ιστορία του νέου Ελληνισμού, τόμος Γ΄).
Σε επόμενες καταγραφές, θα παρουσιασθούν οι επιδράσεις του Παπισμού στον ελλαδικό χώρο, χερσαίο και νησιώτικο ήδη από την εποχή της Φραγκοκρατίας (όπως στην περίπτωση της Κύπρου), όσο και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας σε όλες τις Ορθόδοξες περιοχές του Ελληνισμού, καθώς και κάποιες προσπάθειες της ΚΠολης να αναγνωρίσει την παπική ηγεμονία ή να προσκοληθεί προς τον νεοσύστατο Προτεσταντισμό.
 Ι. ΚΑΡΔΑΣΗΣ