ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΦΩΤΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ  Θεολόγου – Καθηγητού

        Η Αρμενία υπήρξε σημαντική κοιτίδα του Χριστιανισμού κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι που έφεραν το χριστιανικό μήνυμα στις χώρες του Καυκάσου, ήταν οι απόστολοι Θαδδαίος και Βαρθολομαίος. Αλλά οι διωγμοί εκ μέρους των ειδωλολατρών ηγεμόνων της περιοχής δεν επέτρεψαν να αναπτυχθούν ιδιαίτερα οι εκεί χριστιανικές κοινότητες. Αυτά μέχρι την εμφάνιση του αγίου Γρηγορίου, ο οποίος έλαβε την προσωνυμία του Φωτιστή της Αρμενίας.

        Έζησε στα χρόνια που αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός (284-305), ο πλέον φανατικός και θρησκομανής ρωμαίος αυτοκράτορας, ο μεγαλύτερος διώκτης των Χριστιανών. Ήταν Πάρθος στην καταγωγή και γόνος επιφανούς οικογένειας. Ο πατέρας του ονομάζονταν Ανάκ και ήταν συγγενής του βασιλιά της Αρμενίας Κουσαρώ, ενός φανατικού ειδωλολάτρη και σφοδρού διώκτη των Χριστιανών. Χιλιάδες Χριστιανοί συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και βρήκαν τραγικό θάνατο από τους δημίους του.

      Ο Γρηγόριος κατηχήθηκε στην χριστιανική πίστη και βαπτίστηκε Χριστιανός. Παράλληλα δε έλαβε σπουδαία μόρφωση, λόγω της ευγενικής και πλούσιας οικογένειάς του. Επίσης διακρίνονταν για την ευσέβειά του και τον ενάρετο βίο του και γι’ αυτό έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως από τους συμπατριώτες του.

     Τον Κουσαρώ διαδέχτηκε στο θρόνο ο γιός του Τιριδάτης, φανατικός και αυτός ειδωλολάτρης, ο οποίος ανανέωσε τη διαταγή του πατέρα του, εναντίον των Χριστιανών του βασιλείου του. Οι στρατιώτες του εισέβαλλαν στις πόλεις και τα χωριά και συλλάμβαναν όσους καταγγέλλονταν ως Χριστιανοί. Μαζί τους συνελήφθη και ο Γρηγόριος, ο οποίος σύρθηκε σιδηροδέσμιος στον βασιλιά. Ο γενναίος Χριστιανός στάθηκε με θάρρος και παρρησία μπροστά στον θηριώδη ηγεμόνα και ομολόγησε την πίστη του στον αληθινό Τριαδικό Θεό και στηλίτευσε την ειδωλολατρία, ως λατρεία των πονηρών πνευμάτων. Κάθε άλλη λατρεία, εκτός του Τριαδικού Θεού, που μας αποκάλυψε ο ένσαρκος Λόγος Του, ο Ιησούς Χριστός, είναι λατρεία των δαιμόνων, όπως ρητά αποφαίνεται η Αγία Γραφή, «πάντες οι θεοί των εθνών (είναι) δαιμόνια» (Ψαλμ.95,5).

        Ο Τιριδάτης θύμωσε τόσο πολύ ώστε αλλοιώθηκε η όψη του από την απολογία του Χριστιανού Γρηγορίου. Τον φοβέρισε ότι θα τον υπέβαλλε σε φρικτά βασανιστήρια και πως θα τον σκότωνε αν δεν θυσίαζε στους «θεούς» του. Όμως εκείνος έμεινε αμετάπειστος και εδραίος στην πίστη του στο Χριστό. Τότε ο βασιλιάς διέταξε να τον βασανίσουν με τα πλέον επώδυνα και φρικτά μέσα. Κάποιος τον πληροφόρησε για την ταυτότητα του Γρηγορίου, ότι ήταν γιος του Ανάκ του Πάρθου, ο οποίος είχε δολοφονήσει τον πατέρα του Κουσαρώ. Αυτό τον εξόργισε έτι περισσότερο και σκέφτηκε να τον θανατώσει με αργό και  βασανιστικό τρόπο, προκειμένου να πάρει εκδίκηση για τον πατέρα του. Έδωσε διαταγή να ανοίξουν ένα βαθύ λάκκο, στην πόλη Αρταξά και αφού έδεσαν πισθάγκωνα το Γρηγόριο, τον έριξαν στην τάφρο για να φαγωθεί από τα θηρία και τα δηλητηριώδη ερπετά, τα οποία έριξαν μαζί του.  

       Κανένας δεν ασχολήθηκε πια με αυτόν, διότι θεώρησαν βέβαιο το θάνατό του. Όμως ο άγιος δεν βλάφτηκε, τα θηρία και τα ερπετά δεν του προξένησαν την παραμικρή βλάβη. Εκεί ξεχασμένος έζησε δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια, με λίγο ψωμί και νερό που του πήγαινε κρυφά μια ευσεβής Χριστιανή χήρα. Η θεία χάρις τον επισκίασε και τον προστάτευε όλα αυτά τα χρόνια.  Επί τη ευκαιρία επισημαίνουμε πως αυτές οι θαυμαστές διηγήσεις «ξενίζουν» τους ορθολογιστές και απίστους, ως

μυθώδη γεγονότα. Αλλά για τους πιστούς είναι η δυναμική φανέρωση των άκτιστων ενεργειών του Θεού στον κόσμο. Κατά τον απόστολο Παύλο: «Πίστει νοούμενν κατηρτίσθαι τους αιώνας ρήματι Θεού, εις το μη εκ φαινομένων τα βλεπόμενα γεγονέναι» (Εβρ.11,3), Διότι είναι «μεγάλα τα της πίστεως κατορθώματα» και «όπου Θεός δε βούλεται, νικάται φύσεως τάξις»!

        Όμως συνέβη το εξής παράδοξο γεγονός. Ο θηριώδης βασιλιάς Τιριδάτης είχε παραφρονήσει και έτρεχε στα βουνά και τα όρη κάνοντας παρέα με τους χοίρους, βόσκοντας χόρτα όπως τα ζώα και τρώγοντας συχνά τις σάρκες του κορμιού του. Οι συγγενείς του παλατιανοί βρισκόταν σε απόγνωση για την τραγική κατάσταση του ηγεμόνα. Κάποιο βράδυ έγινε το θαύμα. Η αδελφή του Τιριδάτη Κουσαροδούκτα είδε ένα παράξενο όνειρο και άκουσε μια υπερκόσμια φωνή, η οποία την πληροφορούσε πως «όσο καιρό θα βρίσκεται στο λάκκο ο Γρηγόριος και δεν τον βγάζετε από εκεί, δεν πρόκειται να βρει γιατρειά ο αδελφός σου»!

      Το παράξενο όνειρο συντάραξε την πριγκίπισσα, η οποία το διηγήθηκε στους αξιωματούχους του ανακτόρου. Εκείνοι δεν ήξεραν για κανέναν Γρηγόριο, ο οποίος βρίσκεται σε λάκκο, διότι η υπόθεση αυτή είχε ξεχασθεί. Όμως κάποιος γέρος θυμήθηκε το γεγονός και τους οδήγησε στον τόπο, όπου κείτονταν ο αθλητής του Χριστού. Εκεί πράγματι οι άρχοντες βρήκαν τον Γρηγόριο απόλυτα υγιή και τα θηρία και ερπετά να τον προσκυνούν! Τον έβγαλαν από το λάκκο και τον οδήγησαν στο παλάτι, στο βασιλικό διαμέρισμα του άρρωστου Τιριδάτη. Ο Γρηγόριος αφού προσευχήθηκε, τον σταύρωσε και ο βασιλιάς έγινε αμέσως καλά!

      Τότε ο Τιριδάτης κράτησε κοντά του τον Γρηγόριο, για να τον κατηχήσει στην πίστη του Χριστού. Αφού περατώθηκε η κατήχηση, ο Γρηγόριος τον βάπτισε. Ο πρώην διώκτης βασιλιάς έγινε ένθερμος Χριστιανός και προστάτης της Εκκλησίας και των Χριστιανών. Πρότεινε δε στον Γρηγόριο να χειροτονηθεί Επίσκοπος της Μεγάλης Αρμενίας. Εκείνος δέχτηκε  και από τότε άνοιξε μια νέα σελίδα για τον Αρμενικό λαό.  

       Ο άγιος Γρηγόριος διακρινόταν για τις αρετές του, την ακλόνητη πίστη του στο Θεό και την ιεραποστολική του θέρμη. Κήρυττε και θαυματουργούσε, ως τεκμήριο της αληθινής πίστης που δίδασκε στους συμπατριώτες του. Οργάνωσε πολυπληθείς  ιεραποστολές σε όλη τη χώρα, ώστε σε μικρό χρονικό διάστημα να μεταστραφούν στο Χριστιανισμό η μεγάλη πλειοψηφία του Αρμενικού λαού.

      Ο άγιος Γρηγόριος ανήκει στους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας. Για τους Αρμενίους θεωρείται ο φωτιστής τους και γι’ αυτό τον αποκαλούν Αουσάβοριτς, δηλαδή φωτιστή, διότι αυτός τους έβγαλε από τα σκοτάδια της ειδωλολατρίας και τους οδήγησε στο Φως το αληθινό, τον Ήλιο της Δικαιοσύνης, το Λυτρωτή του κόσμου, τον Ιησού Χριστό. Υπήρξε λοιπόν ο ουσιαστικός ιδρυτής της Αρμενικής Εκκλησίας και ο μεγάλος φωτιστής του Αρμενικού λαού και γι’ αυτό τιμάται υπερβαλλόντως από τους Αρμενίους. Το ιεραποστολικό του ενδιαφέρον εκτάθηκε και σε άλλες όμορες χώρες του Καυκάσου. Όπως αναφέρει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ο άγιος Γρηγόριος βάπτισε στον Ευφράτη ποταμό πάνω από τέσσερα εκατομμύρια Αρμενίους, Ασσυρίους και Πέρσες. Μαζί τους τον Τιριδάτη. Έχτισε τρεις περίλαμπρους ναούς προς τιμή της αγίας Μάρτυρος Γαϊανής και των συν αυτής αγίων Παρθένων.

      Όταν ολοκλήρωσε το τιτάνιο ιεραποστολικό του έργο, θέλησε να αποσυρθεί στην έρημο για να αφιερώσει χρόνο για την δική του τελείωση. Πριν αναχωρήσει χειροτόνησε τρεις Επισκόπους, να συνεχίσουν τον έργο του, τον Ολβιανό, τον Ευθάλιο και τον Βάσσο. Συνολικά χειροτόνησε, στις περιοχές που εκχριστιάνισε, περισσότερους από τετρακόσιους Επισκόπους.

       Κοιμήθηκε ειρηνικά στις 30 Σεπτεμβρίου του 325. Την ημέρα αυτή τιμάται η μνήμη του.

       Ατυχώς όμως η Αρμενική Εκκλησία, «η άμπελος ην εφύτευσεν» ο άγιος Γρηγόριος, παρέκλινε από την Ορθόδοξη πίστη τον 5^ο αιώνα, απέρριψε τις αποφάσεις της Αγίας Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου (451) και συντάχτηκε με τους αιρετικούς Μονοφυσίτες, ακολουθώντας έναν μετριοπαθή Μονοφυσιτισμό, τον οποίο ακολουθεί μέχρι σήμερα. Ευχή μας είναι, ο αδελφός μας μαρτυρικός Αρμενικός λαός, ο οποίος βίωσε, στο διάβα της ιστορίας του, απίστευτες διώξεις και μαρτύρια, να βρει ξανά την αληθινή πίστη και να ενταχθεί στους κόλπους της Μίας, Αγίας, καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, στην Ορθοδοξία μας, την αληθινή Εκκλησία του Χριστού.  

 

ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ο ΑΝΑΧΩΡΗΤΗΣ

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου Καθηγητού

       Πολλοί από τους οσίους της Εκκλησίας μας έχουν τον τίτλο του Αναχωρητή, κι’ αυτό διότι είχαν πάρει τη μεγάλη απόφαση να αναχωρήσουν σωματικά από τον πτωτικό κόσμο στις ερήμους, αλλά όμως ψυχικά να βρίσκονται κοντά στους κοσμικούς, με την προσευχή τους. Ένας από τους μεγάλους Αναχωρητές υπήρξε και ο άγιος Κυριακός, ο οποίος πήρε το προσωνύμιο του Αναχωρητή.

        Γεννήθηκε στην Κόρινθο το 448, όταν βασίλευε στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Μικρός (408-450). Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης και ήταν πρεσβύτερος της Εκκλησίας της Κορίνθου και η μητέρα του ονομαζόταν Ευδοξία. Αμφότεροι ήταν πιστοί και ενάρετοι άνθρωποι και γι’ αυτό φρόντισαν να αναθρέψουν το παιδί τους με ευσέβεια, πίστη και φόβο Θεού. Ο Κυριακός από μικρό παιδί είχε δείξει σημάδια πνευματικής ωριμότητας. Στοχάζονταν συνεχώς το μυστήριο της Θείας Οικονομίας, την αγάπη του Θεού να σωθεί το ανθρώπινο γένος, χάρις στην ενανθρώπηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

       Αυτές οι σκέψεις τον οδήγησαν να αφιερωθεί στο Θεό. Όταν έφτασε στην εφηβική ηλικία αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο, επιλέγοντας τους Αγίους Τόπους ως τόπο της άσκησής του. Έφυγε λοιπόν για τα Ιεροσόλυμα, να πατήσει τα άγια χώματα που είχαν πατήσει τα πανάγια πόδια του Λυτρωτή Χριστού. Εκεί συνάντησε στην αρχή έναν μεγάλο ασκητή, τον Ευστόργιο, στον οποίο προσκολλήθηκε για αρκετό καιρό. Ακούγοντας ακούραστος τις παραινέσεις του αγίου Γέροντα απέκτησε μεγάλη ψυχική ωφέλεια και πνευματική ωριμότητα. Μετά άκουσε για τον Μέγα Ευθύμιο και τις αρετές του. Ζητώντας την ευλογία του Ευστόργιου, πήγε κοντά του, γενόμενος δεκτός από εκείνον. Εκεί ενδύθηκε και το μοναχικό σχήμα.

       Επειδή όμως υπήρχε η συνήθεια να μη δέχονται αγένειους νέους, λόγω σκανδαλισμού, ο Μέγας Ευθύμιος τον έστειλε στη Μονή του Αγίου Γερασίμου του Ιορδανίτη, όπου έγινε δεκτός και του ανατέθηκε το διακόνημα του μαγείρου. Εκεί ο Κυριακός διακονούσε με μεγάλη προθυμία τους αδελφούς και ασκούνταν ο ίδιος στην πίστη και στην αρετή. Νήστευε, αγρυπνούσε και προσεύχονταν ατέλειωτες ώρες. Τρέφονταν μόνο με λίγο άρτο και νερό, κάθε δύο ημέρες. Έτσι σε λίγο χρονικό διάστημα άρχισαν να διαφαίνονται οι αρετές του και η αγιότητά του. Ο ίδιος ο ηγούμενος άγιος Γεράσιμος και όλη η αδελφότητα τον εκτιμούσαν και τον αγαπούσαν.

       Μετά από εννέα χρόνια και ενώ ο ίδιος ήταν είκοσι οκτώ ετών, κοιμήθηκε ο Γέροντάς του Γεράσιμος. Ο Κυριακός γύρισε στη Λαύρα του αγίου Ευθυμίου, όπου έγινε δεκτός από τον ηγούμενο Ηλία. Όμως δεν έμεινε για πολύ, διότι έβλεπε με πίκρα τη διαμάχη της Μονής με τη διπλανή Μονή του Οσίου Θεοκτίστου, για οικονομικές διαφορές. Πήρε την απόφαση να φύγει και να εγκατασταθεί στη Μονή Σουκά. Εκεί έμεινε πολλά χρόνια, διακονώντας και σημειώνοντας πνευματική πρόοδο. Εκεί αξιώθηκε να δεχτεί και το αξίωμα του Πρεσβυτέρου και απέκτησε τη φήμη του σπουδαίου πνευματικού άνδρα.

      Όντας στην ηλικία των εβδομήντα επτά ετών, αποφάσισε να φύγει για την έρημο, να ζήσει την ευλογημένη ζωή της ερημικής ησυχίας. Με έναν υποτακτικό του αναχώρησε για την σκληρή έρημο Νατουφά, στην  οποία φύτρωναν μόνο πικρά σκυλοκρέμμυδα. Με την προσευχή του ο άγιος τα πικρά και ακατάλληλα χόρτα έγιναν γλυκά και η τροφή των δύο αναχωρητών επί τέσσερα χρόνια.  Μέσα στην ησυχία της ερήμου οι δύο άνδρες προσεύχονταν, αγρυπνούσαν, πολεμούσαν το διάβολο κατά μέτωπο και απέκοπταν τα πάθη τους. Ο άγιος Κυριακός είχε καθαρθεί και έμοιαζε με τους αγγέλους. Μάλιστα είχε φτάσει στο σημείο αγιότητας να βγάζει

δαιμόνια από κατεχόμενους. Θεράπευσε κάποιον δαιμονισμένο στη χώρα των Θεώνων.

      Το θαύμα αυτό έγινε γνωστό στην ευρύτερη περιοχή. Πολλοί άρρωστοι και ιδίως δαιμονισμένοι έτρεχαν να βρουν τη γιατρειά τους από το άγιο ασκητή. Αυτό όμως τον ενοχλούσε, διότι τον απέκοπτε από τον πνευματικό του αγώνα. Γι’ αυτό αποφάσισε να αναχωρήσει πιο βαθειά στην έρημο του Ρουβά, τρεφόμενος με ρίζες αγρίων φυτών. Αλλά οι άρρωστοι έφταναν ως εκεί για να βρουν θεραπεία και ο άγιος ανταποκρίνονταν στη λαχτάρα τους. Αλλά και πάλι ο άγιος θεώρησε την κατοικία του αυτή ακατάλληλη από την κοσμοσυρροή. Έφυγε για άλλη πιο μακρινή έρημο, τη Σουσακείμ. Εκεί έζησε επτά χρόνια ως επίγειος άγγελος. Τον καιρό εκείνο έπεσε φοβερό θανατικό στην περιοχή. Οι μοναχοί της Λαύρας του Σουκά έτρεξαν στον άγιο να τους σώσει από την πανώλη. Ο Κυριακός τους λυπήθηκε, γύρισε στη Λαύρα και με τις προσευχές του κατόρθωσε να διώξει την αρρώστια. Έμεινε στο κελί του αβά Χαρίτωνος πέντε χρόνια. Από εκεί αναγκάστηκε να πολεμήσει την αίρεση του ωριγενισμού, με επιτυχία. Ο ίδιος ο Ωριγένης (+254) και κυρίως οι μαθητές του, είχαν πέσει σε σημαντικές πλάνες, όπως «η προΰπαρξη των ψυχών» και η «αποκατάσταση των πάντων», οι οποίες καταδικάστηκαν από την Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο (553). 

        Διάνυε ήδη το ενενηκοστό ένατο έτος της ηλικίας του. Είχε επιθυμήσει να ζήσει και πάλι στην αγαπημένη του έρημο Σουσακείμ. Εκεί έζησε ακόμη εννέα έτη. Λίγο πριν το τέλος της επί γης ζωής του πήγαν να τον επισκεφτούν κάποιοι μοναχοί από τη Λαύρα Σουκά και να πάρουν την ευλογία του. Τον βρήκαν να προσεύχεται χωρίς κούραση, παρά τα εκατόν οκτώ έτη του, με πλήρη σωματική ρώμη και πνευματική διαύγεια. Ο άγιος ασκητής, αφού τους ευχαρίστησε και τους ευλόγησε κοιμήθηκε ειρηνικά το 556 και αγία του ψυχή πέταξε στα ουράνια για να συναντήσει τον Κύριο στον Οποίο είχε αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή του. Η μνήμη του τιμάται στις 29 Σεπτεμβρίου.

       Αυτός υπήρξε ο άγιος Κυριακός ο Αναχωρητής. Σωματικά στην έρημο και πνευματικά στον κόσμο, καθ’ ότι η ορθόδοξη ασκητική δεν είναι απόκοσμη, αλλά αγώνας για την κάθαρση του κόσμου από τη δουλεία της αμαρτίας.      

ΑΓΙΑ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΑΚΥΛΙΝΑ: Η ΠΑΝΕΦΗΜΗ ΝΥΜΦΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

 

      Μια κατηγορία Νεομαρτύρων είναι και τα νεαρά κορίτσια, τα οποία, παρά το άωρο της ηλικίας τους, ομολόγησαν την σώζουσα πίστη τους στο Χριστό, βασανίστηκαν και έχασαν τη ζωή τους, από την μανία των αλλόθρησκων και βαρβάρων τυράννων τούρκων. Μια από αυτές υπήρξε η αγία ένδοξος Νεομάρτυς Ακυλίνα από τη Θεσσαλονίκη. Μια πραγματικά πανέφημη νύμφη του Χριστού. Ένα εύοσμο άνθος του χριστιανικού λειμώνα. 

   Γεννήθηκε στο χωριό Ζαγκλιβέρι της Θεσσαλονίκης, στην επαρχία Λαγκαδά, το 1745, όπου σώζεται ως τα σήμερα, το ερειπωμένο σπίτι της. Ο πατέρας της ονομαζόταν Γεώργιος, ενώ της μητέρας της αγνοούμε το όνομα. Ήταν χριστιανοί και ζούσαν μια συνηθισμένη αγροτική ζωή. Η Κόρη τους Ακυλίνα ζούσε μαζί τους και είχε ριζώσει στην παιδική ψυχή της την πίστη στο Χριστό. Είχε δε ασυνήθιστη σωματική ομορφιά.

     Όταν η Ακυλίνα ήταν 19 χρονών συνέβη ένα τραγικό γεγονός. Ο πατέρας της μάλωσε με κάποιον τούρκο και πάνω στον καυγά τον σκότωσε. Μετά από αυτό αναστατώθηκε όλο το χωριό και οι κάτοικοι έτρεξαν να κρυφτούν, διότι τα αντίποινα από τους τούρκους αναμένονταν να είναι φοβερά. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι βάρβαροι ασιάτες τύραννοι προέβαιναν σε μαζικές σφαγές αθώων, για παραδειγματισμό, να μην επαναληφθεί βιαιοπραγία εναντίον τούρκων.

     Τουρκικά αποσπάσματα έψαχναν παντού το φονιά Γιώργη, ώσπου τον εντόπισαν, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στις τουρκικές αρχές. Το τοπικός κατής, ο οποίος ονομαζόταν και ιεροδικαστής, διότι δίκαζε σύμφωνα με τις διατάξεις του Κορανίου και της σαρία, δηλαδή του ισλαμικού νόμου, ανάκρινε το φονιά και μετά την ομολογία του, του γνωστοποίησε τις συνέπειες της πράξεις του, η οποία ήταν θάνατος δια απαγχονισμού. Τον ενημέρωσε όμως, ότι είχε τη δυνατότητα να γλυτώσει τη ζωή του αν ήθελε να εξισλαμισθεί. Ο ισλαμικός νόμος παρείχε αυτή τη δυνατότητα σε αλλοθρήσκους οι οποίοι είχαν διαπράξει εγκλήματα, να απαλλαγούν από τις συνέπειές τους, με την προσχώρηση στην μουσουλμανική θρησκεία. Και μάλιστα, όχι μόνον απαλλάσσονταν οι εξωμότες από τις συνέπειες των εγκληματικών τους πράξεων, αλλά και επιβραβεύονταν από το οθωμανικό κράτος, με φοροαπαλλαγές, κατάληψη υψηλών κυβερνητικών θέσεων και απόκτηση πλούτου.

    Ο Γιώργης δείλιασε μπροστά στην απειλή του θανάτου και αποδέχτηκε να ασπασθεί το Ισλάμ, για να γλυτώσει τη ζωή του. Επίσης υποσχέθηκε στον κατή ότι με τον καιρό θα έπειθε και την οικογένειά του να αλλαξοπιστήσει. Αμέσως παραδόθηκε στους μουλάδες, οι οποίοι του έκαμαν περιτομή και του ζήτησαν να κάνει το λεγόμενο «σαλαβάτι», την «ομολογία πίστεως» του Ισλάμ. Έτσι αθωώθηκε από την κατηγορία του φόνου και αφέθηκε ελεύθερος. Μάλιστα του έδωσαν αρκετά χρήματα και του υποσχέθηκαν τιμές και αξιώματα.

     Η φήμη ότι ο Γιώργης αλλαξοπίστησε και τούρκεψε έπεσε σαν κεραυνός στην ευσεβή σύζυγό του και στην αγνή και πιστή κόρη του την Ακυλίνα. Το ίδιο και στους συγχωριανούς του, οι οποίοι, με θυσίες και ταπεινώσεις κρατούσαν αιώνες την αληθινή πίστη στο Σωτήρα και Λυτρωτή Χριστό. Στεναχωρήθηκαν πολύ και επαναλάμβαναν όλοι, μικροί μεγάλοι, με ένα στόμα, διερωτώμενοι: «Είναι δυνατόν να βρεθεί Ζαγκλιβερινός να προδώσει την Πίστη του;»!

    Η σύζυγός του και η κόρη του ήταν απαρηγόρητες για το κακό που μπήκε στο σπιτικό τους. Τον Γιώργη τον θεωρούσαν πλέον «ξένο σώμα» στην οικογένεια. Ντύθηκαν μαύρα ρούχα, κλείστηκαν στο σπίτι τους και έκλαιγαν απαρηγόρητα, μέρα και νύχτα για το κατάντημα του συζύγου και πατέρα, ο οποίος έγινε προδότης της

Πίστεως. Η καλή σύζυγος προσπαθούσε με καλοσύνη και αγάπη να τον πείσει να συνέλθει και να μεταστραφεί στην πίστη στον αληθινό Τριαδικό Θεό, να μετανοήσει, να εξομολογηθεί, να χρισθεί με το Άγιο Μύρο και να ενταχθεί ξανά στην σωστική αγκαλιά της αγίας Εκκλησίας του Χριστού. Αλλά εκείνος, τυφλωμένος από τη δαιμονική ενέργεια, η οποία τον είχε καταλάβει και τα χρήματα και τα δώρα που του έδωσαν οι αλλόθρησκοι τύραννοι, δεν ήθελε να ακούσει για μεταστροφή. Δεν ήθελε να ακούει το όνομα του Χριστού! Άλλωστε σκεφτόταν πως, αν απαρνιόταν το Ισλάμ τον περίμενε βέβαιος θάνατος! Αντίθετα μάλιστα, προσπαθούσε να τις μεταστρέψει και αυτές στο Ισλάμ, όπως είχε υποσχεθεί στον τούρκο κατή. Ήταν ένας από τους όρους της αθώωσής του.

     Βλέποντας η ευσεβής σύζυγός του ότι ήταν μάταιο να τον μεταπείσει, έπαψε να ασχολείται μαζί του και άρχισε να φροντίζει την αγαπημένη της κορούλα. Της μιλούσε για το Χριστό και την νουθετούσε να μην απαρνηθεί ποτέ και για καμιά αιτία την πίστη της. Της έλεγε πως ο μεγάλος μας θησαυρός ημών των Χριστιανών είναι η ορθόδοξη πίστη μας. Η συνετή εκείνη γυναίκα ήξερε πως οι τούρκοι κάποια στιγμή θα απαιτούσαν και τον δικό τους εξισλαμισμό. Διαισθάνονταν και το δικό τους επερχόμενο μαρτύριο.  

     Το κακό δεν άργησε να έρθει. Το έτος 1764 ο γιός του πασά της Θεσσαλονίκης είδε την Ακυλίνα στη βρύση του χωριού, η οποία έπαιρνε νερό και θαμπώθηκε από την ομορφιά της. Ζήτησε να μάθει πια ήταν και ανήγγειλε στον πατέρα του, ότι θέλει να κάνει σύζυγό του την όμορφη ρωμιά. Εκείνος έστειλε διαταγή στον εξισλαμισμένο Γιώργη να δώσε την κόρη του στο γιό του, αφού πρώτα την πείσει να εξισλαμισθεί και γίνει τουρκάλα. Ο εξωμότης πατέρας θεώρησε μεγάλη τιμή του να συμπεθερέψει με τον πασά της Θεσσαλονίκης και γι’ αυτό έτρεξε περιχαρής στο σπίτι του να αναγγείλει το «μεγάλο γεγονός» στην ίδια και τη σύζυγό του.

       Οι δύο γυναίκες πάγωσαν κυριολεκτικά από το θράσος του εξωμότη Γιώργη. Χωρίς καν το σκεφτούν τον πέταξαν έξω από το σπίτι και του διαμήνυσαν ότι δεν ήθελαν πια να έχουν σχέσεις μαζί του, δεν ήθελαν να τον ξαναδούν τα μάτια τους. Εκείνος δεν υποχώρησε, άρχισε με γλυκόλογα και ταξίματα να προσπαθεί να πείσει την Ακυλίνα να δεχτεί τις προτάσεις του. Όμως εκείνη παρέμενε ασυγκίνητη. Τότε έτρεξε στις τουρκικές από τις οποίες ζήτησε να αρχίσουν τα βασανιστήρια για να κάμψει την άρνησή της.

     Πριν φτάσουν οι τούρκοι χωροφύλακες να τη συλλάβουν, η μητέρα της την εμψύχωσε συμβουλεύοντάς την: «Παιδί μου πρόσεχε, μην αρνηθείς το Χριστό. Αυτή η ζωή είναι πρόσκαιρη μπροστά στον Παράδεισο και στην αιωνιότητα της μακάριας ζωής»!  Οι βασανιστές της την άρπαξαν και την οδήγησαν στον τόπο του μαρτυρίου, αρχίζοντας τα βασανιστήρια. Τη γύμνωσαν και άρχισαν να τη μαστιγώνουν ανελέητα με βέργες και συρμάτινα μαστίγια. Το νεανικό κορμί της γέμισε πληγές και το αίμα έτρεχε ποτάμι, ποτίζοντας τη μακεδονική γη. Εκείνη υπόμεινε με πρωτοφανή καρτερία τους αφόρητους πόνους, έχοντας συνεχώς το κεφάλι της υψωμένο στον ουρανό και φωνάζοντας, με όση δύναμη της είχε απομείνει, επαναλαμβάνοντας αδιάκοπα: «Είμαι Χριστιανή και Χριστιανή θα πεθάνω»! Μάλιστα ήλεγχε την πλάνη των βασανιστών της.

      Τρία ολόκληρα ημερονύχτια τη βασάνιζαν χωρίς έλεος οι κτηνώδεις βασανιστές της. Το απόγευμα της τρίτης ημέρας, πλημυρισμένη από τα αίματα και παραμορφωμένη από τα κτυπήματα, την πήγαν στο σπίτι της. Πίστευαν πως αν την έβλεπε σε αυτή τη δεινή κατάσταση η μητέρα της, θα την έπειθε να αλλαξοπιστήσει και να παντρευτεί το γιο του πασά. Αλλά συνέβη το αντίθετο. Η ηρωική μητέρα πήρε στην αγκαλιά της το σπλάχνο της και αντί άλλων, τη ρώτησε: «Παιδί μου μήπως δείλιασες και αρνήθηκες το Χριστό;». Η Μάρτυς της απάντησε: «Μητέρα έκανα

όπως μου είπες. Το διαμάντι που μου εμπιστεύθηκες το φύλαξα καθαρό και αμόλυντο και τώρα πάω κοντά στο Χριστό και Θεό μου»! Αμέσως ξεψύχησε και η αγία ψυχή της πέταξε στα ουράνια να συναντήσει το Νυμφίο της Χριστό. Ήταν 27 Σεπτεμβρίου 1764, 19 ετών. Το αμόλυντο και άγιο λείψανό της άρχισε να ξεχύνει μια ουράνια και ανέκφραστη ευωδία. Σε λίγο η ευωδία πλήρωσε όλο το χωριό!

     Οι τούρκοι, θέλοντας να αποστερήσουν τις τιμές στο ιερό λείψανό της, το άρπαξαν και το έθαψαν σε τουρκικό νεκροταφείο, δίπλα στην πλατεία του χωριού, θεωρώντας την ως μουσουλμάνα! Ήθελαν να δείξουν με αυτή την απαίσια πράξη τους ότι την έκαμαν μουσουλμάνα μετά το θάνατό της! Οι δρόμοι, από όπου πέρασε το άγιο λείψανο ευωδίαζαν για μέρες! Το ίδιο βράδυ, μόλις σκοτείνιασε, ένα ουράνιο φως, σαν λαμπερό αστέρι, κατέβηκε και στάθηκε πάνω από τον τάφο της, μένοντας εκεί για ώρες!

     Οι Χριστιανοί του  Ζαγκλιβερίου δόξαζαν το Θεό για την τιμή και την ευλογία, η οποία επισκέφτηκε το χωριό τους, στο πρόσωπο της ηρωικής Μάρτυρος Ακυλίνας. Αλλά λυπόνταν που στερήθηκαν το ιερό της λείψανο. Όμως τρεις ηρωικοί Χριστιανοί νέοι, σωστά ηρωικά παλληκάρια του Χριστού, αποφάσισαν κάποια σκοτεινή νύχτα, να κάμουν κάτι εξαιρετικά παράτολμο, να ξεθάψουν και να κλέψουν το ιερό λείψανό και να το θάψουν σε ασφαλή τόπο. Κατά την παράδοση, τα ονόματα των τολμηρών αυτών ανθρώπων ήταν Τσόπλας, Καλημέρης και Μπούκλας, οι οποίοι λέγεται πως έκαναν όρκο να μην μαρτυρήσουν ποτέ σε κανέναν το μυστικό, γιατί θα υπήρχε ο φόβος να βρεθεί το άγιο λείψανο στα χέρια των Τούρκων.

    Η μνήμη της τιμάται στις 27 Σεπτεμβρίου, την ημέρα του ηρωικού της μαρτυρίου. 

Ο ΑΓΙΟΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

       Μια κατηγορία αγίων της Εκκλησίας μας είναι αυτή των στρατιωτικών. Μάλιστα η αγιασμένη αυτή τάξη ανάδειξε πλήθος Μαρτύρων στα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Μεγαλομάρτυρας Ευστάθιος.

      Έζησε στα χρόνια του Τραϊανού (98-117) και του Αδριανού (117-138). Ήταν στρατιωτικός και υπηρετούσε ως ανώτερος αξιωματικός στον ρωμαϊκό στρατό. Το όνομά του ήταν Πλακίδας και ήταν ειδωλολάτρης. Παρ’ όλα αυτά όμως ήταν δίκαιος άνθρωπος και εγκρατής στις επιθυμίες του. Είχε ευγενική ψυχή και έδειχνε συμπόνια προς τους αναξιοπαθούντες. Η σύζυγός του ονομαζόταν Τατιανή και είχαν αποκτήσει δύο γιούς. Έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως στο στράτευμα και την κοινωνία.

       Ένα ανεξήγητο θαύμα στάθηκε αφορμή να μεταστραφεί στο χριστιανισμό και να αφήσει για πάντα την δεισιδαίμονα ειδωλολατρία. Είχε πάει για κυνήγι στο δάσος με τη συνοδεία στρατιωτών του. Του άρεσε να κυνηγά ελάφια. Ξαφνικά είδε ένα υπερμεγέθη ελάφι, το οποίο άρχισε να το κυνηγά για να το σκοτώσει. Όμως είδε με έκπληξη πως ανάμεσα στα μεγάλα κέρατά του έφερε έναν λαμπερό σταυρό, με τη μορφή εσταυρωμένου άνδρα. Ταυτόχρονα άκουσε μια παράξενη φωνή από το μέρος του ελαφιού, η οποία του έλεγε: «Πλακίδα γιατί με διώκεις; Εγώ είμαι ο Χριστός, τον Οποίο τιμάς με τις αρετές σου, αλλά δε με γνωρίζεις!». Ήταν η φωνή του Κυρίου Ιησού Χριστού, η ίδια η οποία είχε μεταστρέψει, με ίδια λόγια, τον απόστολο των Εθνών Παύλο στην αληθινή πίστη.

       Ο στρατηγός Πλακίδας σάστισε και έπεσε από το άλογό του. Όταν συνήρθε ρώτησε τον αόρατο συνομιλητή του: «Ποιος είσαι; Φανερώσου για να σε γνωρίσω». Η φωνή ξανακούστηκε: «Εγώ είμαι ο αληθινός Θεός, ο ποιητής του ουρανού και της γης. Ο Υιός του Θεού που έγινα άνθρωπος για τη σωτηρία του κόσμου». Στρατηγός συνταράχτηκε από το παράδοξο συμβάν. Η αγαθή ψυχή του δέχτηκε τη σωτήρια αποκάλυψη και ομολόγησε: «Ναι Κύριε σε πιστεύω, δείξε μου τι να κάνω». «Να πας στον επίσκοπο να ζητήσεις να βαπτιστείς Χριστιανός εσύ και η οικογένειά σου»!

       Γεμάτος συγκίνηση και άφατη χαρά ο Πλακίδας επέστρεψε αμέσως στο σπίτι του, όπου διηγήθηκε το σωτήριο όραμά του στους οικείους του και τους ανακοίνωσε την απόφασή του να ασπασθεί τη νέα πίστη, η οποία διώκονταν με μανία από το ρωμαϊκό κράτος και τα σκοταδιστικά ειδωλολατρικά ιερατεία. Κατόπιν έτρεξαν όλοι μαζί στον επίσκοπο της πόλεως και ζήτησαν να βαπτιστούν. Εκείνος, αφού τους κατήχησε, τους έδωσε το Άγιο Βάπτισμα. Ο Πλακίδας μετονομάστηκε σε Ευστάθιος, η σύζυγός του σε Θεοπίστη και τα παιδιά του Αγάπιος και Θεόπιστος. Άλλαξαν τα ονόματά τους διότι ήθελαν να αφήσουν για πάντα στη λήθη το ειδωλολατρικό τους παρελθόν.

      Μετά το βάπτισμά του ο Ευστάθιος έσπευσε στο σημείο του θαύματος. Έπεσε μπρούμυτα στη γη για να ευχαριστήσει το Χριστό για τη μεγάλη δωρεά της σωτηρίας του και της οικογένειάς του.      

       Όμως ο φθονερός διάβολος κήρυξε ανοιχτό πόλεμο με τον νεοφώτιστο Ευστάθιο. Ο Τραϊανός τον απέλυσε από το στρατό, όταν πληροφορήθηκε ότι έγινε Χριστιανός. Φοβερός λοιμός ξέσπασε στην περιοχή που ζούσε. Αρρώστησαν βαριά και σώθηκαν από θαύμα από το θάνατο. Έχασαν επίσης την περιουσία τους και γι’ αυτό αποφάσισαν να μεταναστεύσουν στην Αίγυπτο. Αλλά ο πόλεμος του διαβόλου εναντίον τους συνεχίστηκε. Η αγαπημένη του γυναίκα απήχθη και χάθηκαν τα παιδιά του. Ο ίδιος γεμάτος θλίψη έφτασε σε μια πόλη που ονομαζόταν Βάδησσος, όπου άρχισε να εργάζεται χειρονακτικά προσευχόμενος να ξαναβρεί την οικογένειά του. Το θαύμα έγινε, ο Θεός εισάκουσε τις θερμές προσευχές του και ξανάσμιξε με την αγαπημένη του σύζυγο και τα παιδιά του.

       Ύστερα από καιρό πέρασε ο λοιμός και ξαναγύρισε στην πατρίδα του. Παράλληλα ο αυτοκράτορας Τραϊανός, τον αποκατέστησε και του έδωσε εντολή να ηγηθεί εκστρατείας κατά βαρβάρων, οι οποίοι απειλούσαν τη Ρώμη, λόγω της ανδρείας του. Στρατολόγησε και τα παιδιά του και κατατρόπωσε τους εισβολείς. Κυρίευσε  άπαρτα φρούρια και ελευθέρωσε χιλιάδες αιχμαλώτους. Κατόπιν γύρισε θριαμβευτής στη Ρώμη. Αλλά το 117 είχε πεθάνει ο Τραϊανός και στο θρόνο ανέβηκε ο ανεψιός του Αδριανός, ο οποίος μισούσε με πάθος τους Χριστιανούς και εγκαινίασε νέους σκληρούς διωγμούς εναντίον τους. Ο νέος αυτοκράτορας βγήκε να προϋπαντήσει το γενναίο στρατηλάτη Ευστάθιο, να τον συγχαρεί και να τον τιμήσει για τη σωτηρία του κράτους.

       Το πρώτο πράγμα που του ζήτησε Αδριανός ήταν να θυσιάσει στο «θεό» Απόλλωνα, τον οποίο θεωρούσε σωτήρα της Ρώμης και προσωπικό του προστάτη και στους άλλους «θεούς». Όμως ο ηρωικός Ευστάθιος του αποκρίθηκε με θάρρος και παρρησία: «Είμαι Χριστιανός αυτοκράτορά μου. Πιστεύω στον αληθινό Θεό και μην ελπίζει να θυσιάσω στα άψυχα ξόανα των σιχαμερών ειδωλολατρικών «θεών».

        Ο θρησκομανής και ακόλαστος αυτοκράτορας έγινε θηρίο από το θυμό του. Αντί για τιμές, διέταξε να του αφαιρέσουν τη στολή του στρατηγού και με κολακείες προσπαθούσε να τον μεταπείσει. Αλλά εκείνος έμεινε σταθερός στην πίστη του, όπως και η οικογένειά του. Τότε άρχισαν τα βασανιστήρια. Τους οδήγησαν σε μια πεδιάδα και αμόλησαν ένα πεινασμένο λιοντάρι να τους κατασπαράξει. Εκείνο όμως τους σεβάστηκε και δεν τους έβλαψε, αλλά σαν υπάκουο σκυλάκι τους κουνούσε φιλικά την ουρά του! Μετά από αυτό διέταξε να κατασκευάσουν ένα μεγάλο χάλκινο βόδι, να το πυρακτώσουν και να τους κλείσουν μέσα, να πεθάνουν μαρτυρικό θάνατο. Εκείνοι μπήκαν με ευχαρίστηση στον φοβερό κλίβανο, όπου προσευχόμενοι άφησαν οι ψυχές τους τα εγκόσμια και πέταξαν στα ουράνια. Όταν άνοιξαν οι δήμιοι τον κλίβανο βρήκαν άθικτα τα τίμια λείψανά τους, γεγονός που έκαμε πολλούς ειδωλολάτρες να ομολογήσουν πίστη στο Χριστό. Τα έθαψαν με τιμές οι διωκόμενοι Χριστιανοί. Η μνήμη τους τιμάται στις 20 Σεπτεμβρίου.          

Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ, ΠΙΣΤΙΣ, ΕΛΠΙΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

        Η οικογένεια αποτελεί πρώτιστη αξία για την χριστιανική μας πίστη, η οποία χαρακτηριζόταν στην αρχαία εποχή ως «κατ οίκον εκκλησία». Μια από αυτές τις άγιες οικογένειες υπήρξε και αυτή της αγίας Σοφίας και των θυγατέρων της, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης.

      Έζησαν τον 2^ο μ. Χ. αιώνα, όταν βασίλευε στη Ρώμη ο ειδωλολάτρης και έκφυλος αυτοκράτορας Αδριανός (117-138). Κατάγονταν από την Ιταλία. Η Σοφία είχε ευγενή καταγωγή. Χήρεψε πολύ νέα, μένοντας με τις τρεις θυγατέρες της. Ζούσε ενάρετη και αγνή ζωή, μεγαλώνοντας τα τρία βλαστάρια της ως αληθινές Χριστιανές κόρες, διαφέροντας από τις κόρες των ειδωλολατρών, τις οποίες μεγάλωναν μέσα στην ακολασία, που υπαγόρευε η λατρεία των ανήθικων «θεών» τους. Τους έδωσε, όχι τυχαία, τα ονόματα των τριών κορυφαίων χριστιανικών αρετών, που αναφέρει ο απόστολος Παύλος, «νυνί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη» (Α΄ Κορ.13,13).    

      Για κάποιο λόγο αναγκάστηκε να μεταβεί μαζί με τις κόρες της να ζήσει στη Ρώμη, στη μεγάλη πόλη, όπου κυριαρχούσε η πιο χυδαία μορφή της ειδωλολατρίας και άκμαζε η ακολασία, όπου συνέχιζαν να βιώνουν με ακρίβεια τη χριστιανική ζωή, χωρίς να τις αγγίζει η ηθική κατάπτωση των ειδωλολατρών. Προσπαθούσαν δε να δείχνουν με το παράδειγμά τους τη νέα εν Χριστώ ζωή. Οι ειδωλολάτρες όμως ρωμαίοι, οι οποίοι μισούσαν θανάσιμα τους Χριστιανούς τις κατάγγειλαν στις αρχές ότι δεν τιμούν τους «θεούς» της αυτοκρατορίας και δεν συμμετέχουν στην καθιερωμένη θυσία προς τιμήν του «θεού» αυτοκράτορα. Αυτό άλλωστε σήμαινε για τους ρωμαϊκούς νόμους με έσχατη προδοσία και τιμωρούνταν με θάνατο, αν δεν άλλαζαν γνώμη.

     Ο Αντίοχος, διοικητής της Ρώμης, ενημέρωσε τον Αδριανό, ότι η πατρικία Σοφία, μαζί με τις τρεις κόρες της είναι Χριστιανές. Ο αυτοκράτορας διέταξε να τις συλλάβουν και να τις οδηγήσουν δέσμιες μπροστά του. Προσπάθησε με κολακείες να τις μεταπείσει να αρνηθούν την πίστη τους και να θυσιάσουν στα είδωλα. Κατόπιν τις ξεχώρισε, φυλάκισε χωριστά τη μητέρα από τις κόρες της, ώστε να μη μπορούν να ενθαρρύνονται μεταξύ τους. Όμως η Σοφία βρήκε τον τρόπο και επικοινώνησε με τις κόρες της, στις οποίες σύστησε εμμονή στην πίστη τους με κάθε τίμημα. Εκείνες απάντησαν στη μητέρα τους ότι δεν πρόκειται να προδώσουν την πίστη τους στο Χριστό, αψηφώντας ακόμα και τις απειλές των φρικτών μαρτυρίων και του θανάτου. Ας σημειωθεί πως η Πίστις ήταν δώδεκα χρονών, η Ελπίδα δέκα και η Αγάπη εννέα! 

      Ο δικαστής, με κολακείες και απειλές προσπαθούσε να μεταπείσει τις αγνές Χριστιανές κόρες να θυσιάσουν στα είδωλα. Αλλά εκείνες με ένα στόμα του απαντούσαν ότι ο Χριστός είναι ο Νυμφίος της ψυχής τους και πως δεν είχαν σκοπό να προδώσουν την αγάπη τους και την πίστη τους για Εκείνον. Εκείνος, ενώ θαύμασε το ηρωικό φρόνημα των τριών ανήλικων κοριτσιών, γέμισε με οργή την ψυχή του. Αποφάσισε να τις χωρίσει, φυλακίζοντάς τες σε ξεχωριστά κελιά, ελπίζοντας πως θα μπορούσε ευκολότερα θα τους άλλαζε γνώμη.

       Τότε ξεκίνησαν τα μαρτύρια. Άρχισαν από την Πίστη. Την οδήγησαν μπροστά του, παροτρύνοντάς την να θυσιάσει στη «θεά» Αρτέμιδα, όπως έκαναν οι παρθένες των ειδωλολατρών. Εκείνη αρνήθηκε και γι’ αυτό την παρέδωσε στους βασανιστές της. Την έγδυσαν και την μαστίγωσαν μέχρι λιποθυμίας. Τις έκοψαν τα στήθη, αλλά αντί να τρέξει αίμα έτρεξε γάλα! Την ξάπλωσαν σε πυρακτωμένη σχάρα και ενώ το άγουρο σώμα της βασανιζόταν, εκείνη υμνούσε το Θεό. Μετά την έριξαν σε πυρακτωμένο καζάνι με πίσσα, όμως διασώθηκε θαυματουργικά, προκαλώντας το θαυμασμό των δημίων της. Στο τέλος την αποκεφάλισαν.

       Ύστερα έφεραν μπροστά του την Ελπίδα, την οποία προέτρεψε να θυσιάσει στην Αρτέμιδα. Εκείνη αρνήθηκε με θάρρος και στηλίτευσε την τακτική τους να της ζητούν να πράξει αντίθετα με την πίστη της. Την υπέβαλλαν στα μαρτύρια. Αφού την έγδυσαν την μαστίγωσαν άγρια με βούνευρα. Μετά την έριξαν σε πυρακτωμένο καμίνι, όμως ο Θεός τη διέσωσε για να δείξει στους ειδωλολάτρες τη δύναμή Του. Τη συνέχεια την κρέμασαν σε ξύλο και τις ξέσχιζαν τις παιδικές σάρκες της με σιδερένια νύχια και στη συνέχεια την έριξαν σε κοχλάζουσα πίσσα. Ο Θεός και πάλι τη διέσωσε προς καταισχύνη των βασανιστών της. Εκείνοι εξοργισμένοι της απέκοψαν το κεφάλι.

       Κατόπιν ήρθε η σειρά της εννιάχρονης Αγάπης. Πίστευαν πως το μαρτύριο και ο θάνατος των αδελφών της θα ήταν αρκετό να κάμψει την παιδική της ψυχή και να θυσιάσει στην απαίσια «θεά». Όμως και εκείνη ομολόγησε με περισσό θάρρος την πίστη της στο Χριστό και αποζήτησε το μαρτύριο να πάει να συναντήσει τις άγιες και ηρωικές αδελφές της στον ουρανό. Τότε οι δήμιοι την κρέμασαν και της τέντωσαν τα παιδικά της μέλη, ώστε έσπασαν οι αρθρώσεις των οστών της. Μετά την οδήγησαν και αυτή στο πυρακτωμένο καμίνι. Όταν έφτασαν εκεί η ηρωική κόρη πήδησε μόνη της στις θεριεμένες φλόγες. Αλλά έγινε και πάλι το θαύμα, οι φλόγες δεν την άγγιξαν! Οι φλόγες μάλιστα έφυγαν από το καμίνι, πέφτοντας επάνω στους ειδωλολάτρες, κατακαίοντας πολλούς! Στο τέλος την αποκεφάλισαν και αυτή, ολοκληρώνοντας την τριπλή θυσία.

      Η μητέρα τους Σοφία αφέθηκε να πλησιάσει τα ιερά λείψανα των ηρωικών θυγατέρων της. Τα αγκάλισε, τα καταφίλησε με δάκρυα, ευχαριστώντας το Θεό που τα άγια βλαστάρια της δεν πρόδωσαν το Χριστό και αξιώθηκε η ίδια να γίνει μητέρα Μαρτύρων. Ύστερα τα μύρωσε και στη συνέχεια τα έθαψε με τιμές σε κοντινό μυστικό ναΐσκο. Ύστερα από τρεις ημέρες, και ενώ προσευχόταν πάνω από τους τάφους των Μαρτύρων θυγατέρων της, παρακαλούσε το Θεό να την πάρει από αυτό τον κόσμο και να την οδηγήσει κοντά στις κόρες της. Ο Θεός εισάκουσε την προσευχή της και ξεψύχησε την ίδια στιγμή. Η ιερή τους μνήμη εορτάζεται στις 17 Σεπτεμβρίου.    

π. Αθανάσιος Μυτιληναίος: Η ζημία της ψυχής (Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού)

 ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ[:Μάρκ. 8,34-9,1]

    Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου  με θέμα:

                                  «Η ζημία της ψυχής»

  [εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Στομίου Λαρίσης στις 21-9-1997]     (Β362)

      

Σήμερα, αγαπητοί μου, έχομε την Κυριακή την μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Όπως βλέπομε, η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, πλαισιώνεται από δύο Κυριακές. Την προ της Υψώσεως και τη μετά τηνΎψωσιν. Αυτό δείχνει λειτουργικά τη σπουδαιότητα του Τιμίου Σταυρού εις την σωτηρία μας. Γι΄αυτό και ο Κύριος ετόνισε: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν, καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». Εδώ ο Κύριος ζητά μία ταύτιση του σταυρού του πιστού με τον Σταυρό τον δικό Του. «Όποιος θέλει να είναι δικός μου μαθητής, όποιος με αποδέχεται, θα σηκώσει τον σταυρό του και θα με ακολουθήσει». Και όλα αυτά γιατί η αξία της σωτηρίας της ψυχής δεν έχει αντάλλαγμα.

     Είπε στη συνέχεια ο Κύριος όπως ακούσαμε σήμερα εις την ευαγγελική περικοπή: «Τί γάρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐάν κερδήσῃ  τόν κόσμον ὄλον, καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ; Ἤ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;». Δηλαδή τι έχει να ωφεληθεί ο άνθρωπος εάν κερδίσει τον κόσμον, με την έννοια που ο διάβολος είπε κάποτε προς τον Χριστόν: «Προσκύνησέ με και θα σου δώσω όλες τις βασιλείες του κόσμου». Είτε με την έννοιαν του σύμπαντος κόσμου. Ό,τι και να πιάσετε, ό,τι και να πάρετε, η αξία της ψυχής είναι ανωτέρα ολοκλήρου του ορατού κτιστού κόσμου. Τι λοιπόν έχει να κερδίσει ο άνθρωπος, εάν το σύμπαν ολόκληρο κατακτήσει, κερδίσει, αλλά χάσει την ψυχή του; «Ζημιωθῇ» -προσέξτε το ρήμα- «ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ». Ή ακόμη, τι αντάλλαγμα μπορεί να δώσει ο άνθρωπος για την ψυχή του; Δεν υπάρχει αντάλλαγμα.

    Η αξία λοιπόν της ψυχής. Μεγάλο πράγμα! Τι είναι η ψυχή; Που έχει τόσο μεγάλη αξία; «Ὁμοίωμα Θεοῦ», λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης. «Ἐμφύσημα Θεοῦ», λέγει ο άγιος Ειρηναίος Λυώνος. «Ἡ ψυχή μας», ακόμη, λέγει ο Μέγας Αθανάσιος, «ἐστίν –είναι- οὐσία νοερά, ἀσώματος, ἀπαθής, ἀθάνατος». Και είναι αθάνατος όχι εκ κατασκευής, αλλά είναι αθάνατος γιατί το θέλει ο Θεός. Όπως και οι άγιοι άγγελοι, δεν είναι αθάνατοι εκ κατασκευής, αλλά γιατί το θέλει ο Θεός να είναι αθάνατοι. Κατά τα άλλα, ο Θεός είναι ο μόνος, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, «ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν». Την αθανασία από μόνος Του την έχει ο Θεός. Εμείς την έχομε από τον Θεόν, γιατί αυτό είναι το θέλημα του Θεού. Η αξία της πάντως, η αξία της ψυχής μπορεί να προσμετρηθεί και με το γεγονός της Ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου. Εάν φθάνει ο Θεός Λόγος να ενανθρωπήσει χάριν των ανθρώπων, αυτό είναι καταπληκτικό! Και ακόμη, να φθάσει μέχρι του θανάτου και δη, όπως λέει ο απόστολος Παύλος, θανάτου σταυρικού.

    Bλέπομε λοιπόν ότι είναι όντως απροσμέτρητη η αξία της ανθρωπίνης ψυχής. Αν θέλετε, να ακριβολογήσω, η αξία της ανθρωπίνης υπάρξεως. Το σώμα ουσιαστικά δεν βγαίνει έξω από τη σωτηρία. Αφού μάλιστα θα τύχει αναστάσεως. Αλλά τώρα ας μιλήσουμε για την ψυχήν. Η ψυχή είναι δεμένη με το σώμα. Και το σώμα είναι δεμένο με την ψυχήν. Είναι ένα δέσιμο, μια ένωσις ακατανόητος…

    Ωστόσο, αυτήν την ατίμητην ψυχήν, έρχεται τώρα ο κάτοχός της άνθρωπος να την παίξει στα ζάρια των ηδονών του βίου τούτου. Ναι! Να την παίξει στα ζάρια. Αν είχαμε δύο ή περισσότερες ψυχές, αγαπητοί μου, ίσως θα μπορούσαμε τη μία να τη διακινδυνεύσουμε, να την παίξουμε κορώνα-γράμματα. Αλλά έχομε μόνον μία και μοναδική ψυχή. Δεν έχομε δεύτερη και τρίτη. Μπορούμε λοιπόν αυτήν την ατίμητη ψυχή που είδαμε μόνο με δύο λόγια, τι αξία έχει, μπορούμε να τη ζημιώσομε; Ο Κύριος χρησιμοποίησε αυτό το ρήμα: «Ποιος», λέγει, «θα έφθανε να ζημιώσει την ψυχή του, γιατί θα ήθελε πράγματα τα οποία θα είναι έξω από μένα;». Ο Κύριος είπε λοιπόν «καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ;». Αυτό σημαίνει κατά τον λόγον του Χριστού, ότι η ψυχή είναι δεκτική και σωτηρίας και ζημίας.Και τα δύο αυτά, και η σωτηρία, το κέρδος δηλαδή, και η ζημία, εδώ είναι το καταπληκτικό, με αιώνιες διαστάσεις! Πρέπει λοιπόν να σκεφθούμε, πρέπει να σκεφθούμε, πρέπει να σκεφθούμε πάρα πολύ αυτό το «αιώνιες διαστάσεις»…

    Και τι ζημιώνει την ψυχήν; Καθετί που δεν ανήκει στην ευδοκία του Θεού. Και είναι  πρώτιστα η αμαρτία. Τι σημαίνει αμαρτία; Είναι η παράβαση των εντολών του Θεού. Οι εντολές του Θεού μάς φέρουν από το παρά φύσιν που ζούμε, μας φέρουν στο κατά φύσιν. Και εξ αυτού εις το υπέρ φύσιν. Ο Αδάμ εις τον Παράδεισον ζούσε τη ζωή κατά φύσιν, όπως ο Θεός εδημιούργησε τα πράγματα. Με την πτώση του όμως, πέρασε εις τον χώρον του παρά φύσιν. Έτσι, έρχεται παρακαλώ ο Χριστός να μας επαναφέρει από το παρά φύσιν εις το κατά φύσιν. Γι΄αυτό, λέγει ένας πατήρ εκκλησιαστικός ότι ο Χριστιανισμός… τι είναι ο Χριστιανισμός; Βέβαια πολλά πράγματα μπορούμε να πούμε τι είναι ο Χριστιανισμός, αλλά μία όψις: Η επαναφορά εις το κατά φύσιν του ανθρώπου. Αυτό είναι ο Χριστιανισμός. Για παράδειγμα, για να δείτε αυτό το παρά φύσιν και κατά φύσιν, η χρήσις του οίνου, του κρασιού, ο Θεός μάς έδωσε το κρασί. Και συνεπώς η χρήση του είναι κατά φύσιν. Μάλιστα, αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ο Κύριος Ιησούς επήρε το κρασί την ώρα του Μυστικού Δείπνου, το καθηγίασε και είπε ότι «Αυτό είναι το αίμα μου». Συνεπώς βλέπει κανείς εδώ μία υπερβατικότητα του κρασιού. Γίνεται Αίμα Χριστού. Έτσι, δηλαδή από το κατά φύσιν περνάει εις το υπέρ φύσιν. Έτσι, δεν είναι κάτι κακό το κρασί. Αναμφισβήτητα. Αν όμως μεθάς, με το κρασί, τότε βρίσκεσαι εις το παρά φύσιν. Και συνεπώς αμαρτάνεις. Ό,τι ανήκει στο παρά φύσιν είναι αμαρτία.

      Πάρτε ακόμη τον γάμο. Ο Θεός ευλόγησε τον γάμο. Είναι κατά φύσιν, να κάνεις τα παιδιά σου κ.λπ. Διότι αφού μπήκε ο θάνατος, βεβαίως μπαίνει ο γάμος. Διότι αν δεν υπήρχε ο θάνατος, δεν θα υπήρχε ο γάμος. Προσέξατέ το αυτό. Σχήμα είναι, σχήμα του παρόντος αιώνος. Ωστόσο τυχαίνει ευλογίας. Αφού η όλη κατασκευή του ανθρώπου, έστω έγινε a priori, έγινε εκ των προτέρων, για να έλθει στον γάμο, ο Θεός «προειδότος», λέγει ο άγιος Ειρηναίος, ότι θα έπεφτε ο άνθρωπος και συνεπώς αυτό το θαυμαστό δημιούργημά Του θα εχάνετο. Γι΄αυτό μπαίνει ο γάμος. Αν όμως ζεις στην πορνεία, δηλαδή μία ανευλόγητη κατάσταση, τότε είσαι έξω από τον νόμο του Θεού και αμαρτάνεις.

     Υπάρχουν αμαρτήματα όμως, αγαπητοί, που είναι και έξω από τη φύση και έξω από τον νόμο. Η πορνεία είναι στη φύση αλλά δεν είναι στον νόμο, είναι έξω από τον νόμο. Αλλά εκείνο το αμάρτημα που είναι και έξω από τη φύση και έξω από τον νόμο είναι η ομοφυλοφιλία· η οποία όσο πάει και πληθαίνει, πληθαίνει, πληθαίνει. Σε λίγο καιρό θα ακολουθήσουμε εκείνο που γράφει ο Ιονέσκο, ένα θεατρικό έργο, που λέγει ότι κάποτε μες την πόλη ένας έβγαλε ένα κέρατο. Δεν ήξερε πώς να το κρύψει. Ήρθε πυρετός, μία επιδημία και έβγαλε ένα κέρατο. Ιιιι…! Πώς να το κρύψει το κέρατο αυτό τώρα που έβγαλε; Σε λίγο όμως έπεσε ο πυρετός σε όλη την πόλη και έβγαλαν όλοι οι άνθρωποι από ένα κέρατο. Ένας δεν είχε βγάλει. Κι αυτός που δεν έβγαλε το κέρατο, μετά ντρεπόταν να εμφανιστεί! Σε όλους που είχαν βγάλει το κέρατο. Εδώ βρίσκει εφαρμογή το πράγμα.

     Κι όταν αυτή η κατάσταση αγαπητοί ποσοτικά γίνει πολλή και γίνεται, καθημερινά γίνεται, τότε είναι η εποχή του Αντιχρίστου! Το λέγει αυτό ο άγιος Ιερώνυμος. «Όταν στους χριστιανικούς λαούς γίνει, λέει, πολλή η ομοφυλοφιλία, είναι κοντά το τέλος της Ιστορίας». Έχομε δε, τώρα φεύγω λιγάκι από το θέμα, δεν πειράζει, έχομε δε ιστορικό προηγούμενο, τα Σόδομα και τα Γόμορρα. Το πυρ που έκαυσε, πυρ και θείον που έκαυσε τα Σόδομα και τα Γόμορρα, με το πυρ και το θείον παριστάνεται και η κόλασις. Είναι λοιπόν ένα ιστορικό προηγούμενο η καταστροφή των Σοδόμων. Διότι θα έρθει ο Αντίχριστος και θα ευνοηθούν όλα αυτά τα πάθη. Διότι, λέει το βιβλίο του Δανιήλ στο 7^ο κεφάλαιο: «ὑπονοήσει -Ποιος θα υπονοήσει; Ο Αντίχριστος. Δηλαδή θα σκεφτεί- τοῦ ἀλλοιῶσαι καιρούς καί νόμον». «Να αλλοιώσει καιρούς -εδώ θα πει φύσιν-Να αλλοιώσει την φύσιν, να αλλοιώσει και τον νόμο!». Αυτά λοιπόν θα γίνουν εν ημέραις Αντιχρίστου. Δηλαδή όταν θα έλθει αυτή η Νέα Τάξις των πραγμάτων. Γίνεται πάρα πολύς λόγος για τη νέα τάξη των πραγμάτων. Μεταξύ των οποίων είναι και αυτό. Η αλλοίωσις φύσεως και νόμου Θεού.

     Αυτό που λέει ο Ησαΐας, θα φθάσομε στο σημείο, σε σχέση με εκείνο που σας είπα με το θεατρικό έργο του Ιονέσκο, που λέγει…ένας έβγαλε ένα κέρατο κτλ. «Οὐαὶ -λέγει ο προφήτης Ησαΐας. «Αλίμονο»- οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὸν καὶ τὸ καλὸν πονηρόν, οἱ τιθέντες τὸ σκότος φῶς καὶ τὸ φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν γλυκὺ καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν». Δηλαδή έχομε εδώ μία πλήρη διαστροφή του ορθού. Σήμερα να βγει ένα αγόρι να πει στους συμμαθητάς του, να πει στους συστρατιώτας του ότι «ζω εν παρθενία»; Ιιιιι! Πού να το πει! Πού να το πει; Όλα αυτά, θα έχουν χάσει βεβαίως όταν γίνουν, την έννοια της αμαρτίας. Σου λέει ο άλλος: «Γιατί; Είναι αμαρτία να έχω φιλενάδα; Να έχω φίλο; Τι τάχα; Είναι αμαρτία;». Χάθηκε η έννοια της αμαρτίας. Αυτή η κατάσταση βεβαιότατα ζημιώνει φοβερά την ψυχήν. Αν δεν φθάσει βεβαίως η ψυχή να μετανοήσει. Γιατί αντιληφθήκατε τι λέμε. Τι ζημιώνει την ψυχήν.

     Έχομε και ένα δεύτερο. Είναι εκείνο που βέβαια ζημιώνει την ψυχήν, η απιστία. Απιστία σημαίνει χωρισμό από τον Θεό, σημαίνει αποστασία. Και η εποχή μας είναι εποχή αποστασίας. Και δεν είναι απλώς εποχή αποστασίας, αλλά και στροφή κατά του Θεού, εναντίον του Θεού. Πόλεμο κατά του Θεού, με κάθε τρόπο και κάθε ύβριν. Η λέξις «ύβρις» με την αρχαιοελληνικήν έννοια του όρου. Και στην περίπτωση αυτή φοβούμαι ότι δεν υπάρχει, αγαπητοί μου, πλέον μετάνοια. Είναι βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, που ο Κύριος μάς είπε ότι σε αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχει μετάνοια. Όσο μετενόησε ο Καζαντζάκης, άλλο τόσο θα μετανοήσουν και αυτοί. Διότι ο Καζαντζάκης έπεσε εις την ύβριν κατά του Ιησού Χριστού. Το πώς έπεσε, όλοι το ξέρετε. Και για να δείτε ότι δεν υπάρχει εδώ μετάνοια, δηλαδή όχι δεν συγχωρεί ο Θεός, αλλά δεν μπορεί ο άνθρωπος που έφθασε εις την ύβριν, να μετανοήσει. Δεν μπορεί!

      Και για να σας το κατοχυρώσω, ακούστε δύο χωρία από την προς Εβραίους επιστολήν. Το ένα είναι στο 6^ο κεφάλαιο. Λέγει: «Ἀδύνατον γὰρ -Είδατε; Αδύνατον. Κρατήστε αυτή την λέξη, γιατί θα επακολουθήσει αρκετό κείμενο- τοὺς ἅπαξ φωτισθέντας γευσαμένους τε τῆς δωρεᾶς τῆς ἐπουρανίου καὶ μετόχους γενηθέντας Πνεύματος ῾Αγίου καὶ καλὸν γευσαμένους Θεοῦ ρῆμα δυνάμεις τε μέλλοντος αἰῶνος, καὶ παραπεσόντας -Αυτοί γεύτηκαν τον Θεό, γεύτηκαν τον Χριστό, γεύτηκαν τη χάρη του Θεού και τώρα…-·«καὶ παραπεσόντας»· όχι η συνηθισμένη αμαρτία που κάνομε κάθε μέρα. Γι'αυτό η φιλανθρωπία του Θεού μας έδωσε το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, αλλά με τον τρόπο που σας εξήγησα προηγουμένως, με την έννοια της ύβρεως. Προσέξτε, ύβρις δεν είναι οι βλάσφημοι που βλασφημούν τα θεία. Όχι, όχι, όχι, όχι... Δεν είναι αυτό η ύβρις. Αλλά όταν στρέφεσαι κατά του Θεού, τον γελοιοποιείς τον Θεόν, τον Χριστόν τον γελοιοποιείς κ.λπ-, πάλιν ἀνακαινίζειν εἰς μετάνοιαν -δηλαδή παίρνομε το «αδύνατον» της αρχής του χωρίου. Είναι αδύνατον να ανακαινιστεί κανείς πάλι εις μετάνοια. Δεν μπορεί να μετανοήσει- ἀνασταυροῦντας ἑαυτοῖς τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ -Τον ξανασταυρώνουν τον Υιό του Θεού. Προσέξτε μία λεξούλα:  καὶ παραδειγματίζοντας». «Παραδειγματίζω» θα πει «θέτω εις ύβριν τον Υιόν του Θεού, Τον χλευάζω». Το ακούσατε; Τον χλευάζω. Στρέφομαι εναντίον Του.

    Ομοίως γράφει ο απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους στο 10^ο κεφάλαιο: «Ἑκουσίως γὰρ ἁμαρτανόντων ἡμῶν -θεληματικά· έτσι, γιατί το θέλω να αμαρτάνω- μετὰ τὸ λαβεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας -μετά το Βάπτισμα κλπ.-, οὐκέτι περὶ ἁμαρτιῶν ἀπολείπεται θυσία -Δεν μένει πια άλλη θυσία. Μία είναι η θυσία. Το Αίμα του Χριστού. Το έβρισες το Αίμα του Χριστού. Πώς θα σωθείς;-, φοβερὰ δέ τις ἐκδοχὴ κρίσεως καὶ πυρὸς ζῆλος -είναι το πυρ της κολάσεως- ἐσθίειν μέλλοντος τοὺς ὑπεναντίους-πρόκειται να φάει εκείνους οι οποίοι αντιτίθενται. Λέει για την Παλαιά Διαθήκη. Το παραλείπω για να μην πολυλογώ- πόσῳ μᾶλλον –λέγει, εκεί αναφέρεται το «πόσῳ μᾶλλον»- δοκεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καταπατήσας -τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καταπατήσας!- καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης κοινὸν ἡγησάμενος -και θεωρώντας το αίμα της διαθήκης, το αίμα του Χριστού ότιείναι ε,τι είναι; Όπως το αίμα όλων των ανθρώπων, των ζώων, τι είναι; Και δεν είναι του Θεανθρώπου το Αίμα), ἐν ᾧ ἡγιάσθη -με το οποίο αίμα του Χριστού αγιάστηκε-, καὶ τὸ Πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυβρίσας; -Και το Πνεύμα της χάριτος αφού το έχει βρίσει;». Δεν υπάρχει μετάνοια. Αυτό, το πόσο ζημιώνει την ψυχήν; Μόλις και ανάγκη να το πούμε.

     Ο δε Ιωάννης, ο Ιωάννης, ο μαθητής της αγάπης, ακούστε παρακαλώ τι λέγει στην πρώτη του επιστολή: Έχει πολλά, σας παίρνω το κύριο σημείο: «Ἒστιν ἁμαρτία πρὸς θάνατον· οὐ περὶ ἐκείνης λέγω ἵνα ἐρωτήσῃ». Δηλαδή υπάρχει αμαρτία που συγχωρείται. Οι αμαρτίες που κάνομε κάθε μέρα. Συγχωρούνται. Υπάρχει όμως, λέει, αμαρτία, η οποία οδηγεί στον θάνατο. Γι’ αυτήν την αμαρτία, γι’ αυτόν τον αμαρτωλό με τέτοια αμαρτία, δεν μπορείς να παρακαλέσεις τον Θεό. Είδατε; «Οὐ περὶ ἐκείνης λέγω ἵνα ἐρωτήσῃ». «Ἐρωτῶ» θα πει «παρακαλώ». Δεν μπορεί να παρακαλέσει ούτε τον Θεό, τίποτα, τίποτα, τίποτα. Δεν μπορεί. Είναι η αμαρτία προς θάνατον. Ποια είναι αυτή η αμαρτία προς θάνατον; Είναι αυτά που σας διάβασα αναλυτικά από τον Απόστολο Παύλο στην προς Εβραίους επιστολή του. Είναι λοιπόν αντιληπτόν ότι εδώ έχομε μία τέτοια κατάσταση που είναι ανυπόφορα ζημιωτική της ψυχής. Και ανεπίστρεπτα. Εκεί η ψυχή ζει πια τον αιώνιο θάνατό της.

     Και ένα τρίτο σημείο. Εκείνο που τελεσίδικα βεβαίως πλέον ζημιώνει την ψυχή και δεν μπορεί κανείς από εκεί να βγει· η αιώνια κόλασις. Η απόληξις. Γίνεται ο άνθρωπος ο υιός της απωλείας. Όπως έγινε ο Ιούδας. Ο χαμένος άνθρωπος. Θα ξαναπώ: Αιωνία κόλαση. Προσέξατέ το. Από κει δεν υπάρχει ελπίδα διαφυγής. Και εκεί είναι ο αιώνιος βασανισμός. Σκότος εξώτερον, βρυγμός οδόντων, πυρ αφεγγές, φωτιά που δεν δίνει φως. Αλλά βεβαίως και απώλεια θεωρίας, βεβαίως, του προσώπου του Χριστού. Δεν μπορείς πια να βλέπεις το πρόσωπο του Χριστού. Που θα βλέπουν εκείνοι που θα είναι στη Βασιλεία του Θεού. Κι εκεί που οδύρεται ο Ιερός Χρυσόστομος για την κόλαση είναι τούτο. «Α», λέει, «δεν υπολογίζω τας βασάνους της κολάσεως, υπολογίζω ότι θα χάσω την θεωρία -από το «θεωρώ», το «βλέπω»- του γαληνού εκείνου προσώπου του Ιησού Χριστού».

     Θυμηθείτε τους λόγους του Χριστού: «Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ». «Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον». Προσέξτε, στην κόλαση θα μπούμε με τα σώματά μας. Γιατί προ της κολάσεως θα γίνει η ανάστασις των νεκρών. Και στη Βασιλεία του Θεού θα μπούμε με τα σώματά μας. Όπως σας βλέπω και με βλέπετε· πού είναι εκείνοι που κοροϊδεύουν και κοροϊδεύουν και λένε: «Τι είναι η κόλασις; Καζάνια με φωτιά και τέτοια;». Ωωωω, να ήταν καζάνια με βραστό νερό και το πυρ να ήταν αυτό που βάζομε κάτω από τα καζάνια και βράζει το νερό…· καλά θα ήταν! Αυτό το πυρ, ξέρετε ποιο είναι; Το πυρ αυτό ξεκινάει από τον Θεόν. Είναι η άκτιστος ενέργεια του φωτός. Είπα να μη σας το πω, αλλά…, το λέγει ο Μέγας Βασίλειος αυτό. Προσέξτε. Κάπου διαχωρίζεται, διαχωρίζεται αυτό το άκτιστον φως. Και σαν φως, μένει στη Βασιλεία του Θεού· γι΄αυτό θα είναι φωτοφόροι οι σωσμένοι άνθρωποι. Σαν πυρ χωρίς φως, πηγαίνει εις τους κολασμένους. Γι'αυτό λοιπόν είναι πυρ που καίει και που δεν είναι φωτεινόν. Από τον Θεό ξεκινά. Άκτιστος ενέργεια είναι αυτό το πυρ της κολάσεως. Φρίκη! Φρίκη! Μία πικρή εικόνα να πάρετε από τους δαιμονισμένους ανθρώπους, όταν πάνε σε κάποιον άγιο, άγιο Νεκτάριο, άγιο Διονύσιο, άγιο Γεράσιμο, άγιο Σπυρίδωνα και ξέρετε τι φωνάζουν αυτοί. «Με καις, με καις, με καις!». Τι είναι αυτό που καίει; Οι δαίμονες φωνάζουν. «Με καις, με καις!». Γι΄αυτό και λένε τον καθένα απ΄αυτούς τους αγίους, τους λένε «καψάληδες». Καψάληδες. «Με καις, με καις!». Καίεται ο διάβολος, καίονται οι δαίμονες με το άκτιστον αυτό πυρ που έρχεται από τον Θεό. Και μην ξεχνάμε ο λόγος του Θεού είναι αψευδής, δεν ψεύδεται. Λέει ο απόστολος Παύλος: «Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος». Ο Χριστός το είπε. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη γίνει.

      Αγαπητοί, όλα τούτα που αναφέραμε, ζημιώνουν την ψυχήν. Η σωτηρία μας είναι «ἐν οὐ παικτοῖς». Δεν είναι αντικείμενο να παίζομε. Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά. Μία μόνο ψυχή έχομε. Κι αυτή δεν θα ξαναέρθει στον κόσμον αυτόν. Μη λοιπόν την παραδίδομε στην «κυβεία» -κύβους που παίζουν τα τυχερά παιγνίδια. «Στην κυβεία», λέει ο απόστολος Παύλος, «της πλάνης και της αμαρτίας». Αλλά και στην καθημερινότητα· με την τριβή των απροσεξιών μας, χάνομε την ειρήνη μας, την αγάπη μας, την χαρά μας. Και αυτό ομοίως ζημιώνει την ψυχήν. Γιατί να ζημιώνομε κάθε μέρα; Ας ακούσομε λοιπόν ακόμη μία φορά τον λόγο του Χριστού: «Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον, ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;».

              ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

     και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

                  μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

  μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_729.mp3

ΑΓΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

       Κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο εμφανίστηκαν και έδρασαν πολλοί αξιόλογοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, με μεγάλη προσφορά στη Θεολογία. Μάλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί η εποχή αυτή, ως περίοδος άνθισης της Ορθοδόξου Θεολογίας, τη στιγμή που ήταν σε εξέλιξη μια γιγάντια προσπάθεια από τους αιρετικούς δυτικούς, για τη νόθευσή της. Ένας από αυτούς υπήρξε και ο άγιος Συμεών αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Εκκλησίας μας κατά τον 14^ο και 15^ο αιώνα.

       Δυστυχώς οι πληροφορίες για το βίο του είναι πολύ λίγες. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στα μισά του 14^ου αιώνα. Το όνομά του Συμεών είναι προφανώς το μοναχικό του και δε γνωρίζουμε το κοσμικό του. Φαίνεται ότι καταγόταν από επιφανή οικογένεια και είχε την δυνατότητα να λάβει σοβαρή μόρφωση. Σπούδασε φιλοσοφία, αλλά περισσότερο τον κέρδισε η Θεολογία. Κατά την εφηβική του ηλικία είχε πάρει την απόφαση να ακολουθήσει το μοναχικό βίο. Έτσι εγκαταβίωσε σε κάποια μονή κοντά στη Βασιλεύουσα και συνδεόταν πνευματικά με τους αδελφούς Ξανθόπουλους. Λίγο μετά χειροτονήθηκε ιερομόναχος.

       Ανάμεσα στα έτη 1410-1418 εκλέχτηκε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Προφανώς σε αυτό συνετέλεσε η φήμη του ως άριστος Θεολόγος και πνευματικός άνδρας. Η χειροτονία του έγινε στην Κωνσταντινούπολη. Όμως η ενθρόνισή του άργησε αρκετά λόγω διαφόρων συγκυριακών προβλημάτων. Προφανώς η καθυστέρηση οφείλονταν και στην ταπεινότητά του, καθ’ ότι θεωρούσε τον εαυτό του αδύναμο να αναλάβει το αρχιερατικό βάρος του θρόνου της συμβασιλεύουσας πόλεως. Αυτό προκύπτει και από τη σχετική φρασεολογία του στα σωζόμενα έγγραφα, που είχε υπογράψει κατά την αρχιερατεία του.

      Η αρχιερατική του διακονία στη Θεσσαλονίκη δεν υπήρξε δυστυχώς ειρηνική, διότι συνέπεσε με την παρακμή και το τέλος της βυζαντινής αυτοκρατορίας και με την κατάκτηση της πόλεως, αρχικά από τους Βενετούς (1423-1430) και λίγο μετά το θάνατό του, από τους Οθωμανούς (1430-1912). Ποίμαινε έναν λαό, ο οποίος βίωνε το φάσμα της καταστροφής και του αφανισμού. Πα’ όλα αυτά, ο ίδιος στάθηκε αληθινός πατέρας και πιστός ποιμένας του λαού του, στηρίζοντάς τον με όλες του τις δυνάμεις. Ταυτόχρονα είχε να αντιμετωπίσει και τις λυσσαλέες επιθέσεις των αιρετικών παπικών, οι οποίοι επιδίωκαν την άλωση της Ορθοδόξου Ανατολής και την υποταγή της στον πάπα, με τη νόθευση της ορθοδόξου διδασκαλίας, με τα αιρετικά παπικά δόγματα, αφού είδαν ότι δεν μπορούσαν με τη βία (σταυροφορίες).

       Ο άγιος Συμεών ήθελε την Εκκλησία ενωμένη, παρ’ όλες τις διαφωνίες των διαφόρων τοπικών Εκκλησιών για τον τρόπο προσεγγίσεως των δυτικών, από τους οποίους ανέμεναν τη σωτηρία από την οθωμανική απειλή. Έτσι ανάπτυξε στενές σχέσεις με την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Παράλληλα άρχισε ένα μεγάλο αγώνα για την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη Μακεδονία. Κάποιοι μελετητές χωρίζουν το μεγάλο ποιμαντικό έργο του σε τρία σημεία. Το πρώτο ήταν ο προφορικός και γραπτός λόγος του. Έγραφε νυχθημερόν θεολογικά έργα, πραγματείες και επιστολές, τις οποίες  απεύθυνε σε επισκόπους και κληρικούς της δικαιοδοσίας του, αλλά και πέραν των ορίων της επαρχίας του, όπως για παράδειγμα στην Κρήτη. Μέσω αυτών προσπαθούσε να στηρίξει τους ορθοδόξους από τον ανελέητο προσηλυτισμό, που ασκούσαν οι αιρετικοί εις βάρος τους. Να αποδείξει την ορθόδοξη διδασκαλία ως την μόνη αληθινή και σώζουσα πίστη και την Ορθοδοξία ως την μόνη αληθινή Εκκλησία του Χριστού. Το δεύτερο ήταν η άσκηση της φιλανθρωπίας προς τους φτωχούς και ενδεείς, οι οποίοι αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο, σε μια περίοδο απίστευτης αβεβαιότητας. Ο

άγιος επίσκοπος οργάνωσε μια καταπληκτική φιλανθρωπική δραστηριότητα, σώζοντας χιλιάδες ανθρώπους από το φάσμα του θανάτου. Το τρίτο ήταν η μέριμνά του για την λειτουργική αναγέννηση της επισκοπικής του περιφέρειας. Κι’ αυτό διότι πίστευε πως η λειτουργική ζωή της Εκκλησίας είναι η βάση της ενότητας και της γνησιότητας του εκκλησιαστικού σώματος. Τα πάμπολλα ξενόφερτα και παρείσακτα στοιχεία στη λατρεία της Εκκλησίας, δημιουργούσαν πρόβλημα αυθεντικότητας στην Εκκλησία, διότι ήταν αντίθετα από το ορθόδοξο δόγμα. Κάθε απομάκρυνση από την γνήσια λειτουργική παράδοση, ήταν παράθυρο εξόδου από την αλήθεια της Εκκλησίας. Τα σωζόμενα έργα του είναι γεμάτα από την προσπάθειά του να καθαρθεί η Εκκλησία από τα μη παραδοσιακά λειτουργικά στοιχεία.

      Η πτώση της Θεσσαλονίκης στους αλλόδοξους αιρετικούς παπικούς Βενετούς γέμισε με πικρία τον άγιο Συμεών, διότι ήταν προσηλωμένος. Παρ’ όλα αυτά όμως φαίνεται ότι θεωρούσε πιο ήπια την βενετική κατοχή από την οθωμανική, διότι οι μεν παπικοί ήταν αιρετικοί, οι δε Οθωμανοί αλλόθρησκοι, έχοντας ολωσδιόλου ασύμβατη θρησκευτική πίστη με τον Χριστιανισμό. Κάποιοι θεωρούν τον άγιο Συμεών, από τη στάση του αυτή, ως δήθεν φιλοπαπικό.

       Αυτό όμως δεν ευσταθεί, διότι, από τα έργα του αποδεικνύεται από τη βαθειά προσήλωσή του στην Ορθοδοξία και τη σφοδρή αντίθεσή του προς τους αιρετικούς παπικούς. Αναδείχτηκε πιστός και άξιος συνεχιστής της Ησυχαστικής Θεολογίας του προκατόχου του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (1296-1360) και των άλλων ησυχαστών. Ο ησυχασμός ήταν το ορθόδοξο δόγμα, το οποίο πολεμήθηκε περισσότερο από τους παπικούς. Στο μεγάλο θεολογικό του έργο είναι καταφανής  ο σεβασμός του στα δόγματα της Εκκλησίας. Τα θεολογικά του σχόλια και υπομνήματα στα λειτουργικά κείμενα, είναι βαθύτατα διαποτισμένα από το γνήσιο πνεύμα των μεγάλων Πατέρων και τις αποφάσεις των Ιερών Συνόδων. Γι εκείνον η γνήσια παράδοση είναι εκείνη η οποία συμφωνεί με την αρχέγονη εκκλησιαστική παράδοση. 

        Ο άγιος Συμεών κοιμήθηκε ξαφνικά το Σεπτέμβριο του 1429. Το περίεργο είναι πως, ενώ η θέση του στην Εκκλησία και στα θεολογικά γράμματα, υπήρξε πάντα σημαντική, εν τούτοις η αγιοκατάταξή του άργησε πολύ. Κατατάχτηκε στο Αγιολόγιο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, μόλις το 1981 και η μνήμη του ορίστηκε να τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου.