«Παπά Σαράντης, πρότυπο Ἱερωσύνης καὶ Πατρότητος», ὁμιλία τοῦ π Ἰωάννου Φωτοπούλου 12/02/2023

 

Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης: «Να νηστεύετε παιδιά μου, μην ακούτε που λένε δεν είναι η νηστεία τίποτε κι ότι τα λένε οι καλόγηροι…»

 

Αναφερόμενος ο Άγιος Ιάκωβος στο θέμα της νηστείας μεταξύ άλλων έλεγε και τα εξής (επί λέξει):

«Η νηστεία είναι εντολή του Θεού. Γι’ αυτό και μεις να νηστεύουμε, παιδιά μου. Δε μ’ έβλαψε η νηστεία μέχρι σήμερα που είμαι 70 χρονών.

Η μητέρα μου μ’ έμαθε νηστεία παιδιόθεν. Δεν κάνω τον υποκριτή ότι, παιδιά μου, νηστεύω, αλλά αυτά με δίδαξαν οι γονείς μου και μέχρι σήμερα αυτά τηρώ, τέκνα μου. Δεν με έβλαψε ποτέ η νηστεία κι ας έχω ασθένειες πάνω μου.

Είπαν οι γιατροί και οι Επίσκοποι: Η νηστεία κι αυτή η λιτοδίαιτα πολύ ωφελούν τον άνθρωπο. Εφόσον ωφελεί όταν ο γιατρός, με συγχωρείτε, μας λέει: πέντε μέρες πάτερ μου, δε θα πιεις νερό ούτε μια σταγόνα, για να κάνουμε μια θεραπεία, να δούμε το σώμα σου τι έχει. Λοιπόν πέντε μέρες άντεξα. Πολύ καλό με είχε κάνει. Ε, πόσο μάλλον ωφελεί όταν νηστεύουμε για την ψυχή μας!

Αλλά και στο σώμα αυτό κατοικεί ψυχή αθάνατος. Γι’ αυτό ας φροντίζουμε για την ψυχή μας που είναι πράγμα αθάνατο.

Να νηστεύετε παιδιά μου, μην ακούτε που λένε δεν είναι η νηστεία τίποτε κι ότι τα λένε οι καλόγηροι. Δεν τα λένε οι καλόγηροι παιδιά μου, με συγχωρείτε, τα λέει ο Θεός. Η πρώτη εντολή του Θεού ήταν η νηστεία, καθώς και ο Χριστός μας νήστευσε.

Εμείς μπορούμε να πούμε ότι νηστεύουμε; Ε, τρώμε τόσα και τόσα. Τώρα νηστεία, παιδιά μου, κάνουμε εμείς; Όταν τρώμε, με συγχωρείτε, τόσα και τόσα φαγητά, έστω αλάδωτα, έστω… Υπάρχουν νηστίσιμα φαγητά πολλά. Αρκεί ο άνθρωπος να ‘χει την υγεία του και τη θέληση να νηστέψει.

Κάποτε ήρθε ένα πρόσωπο και μου λέει: παπά μου, μου είπανε ότι νηστεία δεν υπάρχει. Και ότι ποιος είπε ότι υπάρχει νηστεία. Του είπα να πει στον Ιερέα ν’ ανοίξει το Βιβλίο να δει που υπάρχει νηστεία. «Εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ…», λέγει στο Ευαγγέλιο ο Χριστός μας και άλλα πολλά. Και τα δαιμόνια και οι αρρώστιες κι όλα τα πάθη με τη νηστεία και την προσευχή αποβάλλονται. Ο Άγιος Πρόδρομος τι έτρωγε εκείνος στην έρημο; Τι έτρωγε ο Όσιος Δαυίδ; Μ’ ένα αντίδωρο περνούσε στο ασκητήριό του όλη την εβδομάδα. Αλλά «νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, οὐράνια χαρίσματα λαβῶν». Γι’ αυτό τον αγίασε ο Θεός και ζει τετρακόσια πενήντα χρόνια στον Ιερό τόπο αυτόν. Είναι πολύ θαυματουργός και ζωντανός Άγιος.

Προσευχή, παιδιά μου, και νηστεία: αυτά ωφελούν την ψυχή του ανθρώπου. Κι ο προφήτης Ηλίας, λέει ο Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, «ομοιοπαθής» άνθρωπος ήταν κι αυτός, αλλά με την προσευχή του και τη νηστεία του έκλεισε τον Ουρανό και δεν έβρεξε στη γη τρία χρόνια και έξι μήνες. Και μετά βέβαια πάλι προσευχήθηκε και ζήτησε να βρέξει κι ο Ουρανός έδωσε βροχή και η γη βλάστησε τους καρπούς της».

Πηγή: Διασκευασμένο Απόσπασμα από το Βιβλίο «Ένας άγιος Γέροντας, ο μακαριστός π. Ιάκωβος»

antexoume.wordpress.com

«Τίποτε μη σε ταράζει. Τίποτε μη σε τρομάζει… Και ο Θεός θα δώσει διέξοδο στα αδιέξοδα και λύσεις στα άλυτα»

 Αρχιμανδρίτης Σεραφείμ Δημόπουλος

Τίποτε μη σε ταράζει. Τίποτε μη σε τρομάζει. Όλα παρέρχονται. Ο Θεός δεν αλλάζει. Αυτά συνήθιζε να λέγει εις τους επισκέπτες της η Αγία Θηρεσία.

Αυτά κάμε τα και συ αρχή σου. Να είσαι ψύχραιμος, αυτοσυγκρατημένος στις δυσκολίες και στις θλίψεις που σου έρχονται. Μην είσαι λιπόψυχος, μην αποθαρρύνεσαι. Ό,τι δυσάρεστο κι αν σου συμβεί, αντιμετώπισέ το ως από τον Θεό ερχόμενο για να σου ταπεινώσει το φρόνημα. Κι αν ακόμη πρόκειται να σου κατάσχουν όλη σου την περιουσία και το πρωί να βρεθείς έρημος και πάμπτωχος στους πέντε δρόμους, το βράδυ κοιμήσου χαρούμενος και ειρηνικός.

Προσευχήσου έτσι στον Θεό: «Συ, Κύριε, είσαι παντοδύναμος. Τα πάντα δύνασαι, αδυνατεί δε παρά σοι ουδέν. Και εγώ όλη μου τη ζωή, την ψυχή μου και το σώμα μου και το τελευταίο κύτταρό μου τα εμπιστεύομαι σε σένα. Γνωρίζω ότι οι παλάμες σου, οι πατρικές σου παλάμες είναι πολύ μεγάλες. Σ’ αυτές εναποθέτω ό,τι εγώ δεν μπορώ να κατορθώσω. Τα εμπιστεύομαι σε σένα και πορεύομαι ήσυχος και εργάζομαι ειρηνικός. Τακτοποίησέ τα κατά την αγία σου βουλή και κατά το όφελος της ψυχής μου».

Και ο Θεός θα δώσει διέξοδο στα αδιέξοδα και λύσεις στα άλυτα. Μόνο μη χάνεις το κουράγιο σου και φθείρεσαι ψυχοσωματικά. Επαναλάμβανε το του Δαβίδ: «Ακουστόν ποίησόν μοι το πρωί το έλεός σου, ότι επί σοι ήλπισα» (Ψαλμ. 142:8).

Από το βιβλίο: † Αρχιμ. Σεραφείμ Δημόπουλου, ΛΟΓΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ Α’. Έκδοση Φιλ. Σωματείου «Ιωάννης ο Χρυσόστομος», Λάρισα 2015.

koinoniaorthodoxias

«Να ανάβεις το καντηλάκι στο σπιτικό σου. Μην το λησμονείς»

 αρχιμανδρίτης Παύλος Παπαδόπουλος

Να ανάβεις το καντηλάκι στο σπιτικό σου. Μην το λησμονείς.

Μην το θεωρείς ασήμαντο.
Κι αυτό δείχνει την αφοσίωσή σου, την πίστη σου, την αγάπη σου.
Κι ας είναι απλοϊκό και ταπεινό.

Ο Θεός βλέπει την πρόθεσή σου, την διάθεση της καρδιά σου.

Αν μπορείς να θυμιατίζεις και τον χώρο, ψέλνοντας το «Άξιον εστίν», ή κάποιο άλλο τροπάριο ενός Αγίου.

Μπορεί αυτά να μας φαίνονται ασήμαντα αλλά είναι σημαντικά, μπορεί να μοιάζουν τυπικά αλλά είναι ουσιαστικά, όταν γίνονται με συναίσθηση και ευλάβεια.

Μα μην μείνεις μόνο σε αυτά.

Για λίγα λεπτά άσε τις κοσμικές μέριμνες και προσευχήσου. Κάνε το Απόδειπνο, πες τους χαιρετισμούς, επανέλαβε ξανά και ξανά την «ευχούλα».

Έτσι ενεργεί η Χάρις.

Ο Θεός βλέπει τον μικρό μας αγώνα και μας φωτίζει, μας ενισχύει, μας παρηγορεί και μας δίνει δύναμη για μεγαλύτερους αγώνες.

Ας μην υπάρχει σπιτικό χωρίς καντήλι, χωρίς ιερές εικόνες, χωρίς προσευχή.

Όχι γιατί είναι μια παράδοση που πρέπει να συντηρήσουμε, αλλά γιατί ως χριστιανοί δεν πρέπει να ξεχνούμε (μέσα στην καθημερινότητά μας) ότι έχουμε Θεό Πατέρα, ότι έχουμε την Παναγία μας, Μάνα και βοηθό και τους Αγίους μας φίλους και συμπαραστάτες στον δρόμο της ζωής μας.

Εκεί μπροστά στο εικονοστάσι μας ας μετανοούμε, ας ζητούμε, ας δοξολογούμε.

Ας μοιραζόμαστε τον πόνο μας και την χαρά μας και να είμαστε σίγουροι ότι μας ακούνε και μας βλέπουν, μας καταλαβαίνουν και μας ευλογούν…

Τίποτα δεν πάει χαμένο.

Ο Κύριός μας όλα τα συνυπολογίζει.

Ακόμα και αυτή η αφιέρωση λίγο λεπτών για το άναμμα του καντηλιού θα λάβει ουράνιο μισθό…

Πηγή: simeiakairwn.wordpress.com

Το νόημα και οι κανόνες της Νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής

 

Η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής, όπως εξάλλου και κάθε νηστεία δεν είναι ένα πρόγραμμα διατροφής, μια δίαιτα, ένα διαιτολόγιο για να βελτιώσουμε την υγεία μας ή να μειώσουμε το σωματικό μας βάρος.

Αυτή είναι μάλλον μια κοσμική θεώρηση της διατροφής και είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε τη νηστεία της Ορθοδοξίας και τους κανόνες της με τη λογική του «δύο σε ένα» και την τακτική «με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια». Η νηστεία είναι μια θεόπνευστη, εντολή, είναι Εντολή του Θεού στην οποία ο Χριστιανός συμμετέχει με οικεία θέληση χωρίς καταναγκασμό, γογγυσμούς και εξαιρέσεις … λόγω πειρασμών.

Είναι μια από τις δύο πρώτες κατευθυντήριες οδηγίες που έδωσε ο Κύριος στον Αδάμ μέσα στον Παράδεισο. Αποτελεί μια διαδικασία που μας καθαρίζει σωματικά και πνευματικά, εννοείται ψυχικά και συναισθηματικά και μας ετοιμάζει να αποδεχτούμε τον Κύριο και να δεχτούμε το θέλημά του στην καρδιά μας. Η Ορθόδοξη Πίστη και η Εκκλησία μας, έχουν διαχρονικά θεσπίσει ορισμένους πολύ σημαντικούς κανόνες που τυπικά θα πρέπει να ακολουθούμε προκειμένου να είμαστε στο θέλημα του Θεού και στο πνεύμα, με την κυριολεκτική έννοια, των ημερών.

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή (Σαρακοστή) είναι περίοδος νηστείας που αρχίζει με την Καθαρά Δευτέρα και οδηγεί στον εορτασμό του Πάσχα, της λαμπρότερης γιορτής της Χριστιανοσύνης που φέτος για την Ορθοδοξία πέφτει στις 16 Απριλίου

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι η Νηστεία της Σαρακοστής ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα, η οποία ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά. Μάλιστα, η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν από την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.

Η ιστορία πίσω από τη Νηστεία

Η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής, μαζί με τη νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής, είναι οι αρχαιότερες και μόνες νηστείες, που έχουν Οικουμενική διάσταση, δηλαδή επικυρώθηκαν με Κανόνες Οικουμενικής Συνόδου (ξθ΄ Αγ. Αποστ., ε΄ της Α΄, β΄, κθ΄ και πθ΄ της ΣΤ΄). Οι υπόλοιπες καθιερωμένες νηστείες του έτους, βασίζονται στην Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας μας, που κι αυτή είναι ισχυρή και έγκυρη.

Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ανάγεται ήδη στους αποστολικούς χρόνους και θεσμοθετήθηκε κατά μίμηση της σαρανταήμερης νηστείας του Κυρίου μας (Ματθ. 4, 2), ως και των σαρανταήμερων νηστειών των Προφητών Μωυσέως (Έξοδ. 34, 28) και Ηλιού (Γ΄ Βασ. 19, 8).

Οι κανόνες της νηστείας

Γενικά στη νηστεία επιτρέπονται: λαχανικά, όσπρια, πατάτες, ζυμαρικά, ξηροί καρποί, ελιές, φρούτα και μέλι, αρκετές και πολύ θρεπτικές τροφές που συνοδεύονται από ελληνικές συνταγές όπως σαλάτες, σπανακόρυζο, φρουτοσαλάτες, μέλι με ξηρούς καρπούς, σούπες κ/ά.

● Επίσης, όταν νηστεύουμε και δεν τρώμε ούτε το λάδι, δεν πίνουμε ούτε κρασί, ούτε οινοπνευματώδη ποτά. Μόνο τις ημέρες εκείνες που τρώμε λάδι επιτρέπονται το κρασί και τα οινοπνευματώδη. Σε γενικές γραμμές απαγορεύονται: κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά, λάδι και κρασί.

Κατ’ εξαίρεση, τα Σάββατα και τις Κυριακές επιτρέπονται το λάδι και το κρασί, εκτός από το Μεγάλο Σάββατο, που είναι το μοναδικό Σάββατο του έτους στο οποίο απαγορεύονται λάδι και κρασί.

● Στις 25 Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων επιτρέπονται το ψάρι, το λάδι και το κρασί.

● Το Σάββατο του Λαζάρου απαγορεύονται τα γαλακτοκομικά, αλλά επιτρέπεται το λάδι και το κρασί.

● Την Κυριακή των Βαΐων, Τη Μεγάλη Εβδομάδα, περιλαμβανομένου του Μεγάλου Σαββάτου, απαγορεύονται όλα τα παραπάνω.

Το νόημα της Νηστείας

Δεν έχει νόημα καμία νηστεία ότι δεν νηστεύουμε και πνευματικά, όταν δεν προσευχόμαστε και δεν μελετάμε την Αγία Γραφή.

Την περίοδο της Νηστείας πρέπει να ανατέμνουμε προς τον Κύριό Μας, να βοηθάμε αυτούς που έχουν την ανάγκη μας, να μην κάνουμε διακρίσεις, να μην κρίνουμε τους ανθρώπους (καλό είναι αυτά να ισχύουν όλο τον χρόνο και να είναι ο τρόπος ζωής μας και όχι μόνο υποκριτικά, σε περιόδους νηστείας μόνο), να εξομολογούμαστε και να κοινωνούμε. Θα πρέπει μα ζούμε με συζυγική εγκράτεια (πάντα βέβαια κατόπιν συνεννόησης και συμφωνίας μεταξύ των συζύγων), ως ψυχοσωματική άσκηση, αλλά και να περιορίζουμε τις διασκεδάσεις μας.

Προσοχή στην Υγεία

Αν αποφασίσετε να κάνετε νηστεία, να προσέξετε τα εξής:

● Αν έχετε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, όπως αναιμία, συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

● Διακόψτε τη νηστεία αν έχετε ζάλη ή άλλη αδιαθεσία και ταυτόχρονα νιώθετε την ανάγκη να φάτε κρέας.

● Η νηστεία είναι κάτι που μόνοι μας κάνουμε, επειδή νιώθουμε πως θέλουμε να το κάνουμε. Μην πιέζετε λοιπόν άλλους να σας ακολουθήσουν.

● Επειδή τη νηστεία την κάνουμε επειδή το θέλουμε εμείς, δεν έχει νόημα να ψάχνουμε να βρούμε παραθυράκια, όπως υποκατάστατα π.χ. τυρί σόγιας ή άλλα παρόμοια. Όταν απαγορεύονται τα γαλακτοκομικά εξυπακούεται ότι απαγορεύεται και η μαργαρίνη.

● Να περάσετε από τη νηστεία στη μη νηστεία με προσοχή και τηρώντας τα έθιμα. Τη νύχτα της Ανάστασης είναι απαραίτητο να φάτε μαγειρίτσα ή κάποια άλλη κρεατόσουπα, ώστε να προετοιμαστεί το πεπτικό σας σύστημα. Την άλλη μέρα φάτε αρνάκι αλλά με προσοχή και εγκράτεια.

Πηγή: simeiakairwn.wordpress.com

Το Τριήμερο της Σαρακοστής στο Άγιον Όρος

 *Στο Άγιον Όρος το τριήμερο έχει άλλες διαστάσεις και άλλες έννοιες. Εκεί δεν έχει γλέντια κοσμικά και πέταμα χαρταετού αλλά έχει γλέντια πνευματικά και πέταμα εγκάρδιας προσευχής προς τα ουράνια…

Κατάνυξη, δέος, αδιάλειπτη προσευχή στον Άθωνα

Προσευχόμενοι στο κελί τους, με σκληρή νηστεία και συμμετέχοντας στις πολύωρες Ιερές Ακολουθίες των Ιερών Μονών Σκητών και πεντακοσίων κελιών, καλυβών και ησυχαστηρίων , θα υποδεχτούν οι Αγιορείτες πατέρες τη μεγάλη Σαρακοστή. Το τυπικό αυτό άλλωστε ακολουθούν εδώ και δέκα αιώνες.

Οι περισσότεροι μοναχοί απέχουν από τα πάντα, μέχρι και το νερό και τηρούν πλήρη ασιτία, μέχρι την Τετάρτη το μεσημέρι.Άλλοι πάλι, ανάλογα με τις δυνάμεις του καθενός, τρέφονται με λίγο παξιμάδι και ξηρά φρούτα.

Ενώ μέχρι το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας δεν επιτρέπεται ούτε το νερό.

Εν τω μεταξύ μέχρι την ερχόμενη Τετάρτη το μεσημέρι οι αγιορείτες δεν θα απαντούν ούτε στα τηλέφωνα.

Την μεγαλή Σαρακοστη στο ‘Αγιο Ορος καθόλη την εβδομάδα από Δευτερα εως Παρασκευή γίνεται μία τράπεζα την ημέρα με τροφή χωρίς λάδι περί της τρεις το μεσημέρι. Μόνο Σαββατο και Κυριακή επιτρέπεται η τροφή με λάδι και λίγο κρασί.

Το τυπικό της μεγάλης σαρακοστής επιβάλλει μεγαλύτερη νηστεία , πολλές μετάνοιες και περισσότερη προσευχή είτε στο Ναό είτε στο κελί. Σχεδόν οκτώ με δέκα ώρες το 24ωρο βρίσκονται στην εκκλησία. Αποφεύγονται πολλές συνομιλίες και επικοινωνίες.

Αυτή η συστηματική άσκηση κατά τη μεγάλη Σαρακοστή, σύμφωνα με τους πατέρες της εκκλησίας, και ειδικότερα τον Άγιο Χρυσόστομο, προκαλεί στους δαίμονες μεγάλο φθόνο με αποτέλεσμα οι μοναχοί να υπομένουν πολλούς και μεγάλους πειρασμούς.

Τα αποτελέσματα της νηστείας δίδουν στον κάθε αγωνιζόμενο πιστό την ευκαιρία να μειώσει τα πάθη και να ελκύσει ως εκ τούτου τη χάρη και την ευλογία του Θεού.

Του Γιώργου Θεοχάρη

πηγή: nefthalim.blogspot.com

Άγιος Εφραίμ Κατουνακιώτης: Η μοναχική ζωή στο Άγιον Όρος και η Αγιοκατάταξη

 Η κατάταξή του Γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτη ως Αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας πραγματοποιήθηκε στις 9 Μαρτίου 2020, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Του Συμεών Τριανταφυλλίδη 

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η 27η Φεβρουαρίου, αποτελεί επίσημα ημέρα μνήμης του Αγίου Εφραίμ του Κατουνακιώτου. Η αναγραφή του στο Αγιολόγιο της ορθοδόξου Εκκλησίας πραγματοποιήθηκε στις 9 Μαρτίου 2020, από την Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1912 στο Αμπελοχώρι Βοιωτίας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης Παπανικήτας και η μητέρα του Βικτωρία. Οι γονείς του ήταν απλοί φτωχοί άνθρωποι και ασχολούταν με την καλλιέργεια της γης. Απέκτησαν 4 παιδιά τον Επαμεινώνδα, τον Ευάγγελο (μετέπειτα παπά Εφαρίμ), την Ελένη και τον Χαράλαμπο.

Το κοσμικό όνομα του Γέροντος ήταν Ευάγγελος. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στο Αμπελοχώρι. Σύντομα όμως, καθώς ήταν μαθητής ακόμη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, οι γονείς του εγκατατέλειψαν το χωριό και εγκαταστάθηκαν στη Θήβα προκειμένου να διευκολύνουν τις σπουδές των παιδιών τους, αλλά και την περίοδο της εφηβικής ηλικίας όπου διένυαν.

Το νέο σπίτι της οικογένειας στη Θήβα βρισκόταν στη γειτονιά της «Παναγίας», στην περιοχή όπου δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής Ναός του Αγίου Δημητρίου ή «Μεγάλης Παναγίας». Πρόκειται για παλαιό ναό που αναγέρθηκε το 1867 και αποτελεί δημιούργημα συνεργασίας μεταξύ του Τήνιου αρχιτέκτονα Ιωάννη Φιλιππότη και του γιου του Δημητρίου, όπου υπήρξε φημισμένος γλύπτης.

Πρόκειται για τον πιο φημισμένο ναό της πόλης των Θηβών, όπου σε αυτόν δεν φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της «Μεγάλης Παναγίας», η οποία κατά την παράδοση έχει αγιογραφηθεί από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικονιζόμενη σ’ αυτή Παναγία Μητέρα κρατεί στοργικά στο δέξιο μέρος της μητρικής Της αγκάλης τον Ιησού. Η ευλογημένη αυτή παρουσία της «θείας Μητρότητας» κάλυπτε με ένα πέπλο ιερής βεβαιότητας και στοργής, την κάθε λεπτομέρεια της καθημερινής ζωής της οικογένειας Παπανικήτα. Ο πατέρας του Γέροντος, μπαρμπά Γιάννης Παπανικήτας, ο μετέπειτα μοναχός Ιώβ, και ο Ευάγγελος με ιδιαίτερη ευλάβεια πρεοσευχόταν στην συγκεκριμένη θαυματουργή εικόνα., μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής τους. Η παρουσία της Οαναγίας τους συγκινο΄τσε ιδιαίτερα.

Ήδη από παλιότερα στην περιοχή των Θηβών είχε ανθίσει η μοναστική ζωή. Στον νέο τόπο της κατοικίας του ο Ευάγγελος είχε την ευλογία να συνδεθεί με Θηβαίους και άλλους μοναχούς, που κατέβαιναν συνήθως από το Άγιον Όρος, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, για να επισκεφθούν τους συγγενείς τους. Έτσι λοιπόν μαθημένος να εκκλησιάζεται πολύ συχνά, συνδέθηκε νωρίς με μοναχούς και μοναχές, με αποτέλεσμα να αρχίσει από κοσμικός ήδη να βιώνει την καλογερική ζωή. Αγωνίζονταν πνευματικά εξασκώντας την ευχή του Ιησού, τις μετάνοιες, την νηστεία και κυρίως με την υπακοή.

Οι μοναχοί αυτοί περνούσαν τότε από κει για να προσκυνήσουν την εικόνα της «Μεγάλης Παναγίας», τον Άγιο Ιωάννη τον Καλοκτένη, πολιούχο Θηβών, και τον τάφο του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστού, όπως και τα διάφορα Μοναστήρια. Στη Θήβα ο Ευάγγελος γνώρισε τους μετέπειτα Γέροντές του, τον π. Εφραίμ τον πρεσβύτερο, τον κυρίως ιδρυτή του Ησυχαστηρίου του Αγίου Εφραίμ στα Κατουνάκια, τον Γέροντα Νικηφόρο (κατά κόσμον Χρήστο Ρουπάκα), γνωστής οικογένειας από το Πυρί Θηβών, ο οποίος ανέβηκε στο Άγιον Όρος περί το 1910. Τέλος, εκεί γνώρισε τον π. Λογγίνο και τον π. Προκόπιο (κατά κόσμον Παναγιώτη Μπάκα), πρώην υπάλληλο των ΣΕΚ Θηβών.

Η μητέρα του Βικτωρία αξιώθηκε να λάβει πληροφορία από τον Όσιο Εφραίμ τον Σύρο ότι το θέλημα του υιού της να γίνει μοναχός ήταν και θέλημα Θεού και πώς ο Ευάγγελος θα τιμήσει την μοναχική ζωή.

Μοναχική ζωή στο Άγιον Όρος

Έτσι λοιπόν ο Ευάγγελος άφησε τον κόσμο ήλθε στην έρημο του Αγίου Όρους στα Κατουνάκια, στο ησυχαστήριο του Οσίου Εφραίμ του Σύρου και έβαλε μετάνοια στην συνοδεία των Γεροντάδων Εφραίμ και Νικηφόρου, ανήμερα της εορτής του Τιμίου Σταυρού, 14 Σεπτεμβρίου 1933. Μετά από μια περίοδο δοκιμασίας εκάρη μικρόσημος μοναχός παίρνοντας το όνομα Λογγίνος. Περίπου δύο χρόνια αργότερα, το 1935 έγινε μεγαλόσχημος μοναχός από τον Γέροντά του Νικηφόρο και έλαβε το όνομα Εφραίμ. Τον δε επόμενο χρόνο χειροτονήθηκε Ιερέας.

Σταθμός στον μοναχικό του βίο υπήρξε η γνωριμία του με τον πρύτανη της ησυχαστικής ζωής, τον διορατικό, προορατικό και άγιο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή (1898 -1959) με τον οποίο ο παπά Εφραίμ συνδέθηκε πνευματικά μαζί του, έχοντας την ευλογία του Γέροντα του Νικηφόρου. Από την πλευρά του ο Γέροντας Ιωσήφ είχε διδαχθεί την απλανή πνευματική ζωή από τους περίφημους ησυχαστές, μοναχό Καλλίνικο και Ιερομόναχο Δανιήλ.

Ο Άγιος Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής δίδαξε στον Γέροντα Εφραίμ να καλλιεργεί την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, υιέ του Θεού, ελέησον με», να έχει φυλακή των αισθήσεων και τον οδήγησε στην κάθαρση της καρδίας και τον θείο φωτισμό, μεταλαμπαδεύοντας του ένα πρόγραμμα ησυχαστικής ζωής.

Ο παπά Εφραίμ με την ευλογία του Γέροντος Ιωσήφ εντρύφησε στην «Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών» και ακολουθούσε τον πνευματικό δρόμο των Νηπτικών Πατέρων στον αγώνα του.

Το προσωνύμιό του στο Άγιο Όρος ήταν «ο χαρισματούχος υποτακτικός», λόγω της υπακοής και της υπομονής που επέδειξε στον Γέροντα Νικηφόρο. Έναν γέροντα πολύ σκληρό κατά γενική ομολογία.Το 1973 εκοιμήθη ο Γέροντας του παπά Εφραίμ, Ιερομόναχος Νικηφόρος. Με προτροπή του Γέροντος Ιωσήφ, το 1980 μετά τον θάνατο του παπά Νικηφόρου, ο Γέροντας Εφραίμ συγκροτεί συνοδεία. Εύκολα λοιπόν συμπεραίνουμε ότι ο παπά Εφραίμ πορεύθηκε σταδιακά στην κάθαρση και έπειτα έγινε ο ίδιος Γέροντας και πνευματικός καθοδηγητής συνοδείας.Ο Γέροντας επιδόθηκε στον αγώνα για την πνευματική ζωή και κατά της κενοδοξίας. Οι θυσίες που έκανε στη διάρκεια του πνευματικού του αγώνα πραγματοποιούταν μόνο για τον Χριστό και όχι για να λαμβάνει επαίνους από τους ανθρώπους.

Το μυστήριο της Θείας Λειτουργίας το βίωνε ως συγκλονιστικό και μοναδικό γεγονός. Κάποτε είχε εκμυστηρευθεί σε έναν Ιερομόναχο που τον συνέδεε πνευματική φιλία ότι από την πρώτη φορά που τέλεσε το ύψιστο μυστήριο της Θείας Λειτουργίας έβλεπε την Χάρη του Θεού να μεταβάλλει τα θεία δώρα. Μάλιστα, μετά τον καθαγιασμό των Τιμίων δώρων, εμφανιζόταν ο ίδιος ο Χριστός μέσα στο δισκάριο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκρατήσει τα τα δάκρυα του, όταν έφθανε στο τεμαχισμό του Σώματος του Χριστού. Με τα δάκρυα του έβρεχε το αντιμήνσιο κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργία και έβλεπε τριγύρω τους αγγέλους.

Η Χάρις του Θεού τον είχε κοσμήσει και με το διορατικό και προορατικό χάρισμα. Με την Χάρη του Θεού αναδείχθηκε και πνευματικός οδηγός στην ποιμαντική του γάμου και της οικογενείας γενικά. Βοήθησε πολλούς νέους ανθρώπους να καταλήξουν στον έγγαμο βίο χωρίς να τους πιέσει γι’ αυτό. Πολλές από τις επιστολές του, αποτελούν έως σήμερα, μια μορφή «σχολής γονέων» και πνευματική παρακαταθήκη για τις οικογένειες που διαβαίνουν την οδό του πνευματικού αγώνος.

Η ασθένεια και η κοίμηση του Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη

Ο παπά Εφραίμ το 1996 παθαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο όπου του προκαλεί έντονα κινητικά προβλήματα. Βιώνει αγόγγυστα και δοξολογώντας τον Θεό το καθεστώς ακινησίας που βίωνε.

Νοέμβριος του 1996 ήταν όταν ένα ισχυρό εγκεφαλικό επεισόδιο τον καθήλωσε στο κρεβάτι, με πλήρη ακινησία σχεδόν, αφωνία και αδυναμία καταπόσεως. Ο Γέροντας έδειχνε να μην επικοινωνεί με το περιβάλλον, από την στιγμή που δεν προσπαθούσε να πει τίποτα, ή να δώσει κάποιο άλλο στοιχείο επικοινωνίας με κάποια χειρονομία.

Στις 27 Φεβρουαρίου 1998, μετά από δεκατρείς συνεχόμενους μήνες ως κλινήρης στο κρεβάτι του πόνου, ο Γέροντας  Εφραίμ Κατουνακιώτης του Αγίου Όρους παρέδωσε την αγιασμένη ψυχή του στον Κύριο, όπου και ετάφη στον περίβολο του κελιού του, σε τάφο που είχε σκάψει ο ίδιος με τα χέρια του.

Η Αγιοκατάταξη 

Στις 20 Οκτωβρίου 2019, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ευρισκόμενος στις Καρυές του Αγίου Όρους, ανήγγειλε την επικείμενη επίσημη αγιοκατάταξη του Γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτου. Όπως και έγινε πράξη η αναγγελία αυτή στις 9 Μαρτίου 2020, όταν η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου προέβη στην αναγραφή του Γέροντος Εφραίμ στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη.

Η καλύβη του Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη 

Σε μια περιοχή με υψηλότερο υψόμετρο από τα Καρούλια και κοντά σε αυτά, βρίσκονται τα επονομαζόμενα «Κατουνάκια». Ανάμεσα στην περιοχή της Σκήτης της Μικράς Αγίας Άννας και των Καρουλίων, απλώνονται σε μια βραχώδη και απόκρημνη έκταση τα Κατουνάκια, όπου αποτελούνται από 22 ερημητήρια. Αυτά ερημητήρια τα κατοικούν συνολικά περίπου 35 μοναχοί που ασχολούνται με την ξυλογλυπτική, την αγιογραφία, την ιεροραπτική και την ψαλτική. Τα Κατουνάκια υπάγονται στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας.

Πηγή: www.dogma.gr

Η ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ

 

   ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

  

      Η τουρκοκρατία ανέδειξε ένα νέο νέφος μαρτύρων, το ίδιο ηρωικό με αυτό της αρχαίας Εκκλησίας. Είναι οι πολυπληθείς Νεομάρτυρες, οι οποίοι κοσμούν το εκκλησιαστικό στερέωμα ως αστέρες πολύφωτοι.  Ένα τέτοιο πολύφωτο αστέρι της μαύρης αυτής εποχής, για την Εκκλησία και το Έθνος μας, είναι και η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, της οποίας τη μνήμη εορτάζει στις 19 Φεβρουαρίου.

      Η Αγία Φιλοθέη γεννήθηκε στην Αθήνα περί το 1522 από την επιφανή Οικογένεια των Μπενιζέλων και το κοσμικό της όνομα ήταν Παρασκευή. Οι ευσεβείς γονείς της Άγγελος και Σηρίγη, απόγονος της βυζαντινής οικογένειας των Παλαιολόγων, την ανάθρεψαν με ευσέβεια. Έμαθε τα πρώτα της γράμματα και σε ηλικία μόλις 14 την πάντρεψαν με τον πολύ μεγαλύτερό της άρχοντα των Αθηνών Ανδρέα Χειλά, χωρίς τη θέλησή της.  Ύστερα από τρία χρόνια χήρεψε κληρονομώντας μια τεράστια περιουσία. Παρά τις πιέσεις που δεχόταν να ξαναπαντρευτεί, αρνήθηκε και αποφάσισε να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή. Μετά το θάνατο των γονέων της εκάρη μοναχή και έλαβε το όνομα Φιλοθέη. Το σπίτι της βρισκόταν στο σημείο που βρίσκονται τα γραφεία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, στην οδό Αγίας Φιλοθέης, στο οποίο συγκέντρωσε πολλές ευσεβείς κόρες της Αθήνας και το οποίο μετέβαλε με τον καιρό σε μοναστήρι, με καθολικό τον παρακείμενο ναό του Αγίου Ανδρέα.

     Γύρω στο 1571 ζήτησε από τον μητροπολίτη Αθηνών την αναγνώριση του Μοναστηριού της, στην οποία ζούσαν 150 μοναχές με ηγουμένη την Φιλοθέη. Πολλές από τις μοναχές ήταν εκχριστιανισμένες μουσουλμάνες, τις οποίες είχε εξαγοράσει από τουρκικά χαρέμια.  Εκείνη την εποχή αρχίζει το μεγάλο πνευματικό, φιλανθρωπικό, κοινωνικό και εθνικό έργο της. Ξοδεύει αφειδώς τη μεγάλη πατρική και συζυγική της περιουσία, ανακουφίζοντας χιλιάδες ενδεείς της Αττικής και άλλων περιοχών. Το μοναστήρι της μεταβλήθηκε, εκτός από τόπο προσευχής και ασκήσεως, σε μεγάλο συγκρότημα κοινωνικής ευποιΐας. Σχολείο νεανίδων, νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, εργαστήρια εκμάθησης τεχνών, ξενοδοχείο για τη διαμονή των ξένων κλπ. Το συγκρότημα αυτό το ονόμασε «Παρθενώνα», όπου έβρισκαν φροντίδα πλήθος ανθρώπων Ελλήνων και Τούρκων.  Παράλληλα ιδρύει σε πολλά μέρη σχολεία, όπου φοιτούσαν αδιακρίτως αγόρια και κορίτσια δωρεάν.

      Παράλληλα επιδίδεται με πάθος στην υπηρεσία της πατρίδος. Προσφέρει μεγάλα ποσά στους Τούρκους αγάδες και απελευθερώνει Έλληνες αιχμαλώτους. Επίσης εκμεταλλεύεται τη φιλαργυρία των Τούρκων αφεντάδων της περιοχής και εξαγοράζει τις δύστυχες αρπαγμένες γυναίκες των χαρεμιών, τις οποίες φυγαδεύει στα νησιά, που βρισκόταν σε ενετική κατοχή, απογυμνώνοντας τους τούρκικους οντάδες από αιχμάλωτες κοπέλες.

      Για να βρίσκεται κοντά στους κατοίκους της αραιοκατοικημένης τότε Αττικής ιδρύει παραρτήματα στα Πατήσια, στο Χαλάνδρι, στο Ψυχικό και στην Καλογρέζα. Στην περιοχή του Ψυχικού είχε ανοίξει ένα πηγάδι για να ξεδιψούν οι αγρότες και οι στρατοκόποι, ως ψυχικό, και γι’ αυτό πήρε και η περιοχή το όνομα Ψυχικό. Κατ’ άλλους είχε γράψει στο χείλος του πηγαδιού τη φράση «ψυχικόν», δηλαδή αγαθοεργία. Από το «ψυχικό» της Φιλοθέης πήρε το όνομά της η σημερινή περιοχή της Φιλοθέης. Στην περιοχή της Καλογρέζας έκτισε μετόχι της Μονής της και από

την ονομασία «καλογραία», εννοώντας τη Φιλοθέη, η περιοχή ονομάστηκε «Καλογρέζα», από την τοπική αρβανίτικη διάλεκτο.

      Έχει διασωθεί ένας μεγάλος αριθμός επιστολών τη Φιλοθέης στα αρχεία της Βενετίας, όπου η αγία αλληλογραφούσε με πλούσιους Έλληνες και ξένους, ζητώντας

οικονομική βοήθεια για το πνευματικό, φιλανθρωπικό και εθνικό της έργο. Μέσα από αυτές τις επιστολές διακρίνεται η ακράδαντη πίστη της στο Θεό και την Ορθοδοξία, τα απέραντα φιλανθρωπικά της αισθήματα προς τους πάσχοντες συνανθρώπους της και η αγάπη της για την σκλαβωμένη πατρίδα. Η δράση της πέταξε μακριά από την αττική γη και έφτασε ως τα πέρατα του κόσμου, όπου βρισκόταν η ελληνική Ορθοδοξία.

        Αλλά το ανεπανάληπτο και πολυσχιδές έργο της δεν άρεσε στους τυράννους της πατρίδας μας. Οι αδίστακτοι και αιμοβόροι ασιάτες Τούρκοι διέκριναν μέσα από την  προσωπικότητα και το έργο της Φιλοθέης τον κίνδυνο να ξυπνήσουν οι υπόδουλοι ορθόδοξοι Έλληνες και να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Τους ενόχλησε ιδιαίτερα η ίδρυση σχολείων, όπου στα ελληνόπουλα ξυπνούσε η κοιμισμένη εθνική συνείδηση.  Γι’ αυτό αποφάσισαν να την ξεπαστρέψουν. Τη νύχτα της 2^ας Οκτωβρίου του 1588 τούρκικο απόσπασμα εισέβαλε στη Μονή, κατά την αγρυπνία προς τιμήν του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, πολιούχου των Αθηνών, όπου συνέλαβαν τη Φιλοθέη την έβγαλαν στο προαύλιο, την έδεσαν σε κολώνα και την έδειραν ανηλεώς για πολλές ώρες. Η μοναχή κατέρρευσε λιπόθυμη και πλημμυρισμένη στα αίματα. Οι μοναχές την πήραν και τη μετέφεραν στο μετόχι της Καλογρέζας, όπου υπέκυψε στα τραύματά της στις 19 Φεβρουαρίου του 1589, όπου ενταφιάστηκε στα δεξιά του ιερού βήματος του Αγίου Ανδρέα και ανακηρύχτηκε Αγία και Νεομάρτυς. Η ψυχή της εγκατέλειψε το κουρασμένο, από την άσκηση και την κοινωνική προσφορά, σκήνος της και πέταξε στα ουράνια για να συναντήσει το Νυμφίο Χριστό, που τόσο αγάπησε στη ζωή της και πόθησε να ενωθεί μαζί Του! Αργότερα έγινε εκταφή και το ιερό της λείψανο τέθηκε σε αργυρή λάρνακα και αναπαύεται στο μητροπολιτικό ναό των Αθηνών, χαρίζοντας ευλογία και ποιώντας άπειρα θαύματα στους ευσεβείς προσκυνητές της.

       Ο βίος και το έργο της Αγίας Φιλοθέης είναι μια ηχηρή απάντηση σε όσους εθελοτυφλούν, από παθολογική εμπάθεια, και αμφισβητούν την μοναδική προσφορά της Εκκλησίας μας προς το Έθνος και το δοκιμαζόμενο λαό μας τα μαύρα εκείνα χρόνια της τουρκικής δουλείας και όχι μόνο!     

 

ΤΟ ΥΨΙΣΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

 

(θεολογικό σχόλιο στην Κυριακή των Απόκρεω)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

      Η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στο πιο φοβερό γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας, στη μέλλουσα Κρίση, ως απαραίτητος προβληματισμός των πιστών αυτή την αγωνιστική περίοδο. Με την ανάμνηση της Μεγάλης Κρίσεως, με την ανάγνωση της σχετικής ευαγγελικής περικοπής, και με τη σχετική υμνολογία της ημέρας, μπορούμε να συναισθανθούμε τη μεγάλη ευθύνη μας απέναντι στον ευαγγελικό νόμο, του οποίου η τήρηση είναι προϋπόθεση για την προσωπική μας κρίση. Να συνειδητοποιήσουμε πως η επί γης ζωή μας δε θα μείνει άκριτη, αλλά θα δώσουμε λόγο για ό, τι κάναμε και για ό, τι δεν κάναμε με τη βιωτή μας, αφού θα αποδώσουμε «περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως» (Ματθ.12,36) μας διαβεβαίωσε ο Κύριος. Τότε «εκπορεύσονται οι τα αγαθά ποιήσαντες εις ανάστασιν ζωής, οι δε τα φαύλα πράξαντες εις ανάστασιν κρίσεως» (Ιωάν.5,29).    

     Ολόκληρο το έργο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους στηρίζεται σε δύο άξονες, οι οποίοι είναι οι δύο παρουσίες του Κυρίου στον κόσμο. Η πρώτη παρουσία είναι η ταπεινή και αθόρυβη ενανθρώπηση του Θεού Λόγου, όπως προέβλεπε το σχέδιο της θείας οικονομίας. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας» (Ιωάν.1,14). Ο άναρχος και άπειρος Θεός δέχτηκε να περιορισθεί στο χρόνο και το χώρο για τη δική μας σωτηρία. Ήρθε στη γη για να λειτουργήσει το μυστήριο της απολυτρώσεώς μας, ως δάσκαλος, ως αρχιερέας και ως βασιλέας. Άφησε την αγία Του Εκκλησία για να είναι ο συνεχιστής στους αιώνες της σωτηρίας των ανθρώπων όλων των γενεών, έως τη συντέλεια του κόσμου. Όλοι οι άνθρωποι, χωρίς καμιά διάκριση είναι καλεσμένοι στη σωτηρία, χωρίς να υποχρεώνεται κανένας να σωθεί δίχως τη θέλησή του. Το υπέρτατο θείο δώρο της ελευθερίας του ανθρώπου είναι συνάμα ευλογία και κατάρα, σωτηρία και καταστροφή, διότι αφήνεται ο άνθρωπος να επιλέξει αυτός τη χρήση της ελευθερίας του, για το καλό ή το κακό. Τα αποτελέσματα αυτής της χρήσεως θα φανούν στην δεύτερη παρουσία του Χριστού, όπου θα λάβει χώρα η Μεγάλη Κρίση. 

      Η μέλλουσα Κρίση είναι θεμελιώδης πίστη της χριστιανικής διδασκαλίας, η οποία θα επισυμβεί στο τέλος αυτού του πρόσκαιρου κόσμου και περιγράφεται σαφέστατα στο ευαγγέλιο του Ματθαίου (25,31-46). Ο Κύριος, λίγο πριν το πάθος Του, ομιλώντας για τα έσχατα και μετά τις παραστατικές παραβολές των δέκα παρθένων και των ταλάντων είπε πως, όταν έρθει ο Ίδιος στη Δεύτερη και φοβερή παρουσία Του «εν τη δόξη αυτού και πάντες οι άγιοι άγγελοι μετ’ αυτού, τότε καθίσει επί θρόνου δόξης αυτού, και συναχθήσεται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη, και αφοριεί αυτούς απ’ αλλήλων ώσπερ ο ποιμήν αφορίζει τα πρόβατα από των εριφίων, και στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ ευωνύμων. Τότε ερεί ο βασιλεύς τοις εκ δεξιών αυτού΄ δεύτε οι ευλογημένοι του πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου. Επείνασα γαρ, και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα, και εποτίσατέ με, ξένος ήμην, και συνηγάγετέ με, γυμνός, και περιεβάλετέ με, ησθένησα, και επεσκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην, και ήλθατε προς με. Τότε αποκριθήσονται αυτώ οι δίκαιοι λέγοντες΄ Κύριε πότε σε είδομεν πεινόντα και εθρέψαμεν, ή διψώντα και εποτίσαμεν; Πότε σε είδομεν ξένον και συνηγάγομεν, ή γυμνόν και περιεβάλομεν; Πότε σε είδομεν ασθενή ή εν φυλακή, και ήλθομεν προς σε; Και αποκριθείς ο βασιλεύς ερεί αυτοίς΄ αμήν λέγω υμίν, εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε. Τότε ερεί και τοις εξ’ ευωνύμων΄ πορεύεσθε απ’ εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω

διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού… εφ’ όσον ουκ εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, ουδέ εμοί εποιήσατε. Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον» (Ματθ.25,31-46).

      Η μεγάλη και φοβερή μέλλουσα Κρίση θα είναι ένα μεγαλειώδες και συνάμα φοβερό γεγονός. Παρόμοιο δε θα έχει συμβεί στην ιστορία του κόσμου ως τότε. Η δεύτερη παρουσία του Κυρίου δε θα είναι αθόρυβη και ταπεινή, όπως η πρώτη, αλλά γεγονός μεγαλοσύνης και θριάμβου. Τότε «κάμψει παν γόνυ» (Ρωμ.14,11) ενώπιών Του, και οι ισχυροί της γης θα τρέμουν σαν ξερόχορτα από το φύσημα του ανέμου! Λόγω της μεγαλειώδους παρουσίας της δόξας Του θα σαλευτούν οι δυνάμεις και αυτού του άψυχου κόσμου, «απὸ φόβου και προσδοκίας των επερχομένων τη οικουμένῃ αι γαρ δυνάμεις των ουρανών σαλευθήσονται» (Λουκ.21,16). Δε θα έρθει πια ως σωτήρας, αλλά ως κριτής απόλυτα δίκαιος. Με την παντοδυναμία και την παντογνωσία του θα κρίνει σύμπαν το ανθρώπινο γένος, διότι μόνος Αυτός μπορεί να γνωρίζει τα κρύφια της καρδιάς του καθενός μας, «ετάζων καρδίας και νεφρούς» (Ψαλμ.7,10). Τότε θα συνειδητοποιήσουν οι αμετανόητοι και σκληρόκαρδοι ότι είναι «φοβερόν το εμπεσείν εις χείρας Θεού ζώντος» (Εβρ.10,31), αλλά θα είναι αργά, η αναγκαστική μεταστροφή τους αυτή, δεν θα έχει καμιά ουσιαστική συμβολή στη δίκαιη κρίση τους. Αντίθετα οι δίκαιοι θα αγάλλονται και θα σμίξουν τους αίνους τους με τους θριαμβευτικούς αγγελικούς παιάνες προς τον Κύριο της Δόξης!      

      Η μέλλουσα κρίση είναι αναπόφευκτη και απορρέει από την απόλυτη δικαιοσύνη του Θεού. Την παρέλευση αυτού του φθαρτού και τραυματισμένου από την αμαρτία κόσμου θα επισφραγίσει η μεγάλη και αδέκαστη κρίση του Χριστού, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την είσοδο στη νέα πραγματικότητα της βασιλείας του Θεού. Οι άνθρωποι, ως ελεύθερα όντα, πρέπει να τοποθετηθούν στη βασιλεία του Χριστού ανάλογα με τη δική τους επιλογή σε αυτή τη ζωή. Ύψιστο κριτήριο της κρίσεως θα είναι η στάση και συμπεριφορά τους απέναντι στους συνανθρώπους τους. Η θετική ή η αρνητική στάση τους θα κρίνει τελικά αν θα είναι κληρονόμοι της βασιλείας του Θεού, ή θα είναι προορισμένοι να ριχτούν στην αιώνια κόλαση, όπου «εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων» (Ματθ.24,51). Ο απόστολος Παύλος είναι σαφής: «άρπαγες βασιλείαν Θεού ου κληρονομήσουσι» (Α΄Κορ.6,10). Επίσης «τοις δε δειλοίς και απίστοις και εβδελυγμένοις και φονεύσι και πόρνοις και φαρμακοίς και ειλωλολάτραις και πάσι τοις ψευδέσι το μέρος αυτών εν τη λίμνη τη καιομένη εν πυρί και θείω, ο έστιν ο θάνατος ο δεύτερος» (Αποκ.21,8). 

      Ύψιστο κριτήριο στη Μεγάλη Κρίση θα είναι ο συνάνθρωπος, ως εικόνα του Θεού, διότι το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι πλασμένο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» του Θεού (Γεν.1,27). Το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι αδελφός του Χριστού (Ματθ.25,40.Εβρ.2,12) και ως εκ τούτου έχουμε υποχρέωση να τιμάμε την εικόνα του Θεού και να δείχνουμε έμπρακτα την αγάπη μας στους αδελφούς του Κυρίου μας. Ο Θεός είναι αόρατος και απόλυτα αυτάρκης, μη έχοντας ανάγκη την παραμικρή μας υπηρεσία. Ορατές είναι οι εικόνες Του, οι άνθρωποι, και κατά συνέπεια η αγάπη που οφείλουμε σε Εκείνον, πρέπει να την αποδίδουμε σ’ αυτούς, διότι όπως τονίζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, «Αγαπητοί, ει ούτως ὁ Θεός ηγάπησεν ημάς, και ημείς οφείλομεν αλλήλους αγαπάν. Θεὸν ουδεὶς πώποτε τεθέαται· εάν αγαπώμεν αλλήλους, ο Θεός εν ημίν μένει και η αγάπη αυτού τετελειωμένη εστὶν εν ημίν» (Α΄Ιωάν.4,11-12). Και συνεχίζει ο απόστολος της αγάπης: «Ημείς αγαπώμεν αυτόν, ότι αυτός πρώτος ηγάπησεν ημάς. εάν τις είπῃ ότι αγαπώ τον Θεόν, και τον αδελφὸν αυτού μισή, ψεύστης εστίν· ο γαρ μη αγαπών τον αδελφὸν ον εώρακε, τον Θεόν ον ουχ εώρακε πως δύναται αγαπάν; και ταύτην την εντολὴν έχομεν απ᾿ αυτού, ίνα ο αγαπών τον Θεὸν αγαπά και τον αδελφὸν αυτού»

(Α΄Ιωάν.4,19-21). Ο άνθρωπος χωρίς έργα αγάπης προς τους συνανθρώπους του μοιάζει με άκαρπο δένδρο, το οποίο «εκκόπτεται και εις το πυρ βάλλεται» (Ματθ.7,19).

        Η αγία μας Εκκλησία δεν αναγνωρίζει καμιά «ατομική σωτηρία», όπως δοξάζει ο κακόδοξος δυτικός χριστιανισμός, αλλά η σωτηρία μας έχει εκκλησιαστικό, δηλαδή συλλογικό χαρακτήρα. Ο κάθε πιστός σώζεται ως «σωτήρας» των άλλων πιστών, δηλαδή, η σωτηρία μας συντελείται μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα και ποτέ έξω από αυτό.  Η σωτηρία μας περνά μέσα από τα άλλα ανθρώπινα πρόσωπα και ποτέ μέσα από τον αυτονομημένο εαυτό μας! Όσοι θεωρούμε ότι μπορούμε να σώσουμε τον εαυτό μας ερήμην των συνανθρώπων μας είμαστε σε οικτρή πλάνη!  

       Η ενθύμηση της φοβερής μελλούσης Κρίσεως στην αρχή του Τριωδίου είναι απαραίτητη, διότι απώτερος σκοπός του όλου πνευματικού αγώνα μας είναι να βρεθούμε εκ δεξιών του Δεσπότη μας Χριστού, κατά τη μεγάλη Kρίση. Καλούμαστε λοιπόν αυτή την ευλογημένη περίοδο να εγκαινιάσουμε μια νέα πορεία, η οποία θα οδηγεί τα πνευματικά μας βήματα προς τον ουρανό. Κυρίαρχη σκέψη μας θα πρέπει να είναι το πως θα σταθούμε, κατά την ώρα της φοβερής Κρίσεως, ενώπιον της δόξης του Μεγάλου Κριτού. Τέλος καλούμαστε να έχουμε διαρκώς στην ενθύμησή μας τη μεγάλη αλήθεια, πως το κλειδί του παραδείσου είναι η έμπρακτη αγάπη μας προς τους ενδεείς αδελφούς μας!

   

 

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΗΡΩΝ: Ο ΕΝΔΟΞΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

     Οι στρατιωτικοί άγιοι είναι  μια από τις μεγάλες ομάδες των αγίων της Εκκλησίας μας. Ιδιαίτερη τιμή απολαμβάνουν οι Μάρτυρες στρατιωτικοί άγιοι. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος ο Τήρων.

     Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή χρόνο της γέννησής του. Εικάζουμε ότι γεννήθηκε περί το 280. Πατρίδα του ήταν η ποντική πόλη Αμάσεια. Δε γνωρίζουμε επίσης ούτε τα ονόματα των γονέων του, ούτε λεπτομέρειες της παιδικής του ζωής. Αναφέρεται πως μεγάλωσε στον οικισμό Ευχάιτα, κτισμένος στο μαγευτικό φαράγγι του ποταμού Ίριδα. Συμπεραίνουμε ότι καταγόταν από χριστιανική οικογένεια, από την οποία γαλουχήθηκε στην χριστιανική πίστη. Παρενθετικά αναφέρουμε πως ο Πόντος ήταν από τις περιοχές του ρωμαϊκού κράτους όπου είχε κηρυχθεί και εδραιωθεί ο Χριστιανισμός.

       Ήταν εντυπωσιακός στο παράστημα και ανδρείος στην ψυχή. Από μικρός του άρεσαν τα πολεμικά παιχνίδια και έδειξε αργότερα την προτίμησή του να ακολουθήσει την καριέρα του στρατιωτικού. Κατατάχτηκε λοιπόν στο ρωμαϊκό στρατό και γι’ αυτό πήρε την ονομασία Τήρων, από το λατινικό tiro, που σημαίνει νεοσύλλεκτος. Επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο και ανδρεία, ώστε ανέβηκε γρήγορα στη στρατιωτική ιεραρχία. Η φήμη του μεγάλωσε όταν σκότωσε ένα μεγάλο φίδι – τέρας, το οποίο τρομοκρατούσε τους κατοίκους κάποιας περιοχής. Προσευχόμενος ο Θεόδωρος έριξε το ακόντιό του και θανάτωσε το επικίνδυνο θηρίο.   

        Το 286 ο φανατικός ειδωλολάτρης αυτοκράτορας Διοκλητιανός (286-305) είχε ανανεώσει τους διωγμούς των προκατόχων αυτοκρατόρων. Είναι γνωστό πως τα σκοταδιστικά ειδωλολατρικά ιερατεία της Μ. Ασίας και ιδιαίτερα οι ιερείς και οι μάντεις των μαντείων του Κλαρίου και Διδυμαίου Απόλλωνος, βλέποντας ότι ερημώνονταν από ζητητές χρησμών, και φυσικά οι πρόσοδοί τους να μειώνονται, έπεισαν τον θρησκομανή αυτοκράτορα πως τους μήνυσαν δήθεν οι «θεοί» την δυσαρέσκειά τους για την παρουσία των Χριστιανών και γι’ αυτό εγκατέλειψαν το κράτος! Για να αρχίσουν να το στηρίζουν απαιτούσαν την πλήρη εξολόθρευση των Χριστιανών και τον αφανισμό της πίστης τους! Ο θρησκόληπτος και δεισιδαίμονας Διοκλητιανός πείστηκε και υπέγραψε διάταγμα εξόντωσης των Χριστιανών σε ολόκληρη της αυτοκρατορία.

       Οι Χριστιανοί την εποχή αυτή, τέλη του 3^ου και αρχές του 4^ου αιώνα είχαν πληθύνει και είχαν απλωθεί σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της αυτοκρατορίας. Υπολογίζεται πως περισσότερο από το 10% του πληθυσμού είχε μεταστραφεί στον Χριστιανισμό. Έτσι κηρύχτηκε και εφαρμόστηκε ο σκληρότερος διωγμός από τους προηγούμενους. Χιλιάδες Χριστιανοί συλλαμβάνονταν, ανακρίνονταν και εξαναγκάζονταν να θυσιάσει στα είδωλα και να υπογράψει τον «λίβελο», δηλαδή την έγγραφη βεβαίωσή του, ενώπιον μαρτύρων ότι αρνούνταν τη χριστιανική τους πίστη. Όσοι αρνούνταν οδηγούνταν σε φρικτά μαρτύρια και το θάνατο. Έκαιγαν δημόσια τα χριστιανικά συγγράμματα και πυρπολούσαν τους τόπους λατρείας τους.   

       Το διάταγμα είχε φτάσει και ως τη λεγεώνα που υπηρετούσε ο Θεόδωρος. Οι επικεφαλής αξιωματικοί απαίτησαν από όλο το στράτευμα να θυσιάσει στους «θεούς» και να υπογράψει το «λίβελο». Όταν έφτασε η σειρά του Θεοδώρου αρνήθηκε να θυσιάσει. Ο επικεφαλής του τάγματος αξιωματικός Βρύγκας ρώτησε τον Θεόδωρο γιατί δεν θυσιάζει και εκείνος με θάρρος και παρρησία αποκρίθηκε ότι είναι Χριστιανός, αψηφώντας για τις συνέπειες της ομολογίας του. Άρχισε τις κολακείες και τις υποσχέσεις, ότι αν αρνηθεί το Χριστό και θυσιάσει στα είδωλα θα τον ανέβαζε στην ηγεσία του στρατεύματος. Ο Θεόδωρος όμως έμεινε αμετάπειστος.

Ο Βρύγκας του έδωσε χρόνο να το ξανασκεφτεί, όμως εκείνος χρησιμοποίησε το χρόνο για να ενισχύσει τους άλλους Χριστιανούς στρατιώτες του τάγματος για να μην αλλαξοπιστήσουν, μπροστά στα φοβερά μαρτύρια, που τους περίμεναν.

      Ο ηρωικός Θεόδωρος επιζητούσε το μαρτύριο για χάρη του Χριστού. Πίστευε πως το δικό του ηρωικό παράδειγμα θα στηρίξει, όχι μόνο τους συστρατιώτες του Χριστιανούς, αλλά και τις χιλιάδες άλλους Χριστιανούς της περιοχής του Πόντου, οι οποίοι συλλαμβάνονταν από τις αρχές και οδηγούνταν στα μαρτύρια. Στην πόλη υπήρχε ένας ναός της «θεάς» Ρέας, όπου στέγαζε ξόανό της. Ο Θεόδωρος παρακινούμενος από ιερή αγανάκτηση για τη γενοκτονία των ομοπίστων του Χριστιανών, μπήκε στο ναό και κατάστρεψε το ξύλινο είδωλο. Άλλωστε το εκεί ιερατείο πρωτοστατούσε στην παράδοση των Χριστιανών στις αρχές. Ο υπηρέτης του ναού Κρονίδης κατήγγειλε τον Θεόδωρο στον έπαρχο Πόπλιο για την ενέργειά του. Στη θαρραλέα απολογία του είπε ότι με την πράξη του ήθελε να διαπιστώσει αν είναι αληθινή η «θεά» και αν θα αντιδράσει, αποδεικνύοντας την πλάνη των ειδώλων!

      Ο Πόπλιος διέταξε να τον μαστιγώσουν ανελέητα και κατόπιν τον έριξε στη φυλακή, όπου το βράδυ του εμφανίστηκε ο Χριστός και τον ενδυνάμωσε. Ταυτόχρονα στρατιά αγγέλων έψαλαν στο σκοτεινό κελί του. Οι ψαλμωδίες ξύπνησαν τους δεσμοφύλακες, οι οποίοι νόμισαν ότι τον εισέβαλαν στη φυλακή οι φίλοι του προκειμένου να τον ελευθερώσουν και όρμισαν στο κελί και δεν βρήκαν τίποτε, παρά μόνο το Μάρτυρα να προσεύχεται!

       Την άλλη μέρα ο Πόπλιος διέταξε να ξεσκίσουν τις σάρκες του με σιδερένια νύχια. Βλέποντας όμως πως ο Χριστιανός ήρωας υπέμεινε το μαρτύριο, τον έριξαν σε πυρακτωμένο καμίνι, όπου παρέδωσε την αγία του ψυχή στις 17 Φεβρουαρίου του 306, ή 307. Την ημέρα αυτή τιμάται η σεπτή του μνήμη από την Εκκλησία μας.

       Με τον άγιο Θεόδωρο είναι συνδεμένο το θαύμα των κολλύβων, που κάνει μνεία η Εκκλησία μας το Σάββατο της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών. Κατά το μεγάλο διωγμό που είχε εγείρει ο παγανιστής Ιουλιανός (361-363), προκειμένου να μολύνει τους Χριστιανούς της Κωνσταντινουπόλεως, διέταξε να αποσύρει όλα τα νηστίσιμα τρόφιμα για να τους αναγκάσει να φάνε ειδωλόθυτα. Όμως το προηγούμενο βράδυ εμφανίστηκε ο άγιος Θεόδωρος στον Αρχιεπίσκοπο Ευδόξιο (360-370) και φανέρωσε το πανούργο σχέδιο του παρανοϊκού αυτοκράτορα, συστήνοντάς του να βράσουν κόλλυβα και να τραφούν οι πιστοί και να μην μολυνθούν από τα δαιμονικά ειδωλόθυτα.