Περί Ιεροψαλτών και «Ψαλτών»: Μεταξύ Ψαλμωδίας και Χασμωδίας

Νικόλαος Γεωργαντώνης

θεολόγος - ιεροψάλτης

Σιγά-σιγά τελειώνει η Μεγάλη Εβδομάδα και απόψε ετοιμαζόμαστε για την Ανάσταση του Κυρίου μας! Είναι περίοδος που μας προσφέρεται, μέσω των ακολουθιών, να έρθουμε πιο κοντά στον Θεό. Αλλά, δυστυχώς, αυτή η περίοδος (χωρίς να μην γίνεται και τον υπόλοιπο καιρό) είναι πρόσφορος για τους «ψάλτες – βοηθούς».

            Αυτή η τάση γίνεται πολλές φορές αλλά όχι πάντα με καλή προαίρεση από τους ανθρώπους αλλά αυτό που δημιουργεί και εξαπλώνει το πρόβλημα είναι η ανοχή και υποστήριξη πολλών κληρικών (επισκόπων, πρεσβυτέρων) που είναι άμουσοι, παντελώς αμόρφωτη προς την ψαλτική και το τυπικό. Χωρίς να θέλω να κατηγορήσω ή να θίξω κανέναν, πρέπει όμως ορισμένα πράγματα να ειπωθούν όπως πρέπει. Βέβαια, υπάρχουν κληρικοί που γνωρίζουν περί Ψαλτικής και του Τυπικού και φροντίζουν να έχουν καταρτισμένους ιεροψάλτες για να τελείται με κατάνυξη και ηρεμία οι ακολουθίες.  Δυστυχώς όμως, υπάρχουν και αυτοί (κληρικοί) που δεν γνωρίζουν και τοποθετούν ανάλογους «ψάλτες» που, ας μου επιτραπεί, «κατακρεουργούν» τα ιερά μέλη της Εκκλησίας μας. Το χειρότερο είναι ότι όταν υπάρχουν αξιόλογοι ψάλτες που γνωρίζουν μερικά πράγματα, παραμερίζονται και αν είναι σε πρώτη θέση, τους ενοχλούν οι «βοηθοί» τόσο που δεν μπορούν να αφοσιωθούν σε αυτό που κάνουν.

            Γιατί να καλλιεργείται αυτό; Τόσο πολύ «κρίση» έχουμε που πρέπει να βάζουμε άτομα που δεν ξέρουν να ψέλνουν; Το καταλαβαίνω σε χωριά που είναι απομακρυσμένα και δύσκολα για να βρεθεί ψάλτης αλλά στην πόλη, το θεωρώ ανεπίτρεπτο.  Γιατί να παραμελούνται ψάλτες, κατηρτισμένοι, καλλιτέχνες; Πως θα βγουν νέοι ψάλτες; Που θα μάθουν; Ποια παραδείγματα θα πάρουν;

            Σεβαστό να μην γνωρίζουν όλοι οι κληρικοί βυζαντινή μουσική και τυπικό (κάτι το οποίο τουλάχιστον θα έπρεπε να ξέρουν βασικά πράγματα) αλλά επειδή δεν ξέρουν, δεν σημαίνει ότι πρέπει να αφήνουν και άλλους να «ψέλνουν», «κατά το δοκούν», κάτι το οποίο καταστρέφει την πλούσια μουσική μας Παράδοση. Το σέβομαι να βοηθά και ο παππούς, αλλά πρέπει να υπάρχουν όρια στο να μην αλλοιώνεται (αρνητικά) η ακολουθία.

            Αυτές ήταν οι λίγες σκέψεις για αυτό το θέμα, που λίγο-πολύ όλοι οι ψάλτες έχουμε περάσει. Πρέπει όλοι (κλήρος και λαός) να μάθουμε την τάξη και πως πρέπει να γίνονται μέσα στην Εκκλησία. Εύχομαι να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση για να μην γίνεται αυτό το κακό που βλέπουμε όλοι μας. Και να ξέρουμε τα όρια μεταξύ σωστής ψαλμωδίας και χασμωδίας.

Καλή Ανάσταση!!! Εύχομαι υγεία και ευτυχία και το φώς του Αναστάντος Χριστού να μας φωτίσει όλους!!!