ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ

• Τι είναι; Πως προέρχονται;
• Είναι αληθινά ή πλάνη;
• Να τα δεχόμαστε ή όχι;

Τι είναι και πως προέρχονται;

Είναι εικόνες ή παραστάσεις ευχάριστες ή τρομακτικές που «βλέπει» ο άνθρωπος κατά την διάρκεια του ύπνου του. Σύμφωνα με την ψυχολογία όταν η ψυχή ησυχάζει κατά την διάρκεια του ύπνου, τότε διακόπτεται η ενέργεια του νου και των αισθήσεων, αλλά δεν εξαφανίζεται ολοκληρωτικά. Έτσι κάποια είδωλα (φανταστικές εικόνες) που σχηματίστηκαν κατά τη διάρκεια της ημέρας από τις αισθήσεις και αποτυπώθηκαν στο νου, περιγράφονται εκ νέου με τα όνειρα όπως τύχει.

Πολλοί είναι εκείνοι που εξετάζουν και μελετούν τα όνειρα, είτε από περιέργεια, είτε συστηματικά και καθορίζουν τη ζωή τους σύμφωνα μ’ αυτά. Δυστυχώς το φαινόμενο αυτό δεν εντοπίζεται μόνο σε ανθρώπους που ζουν μακριά από την Εκκλησία, αλλά αρκετοί είναι και οι χριστιανοί εκείνοι που κάτω από το κράτος της παχυλής άγνοιάς των μελετούν και εξετάζουν τα όνειρα σε τέτοιο μάλιστα σημείο, ώστε να τα ερμηνεύουν ως αποκαλύψεις του Θεού και των Αγίων.

Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας ασχολήθηκαν με τα όνειρα. Έχοντες προσωπικές εμπειρίες για τα τεχνάσματα του διαβόλου, αλλά και της Χάριτος του Θεού, μπόρεσαν να δουν μέσα από τα όνειρα, τις προσβολές και επιθέσεις των δαιμονικών δυνάμεων και αφ’ ετέρου τις αποκαλύψεις των μυστηρίων του Θεού.

Τονίζουν λοιπόν, ότι τα όνειρα προέρχονται, άλλοτε από τις εντυπώσεις της ημέρας (εικόνες από τις επιδιώξεις και τις ανάγκες μας), άλλα είναι αποτέλεσμα δαιμονικών ενεργειών και τα λιγότερα προέρχονται από τον Θεό για να αποκαλύψουν τα μυστήριά Του.

Είναι αληθινά ή πλάνη;

Τα περισσότερα όνειρα προέρχονται από τους δαίμονες. Ας μην απορεί κανείς πως είναι δυνατόν ο διάβολος να προσβάλλει με τα όνειρα τον άνθρωπο. Ο πονηρός είναι πνεύμα και ως πνεύμα εύκολα επηρεάζει το δικό μας νου με τους λογισμούς και τις φαντασίες, όχι μόνο όταν είμαστε ξύπνιοι, αλλά και το βράδυ στον ύπνο μας. Και μας αποκαλύπτουν μερικές φορές γεγονότα μελλοντικά για μας (όχι όμως και γι’αυτούς), ώστε να αποσπάται η προσοχή μας από τον Θεό και να στρέφεται στα όνειρα και τις υποδείξεις των δαιμόνων.

Όταν ο άνθρωπος συνεχώς σκέπτεται, ερευνά και εξετάζει τα όνειρα και δεν εμπιστεύεται στην Πρόνοια του Θεού, επιτρέπει ο Θεός πολλές φορές να βγουν αληθινά τα δαιμονικά όνειρα και έτσι μας παιδαγωγεί με την πλάνη.

Ας ακούσουμε πως νουθετούσε τους μοναχούς του ο Άγιος Αντώνιος: «Τέκνα μου, δεν πρέπει να πιστεύετε όσα μελλοντικά φανερώνουν οι δαίμονες με τα όνειρα, έστω κι αν αυτά βγαίνουν αληθινά. Τίποτα δεν γνωρίζουν εκ των προτέρων, απ’ αυτά που θα συμβούν. Μόνο αυτά που βλέπουν, τα αρπάζουν ως κλέφτες και ως κατάσκοποι και τρέχουν γρήγορα να τα αναγγείλουν. Πολλές φορές όμως διαψεύσθηκαν οι δαίμονες και εξαπατήθηκαν όσοι είχαν εμπιστευθεί σ’ αυτούς».

Δεν προγνωρίζουν λοιπόν τα μέλλοντα να συμβούν οι δαίμονες, αλλά μάλλον τα συμπεραίνουν και γι’ αυτό μερικές φορές βγαίνουν αληθινά όσα μας φανερώνουν στον ύπνο μας. Όπως και οι γιατροί βλέπουν την εξέλιξη των ασθενών και προλέγουν την θεραπεία ή τον θάνατο. Το ίδιο γίνεται και με τους ναυτικούς ή γεωργούς που προλέγουν τον καλό ή άσχημο καιρό.

Ο Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής αναφέρει πως «οι δαίμονες στους γαστρίμαργους παρουσιάζουν όνειρα με ποικιλίες φαγητών, στους φιλήδονους αισχρές εικόνες γυναικών και προκαλούν ονειρώξεις, στους κενόδοξους ανθρώπινες τιμές και μεγαλεία, στους φιλάργυρους κέρδη και χρήματα, στους μνησίκακους την εκδίκηση του αδικήσαντος και στους φθονερούς τη δυστυχία εκείνου που φθονούν» (Ευεργ. Τόμος 4^ος).

Υπάρχουν όμως και όνειρα που η προέλευσή τους είναι από το Θεό. Είναι όμως ελάχιστα. Είναι αποκαλύψεις του Θεού που αφορούν σοβαρότατα ζητήματα και συνδέονται πάντα με το βαθμό της καθαρότητας των ανθρώπων. Έτσι έχουμε αποκαλύψεις, είτε στον ύπνο με τα όνειρα, είτε στον ξύπνιο με θείες οπτασίες. Ο Θεός αποκαλύπτεται στους καθαρούς «τη καρδία» και στους ταπεινούς «τω πνεύματι». Αν εμείς βλέπουμε καθημερινά όνειρα, πρέπει να μας προβληματίζει ότι ασφαλώς δεν είναι αυτά εκ του Θεού.

Να τα δεχόμαστε ή όχι;

Πως μπορούμε να διακρίνουμε αν ένα όνειρο είναι εκ του Θεού και όχι πλάνη του διαβόλου, μια και ο Απ. Παύλος μας λέγει ότι ο διάβολος μετασχηματίζεται και σε άγγελο φωτός; (Β΄ Κορ. 11, 14).

Χρειάζεται διάκριση και επειδή εμείς δεν έχουμε, γι’ αυτό να μην τα πιστεύουμε. Κι αν ακόμα ένα όνειρο είναι εκ του Θεού και το απορρίψουμε από φόβο μη πλανηθούμε, ο Θεός δεν θα μας κατακρίνει γι’ αυτό. Όπως δεν οργίσθηκε ο οικοδεσπότης με τον υπηρέτη του, που αρνήθηκε νύχτα να του ανοίξει την πόρτα του σπιτιού του, μετά από την επιστροφή του από μακρινό ταξίδι, γιατί δεν πίστευε ότι ήταν το ίδιο το αφεντικό του. Το πρωί που τον αναγνώρισε και του άνοιξε, επαινέθηκε από τον Κύριό του για την προσοχή του.

Αν λοιπόν δούμε κάποιο όνειρο που μας προξένησε ξεχωριστή εντύπωση, να μη το φανερώσουμε στους οικείους, συγγενείς και φίλους, αλλά μόνο στον πνευματικό μας, ώστε να μην πλανηθούμε.

Υπάρχουν δυστυχώς πολλοί χριστιανοί (-νές) που μελετούν τα όνειρα, παγιδεύονται από τον διάβολο και γίνονται υποχείριοί του.

Γι’ αυτό  συμβουλεύει η Αγία Γραφή: «Μη δίνεις την καρδιά σου στα όνειρα∙ όσοι στήριξαν τις ελπίδες τους σ’ αυτά πλανήθηκαν και απατήθηκαν». (Σοφ. Σειράχ 34, 7).

Απόσπασμα από το βιβλίο του π. Γεωργίου Καλπούζου «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ- Αυτονόητα αλλά τόσο άγνωστα θέματα», Εκδόσεις ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ σελ. 84-87.