Τι είναι «Ψυχοσάββατο»;

Νικόλαος Γεωργαντώνης

θεολόγος-ιεροψάλτης

«Ἀνάπαυσον Σωτὴρ ἡμῶν, μετὰ Δικαίων τοὺς δούλους σου, καὶ τούτους κατασκήνωσον ἐν ταῖς αὐλαῖς σου, καθὼς γέγραπται, παρορῶν ὡς ἀγαθὸς τὰ πλημμελήματα αὐτῶν, τὰ ἑκούσια καὶ τὰ ἀκούσια, καὶ πάντα τὰ ἐν ἀγνοίᾳ καὶ γνώσει, φιλάνθρωπε.»  - (Νεκρώσιμο Κάθισμα, Ήχος πλ. α’)

           

Με μεγάλη σοφία και αγάπη η Εκκλησία μας θέσπισε δύο φορές το χρόνο να αφιερώνει την ημέρα στους απανταχού κεκοιμημένους αδελφούς και αδελφές μας. Η δέησης υπέρ των ψυχών των κεκοιμημένων γίνεται στον εσπερινό της Παρασκευής (πριν το Ψυχοσάββατο) και την επομένη ημέρα του Σαββάτου. Όπως είπαμε, υπάρχουν δύο ψυχοσάββατα από την Εκκλησία μας που είναι αφιερωμένη στους κεκοιμημένους, το Σάββατο προ των Απόκρεω και το Σάββατο προ της Πεντηκοστής. Αυτές τις ημέρες (ειδικά) θα πρέπει να προσευχηθούμε υπέρ των ψυχών των κεκοιμημένων μας.  

Όπως αναφέρει ο Άγιος Νεκτάριος «Η Εκκλησία δεομένη υπέρ όλων αυτών που κοιμήθηκαν ευσεβώς, από Αδάμ μέχρι σήμερα, εύχεται όχι μόνο βέβαια υπέρ των χριστιανών, διότι κανείς χριστιανός δεν υπήρχε από Αδάμ μέχρι του Χριστού, αλλά δέεται για κάθε ψυχή ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους που έζησε ενάρετα, είτε σύμφωνα με το νόμο, είτε εν ακροβυστία, εύχεται η Εκκλησία στα τροπάρια, ώστε κάθε άνθρωπος που διέπραξε σωστά τα του βίου και προς τον Θεό μετέστη, να τον αξιώσει ο Θεός της ουρανίου Βασιλείας Του». Δεν ξεχνά κανέναν ο Θεός, για όλους μεριμνά και ας τον ξεχνάμε εμείς.

Προσθέτει ο Άγιος Νεκτάριος για το δεύτερο ψυχοσάββατο το οποίο πλησιάζει σε λίγες ημέρες, «Η ακολουθία των κεκοιμημένων τοποθετήθηκε πολύ κατάλληλα, μετά την Ανάληψη του Σωτήρος, διότι δι’αυτής ο Κύριος ανερχόμενος στους κόλπους του Πατρός και αφού έλαβε κάθε εξουσία στον ουρανό και στη γή, έγινε Κύριος και των ζώντων και των νεκρών. Η Εκκλησία λοιπόν θέλοντας αφ’ενός μεν να ομολογήσει τον Ιησού Χριστό ζώντων και νεκρών εξουσιαστή, αφ’ετέρου δε θέλοντας να ανακηρύξει την πίστη της στη Δευτέρα Παρουσία, συνέταξε την ακολουθία υπέρ των κεκοιμημένων». Δεν τελειώνουν όλα με τον θάνατο αλλά δια του θανάτου περνάμε στην αιώνια ζωή.

Το Σάββατο είναι ημέρα των κεκοιμημένων και τότε είναι σωστό να τελούνται τα μνημόσυνα (μετά κολλύβων) και όχι την Κυριακή που δεν επιτρέπεται επειδή είναι Αναστάσιμη ημέρα. Την Κυριακή μπορεί μόνο Τρισάγιο να διαβαστεί (άνευ κολλύβων). Καλό είναι σιγά-σιγά να το μάθουμε όλοι αυτό και να το μεταδώσουμε ο ένας στον άλλον για να σταματήσει αυτή η κακή τακτική η οποία είναι αντί-Παραδοσιακή και δεν στέκει Θεολογικά. Λόγω οικονομίας (και κυρίως προσωπικής μας ευκολίας) οι περισσότεροι τελούν τα μνημόσυνα την Κυριακή αλλά αυτό είναι μια λανθασμένη τακτική το οποίο οι Άγιοι Κολλυβάδες πάλεψαν να εκβάλουν από την κακή τακτική που είχαν μερικοί πιστοί. Ας μιμηθούμε το παράδειγμα των Αγίων Κολλυβάδων και ας μην υποκινούμαστε από κοσμικές επιρροές. Για αυτό την Κυριακή μην μπλέκουμε τα νεκρώσιμα με τα αναστάσιμα.

Θέλουμε να προσευχηθούμε υπέρ της ψυχής ενός αγαπημένου κεκοιμημένου προσώπου; Ας φτιάξουμε το πρόσφορο μας, το κόλλυβο μας και να πάμε στην Εκκλησία το Σάββατο το πρωί να προσευχηθούμε υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του κεκοιμημένου αδελφού μας. Λίγη ώρα ας αφιερώσουμε, δεν θα χάσουμε τίποτα παρά χάρη και ανάπαυση θα λάβουμε από τον Θεό.