Περὶ εἰδωλολατρίας

Ὅταν ἐρώτησαν τόν Γέροντα Παΐσιο τί ἐννοεῖ λέγοντας «Πόδια, χέρια στήν δουλειά νά δίνετε, καρδιά νά μή δίνετε». Αὐτός ἀπάντησε: «Ἐννοῶ νά μή δίνετε καρδιά στά ὑλικά πράγματα. Εἶναι μερικοί, πού δίνονται ὁλόκληροι στά ὑλικά. Περνοῦν ὅλη τήν ἡμέρα μέ τό νά ἀσχολοῦνται πῶς θά κάνουν καλά μιά δουλειά καί δέν σκέφτονται καθόλου τόν Θεό. Νά μή φθάνουμε ἐκεῖ. Νά χρησιμοποιῆται τά χέρια καί τά πόδια στή δουλειά, ἀλλά νά μή ἀφήνετε τόν νοῦ σας νά ξεφύγη ἀπό τόν Θεό. Νά μή δίνεται ὅλο τό εἶναι σας, ὅλο τόν δυναμισμό μαζί μέ τήν καρδιά σας, στά ὑλικά. Ἔτσι γίνεται κανείς εἰδωλολάτρης. Ὅσο μπορεῖτε στίς δουλειές καρδιά νά μή δίνετε χέρια, μυαλό νά δίνετε. Καρδιά νά μή δίνετε σέ χαμένα, ἄχρηστα πράγματα. Γιατί μετά πῶς θά σκιρτήση ἡ καρδιά γιά τόν Χριστό; Νά ἀξιοποιῆτε τήν καρδιά σας νά μή τήν σπαταλᾶτε»1.
  
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει γιά τήν εἰδωλολατρία «Πῶς θά μπορέσουμε νά ἀπομακρύνομε τούς ἄλλους ἀπό τήν εἰδωλολατρία, χωρίς νά ἀπομακρύνομε τούς ἑαυτούς μας ἀπό αὐτή; Ὅταν δέν πείθομε τόν ἑαυτό μας, πῶς θά πείσομε τούς ἄλλους; Πῶς θά μπορέσει νά διορθώσει ἄλλους ἐκεῖνος, πού δέν φροντίζει οὔτε γιά τήν δική του ψυχή; Γιατί μή μοῦ πεῖς ὅτι δέν προσκυνεῖς χρυσό εἴδωλο, μή μοῦ πεῖς ὅτι δέν κάνεις αὐτά πού προστάζει ὁ χρυσός; Γιατί πραγματικά ὑπάρχουν διάφοροι τρόποι εἰδωλολατρίας ἄλλος θεωρεῖ κύριο τόν πλοῦτο, ἄλλος θεωρεῖ θεό τήν κοιλιά, ἐνῶ ἄλλος κάποια ἄλλη ἐπιθυμία πιό φοβερή. Θά μοῦ πεῖς ὅτι δέν θυσιάζεις σέ βόδια, ὅπως οἱ Ἕλληνες; Κατασφάζεις ὅμως τήν δική σου ψυχή, πού εἶναι πρᾶγμα πολύ πιό φοβερό. Ἀλλά δέν γονατίζεις καί δέν προσκυνεῖς; Μέ μεγαλύτερη ὅμως ὑπακοή κάνεις ὅλα, πού θά προστάξουν καί ἡ κοιλία σου καί ὁ πλοῦτος καί ἡ τυραννία τῆς ἐπιθυμίας. Ἀλλά, ἐάν δέν κατασκευάζεις εἴδωλα ἐσύ, ὅπως οἱ Ἕλληνες, ὑποκύπτεις ὅμως μέ πολλή προθυμία στά ἴδια πάθη, κάνοντας τά μέλη τοῦ Χριστοῦ μέλη πόρνης καί βυθίζοντας τόν ἑαυτό σου στίς ἄλλες παρανομίες»2.  

Ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς ἑρμηνεύοντας τό «Νεκρώσατε … καί τήν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστίν εἰδωλολατρία», λέγει «Ἡ πλεονεξία εἶναι “ἐρωτική διάθεση” γιά τά πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου, τά ὁποῖα θεοποιοῦνται. Ἡ πλεονεξία μπορεῖ νά εἶναι διπλῆ: ὑλική καί ψυχική (πνευματική). Ἡ ὑλική σχετίζεται μέ τά ὁρατά πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου καί τῆς ἀνθρώπινης δημιουργίας, ἐνῶ ἡ πνευματική συνδέεται μέ τίς ἰδέες, τίς σκέψεις, τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες. Ὁ Ἀπόστολος ὀνομάζει τήν πλεονεξία εἰδωλολατρία. Γιατί; Διότι στήν πλεονεξία αὐτή, ὁ ἄνθρωπος στήν θέση τοῦ Μοναδικοῦ, τοῦ Ἀληθινοῦ Θεοῦ καί Κυρίου, τοποθετεῖ τόν ἑαυτό του, ἀνακηρύσσει καί ἀναγορεύει τόν ἑαυτό του σέ ἔννοια, σέ σκοπό, σέ θεότητα, σέ εἴδωλο τῆς ζωῆς του. Τέτοιοι ἄνθρωποι, εἶναι ἀληθινά εἰδωλοπροσκυνητές καί ἡ ζωή τους χαρακτηρίζεται καί εἶναι εἰδωλοπροσκύνηση. Ἡ ὑπηρεσία σέ ἕνα ἤ σέ πολλούς ψεύτικους θεούς, εἶναι ἕνα καί τό αὐτό. Τό φάρμακο γιά τήν ἀπαλλαγή ἀπό ὅλες αὐτές τίς εἰδωλολατρίες εἶναι ἡ πίστη στόν Ἕνα Ἀληθινό Θεό καί Κύριο Ἰησοῦ Χριστό»3.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς στό λόγο του «Περί πίστεως», σημειώνει «Ὅτι τό μεγάλο πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν διαπράττονται διά τῆς δυσσεβείας, μᾶς τό δίδαξε ὁ μέγας Παῦλος γράφοντας περί τῶν Ἑλλήνων· “ἐπειδή δέν ἐφρόντισαν νά ἐπιγνώσουν τόν Θεόν”, “ἀλλ᾽ ἐνῶ ἐγνώρισαν τόν Θεό, δέν τόν ἐδόξασαν οὔτε τόν ἐσεβάσθηκαν ὡς Θεό”, “τούς παρέδωσε ὁ Θεός σέ νοῦ ἀδόκιμο, ὥστε νά πράττουν τά ἀνεπίτρεπτα”. Ὅτι δέ πάλι διά τῆς ἁμαρτίας εἰσάγεται ἡ δυσσέβεια, ἡ ἀπόδειξις παρέχεται ἀπό πολλούς πού τό ἔπαθαν ἀθλίως. Ὁ Σολομών ἐκεῖνος, ἀφοῦ παρέδωσε τόν ἑαυτό του σέ σαρκικές ἐπιθυμίες, ὠλίσθησε σέ εἰδωλολατρία. Ὁ προδότης Ἰούδας ἀρρωστημένος ἀπό φιλαργυρία, περιέπεσε σέ θεοκτονία»4.

 Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας θά γράψη γιά τήν ἀποστασία τοῦ Ἰσραήλ στήν πορεία του πρός τήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας «Τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό τήν ἀκολουθεῖ ἡ δέσμευση μέ τά σαρκικά, καί τό νά θεωρεῖται ἀπόλαυση ἡ ἀκαθαρσία, καί ἡ εὐχαρίστηση καλή καί γλυκειά, ἐνῶ θά ἔπρεπε νά ὀδύρεται κάποιος γιά ὅλα αὐτά. Γι᾽ αὐτό καί ὁ μακάριος Παῦλος ἀνάμεσα στά σαρκικά ἁμαρτήματα τοποθετοῦσε καί τήν ἀκάθαρτη εἰδωλολατρία. Γιατί ἡ πλάνη εἶναι προξενήτρα καί τῶν πιό χειροτέρων ἁμαρτιῶν, καί τό νά ὁδηγεῖται κανείς μακριά ἀπό τόν Θεό, τόν ἀναγκάζει νά πάσχει ἀπό ὅλα τά χειρότερα κακά»5.

 Σημειώσεις: 1. Γέροντος Παϊσίου Λόγοι τόμ. Α΄σελ. 191. 2. Ἰ. Χρυσοστόμου Ε.Π.Ε. τόμ. 16Β σελ. 503. 3.Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς Πρός Κολασσαεῖς Ἐκδ. Ρηγοπούλου σελ. 121. 4. Γ. Παλαμᾶ Ε.Π.Ε. τόμ. 9 σελ. 225. 5. Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας Ε.Π.Ε. τόμ. 5 σελ. 235.