Κήρυγμα στην Επι του Όρους Ομιλία του Κυρίου

         Νικόλαος Γεωργαντώνης

θεολόγος-ιεροψάλτης

Σικάγο, 3 Ιουλίου 2016

Το κήρυγμα πραγματοποιήθηκε στον Ι.Ν. Αγ. Αθανασίου και Τιμίου Προδρόμου, Chicago, IL

Σήμερα ακούσαμε στην ευαγγελική περικοπή του ευαγγελιστού Ματθαίου, την επι του Όρους ομιλία του Κυρίου. Όλη η Καινή Διαθήκη περιέχει μια βαθειά πνευματικότητα, με τους μακαρισμούς να κατέχουν την κυρίαρχη θέση. Οι μακαρισμοί υπάρχουν στο κατά Ματθαίον, Ε’ κεφάλαιο, στίχους 3-16 και στο κατά Λουκάν, ΣΤ’ κεφάλαιο, στίχους 20-26.

Εξετάζοντας τη λέξη «Μακαρισμός», βλέπουμε ότι αυτή η λέξη παραπέμπει στην μακαριότητα. Ο Αγ. Γρηγόριος Νύσσης αναφέρει ότι οι μακαρισμοί έχουν σκοπό να κοινωνάμε με τη θεότητα, δηλαδή, ακολουθώντας τους μακαρισμούς, μας δίνεται η ευκαιρία να φτάσουμε στην αιωνιότητα. Μέσω αυτών των εντολών, τρόπων τινά, που θα εφαρμόση ο κάθε χριστιανός, θα μπορέσει να οδηγηθεί στην κατά χάριν θέωση, δηλαδή να φτάσει στην Ουράνια Βασιλεία. Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, οι μακαρισμοί λειτουργούν ως οδοδείκτες στην πνευματική μας ζωή. Αναφέρει ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, ότι οι μακαρισμοί συνοψίζουν το ευαγγέλιο της σωτηρίας μας. Όπως στη Παλαιά Διαθήκη μας παραδόθηκαν οι δέκα εντολές από τον Θεό για να έχουμε καθοδήγηση στην ζωή μας, έτσι και στην Καινή Διαθήκη, ο Θεός μας παρέδωσε τους μακαρισμούς, όπου αυτοί μας καθοδηγούν για να φτάσουμε στη θέωση μας.

Οι μακαρισμοί λειτούργησαν στους αγίους και στις αγίες μας ως κανόνες στην ζωή τους. Καθοδήγησαν την πορεία τους από τα τρία στάδια της πνευματικής ζωής. Τα τρία στάδια της πνευματικής ζωής, όπως αναφέρεται από τον Νικήτα Στηθάτο (μοναχό του 13^ου αιώνος, μαθητού του Αγ. Συμεών του Νέου Θεολόγου), αλλά από πολλούς νιπτικούς πατέρες, είναι η: 1. Κάθαρση, 2. Φώτιση και 3. Θέωση. Το τελευταίο στάδιο είναι εκεί όπου φτάνουν οι  τελειότεροι, αυτοί που έχουν περάσει τα άλλα δύο στάδια με άσκηση και προσευχή. Αυτά τα στάδια όμως δεν είναι μόνο για τους μοναχούς ή μόνο για τους «αφιερωμένους της εκκλησίας». Είναι για εμας τους Ορθοδόξους Χριστιανούς,  μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο. Οφείλουμε όλοι να δούμε το παράδειγμα των αγίων μας, που εφάρμοσαν τον λόγο του Θεού στη ζωή τους και έφτασαν για να γίνουν κατα χάριν θεοί. Αυτός είναι και ο δικός μας σκοπός.

Στην σημερινή περικοπή, πριν τους μακαρισμούς, μας δίνεται μια εισαγωγή, δηλαδή ο τόπος και ο χρόνος που γίνεται αυτή η ομιλία. Γνωρίζουμε, ότι πριν από αυτή την ομιλία, έχει προηγηθεί το βάπτισμα του Χριστού και οι πειρασμοί από τον Διάβολο. Ήρθε στη Γαλιλαία  για να ξεκινήσει το θείο έργο του επί της γής. Από τους τέσσερες ευαγγελιστές, ο Ματθαίος είναι αυτός που εξηγεί με εκτενέστερο τρόπο τις διδασκαλίες του Ιησού Χριστού. Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει  ότι οι Μακαρισμοί συνιστούν τα θεμέλια της νέας πνευματικής ζωής των ανθρώπων. Πρέπει να καταλάβουμε, ότι εδώ το «μακάριος» συνδέεται με την μελλοντική θέωση. Το λέει εξάλλου, ο ίδιος ο Χριστός μετά τους μακαρισμούς, «Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών, πολύς εν τοις ουρανοίς»[1]

Ο κόσμος θεωρεί ότι οι ευτυχισμένοι είναι αυτοί που είναι όμορφοι, πλούσιοι, δυνατοί και φημισμένοι. Ο Ιησούς Χριστός όμως έρχεται να αντιστρέψει αυτή τη μάταιη αντίληψη. Θα εξηγήσω μερικούς από τους μακαρισμούς για να καταλάβουμε την ύψιστη σημασία που έχουν για την καλλιέργεια της πνευματικής μας ζωής. Αναφέρει με το «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι», ότι οι πτωχοί είναι αυτοί που αναγνωρίζουν τη Βασιλεία των Ουρανών ως δώρο. Μπροστά στο Θεό είναι φτωχοί και ζητάνε το έλεος και την αγάπη του Θεού. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο, αυτοί είναι οι ταπεινοί και συντετριμμένοι ενώπιον του Θεού. Η αρχή της πνευματικής μας ζωής είναι η ταπεινοφροσύνη. Ότι και αν κάνουμε στη ζωή μας, εαν δεν δεσπόζει η ταπείνωση, είναι μάταιο. Ο χριστιανός πρέπει να μένει ταπεινός και να μην παρασύρεται από τυχόν κολακείες, δόξες και τιμές. Εαν ερχόμαστε στην εκκλησία και προσπαθούμε να φουσκώσουμε τον εγωισμό μας νομίζοντας ότι κατέχουμε κάποια θέση στην εκκλησία ή τιμή, ο κόπος μας πάει χαμμένος. Πρέπει να καταλάβουμε, ότι είμαστε όλοι Σώμα Χριστού, ενωμένοι στην ενορία. Οι διαμάχες, έριδες και αντιζηλίες δεν βοηθάν σε τίποτα αλλά αντιθέτως, μας στέκονται εμπόδιο στην πνευματική καλλιέργεια της ψυχής μας.

Ο μακαρισμός «Μακάριοι οι πενθούντες...» πρόκειται για αυτούς που πενθούν για τις αμαρτίες τους. Η λύπη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την μετάνοια. Μας λέει ο Χριστός ότι αυτοί που θα πενθήσουν για τις αμαρτίες τους και μετανοήσουν, θα σωθούν. Εδώ είναι βασικό να σας πω, ότι υπάρχει το μυστήριο της εξομολογήσεως που είναι σημαντικό για μας. Πρέπει να εξομολογούμαστε συχνά για να καθαρίζουμε τη ψυχή μας. Είναι απαραίτητο να μετέχουμε σε αυτού του μυστηρίου πριν πάμε να κοινωνήσουμε το Άχραντο Σώμα και το Τίμιο Αίμα του Ιησού Χριστού. Πρέπει να πονέσουμε και να κουραστούμε για να καθαριστούμε.

Ο μακαρισμός «Μακάριοι οι πραείς...» αναφέρεται στους πραείς, αυτοί που συγκρατούνται από τον θυμό, αυτοί που δεν συμπεριφέρονται με αλαζονεία. Είναι όσοι έχουν χαλινώσει τα πάθη τους και θυσιάζουν τον εγωισμό τους. Αναφέρουν οι Πατέρες, ότι πρέπει να γίνουμε απαθείς, όχι να μην μας ενδιαφέρει τίποτα αλλά να έχουμε ξεριζώσει κάθε πάθος από μέσα μας. Προς το τέλος της περικοπής, αναφέρει ο Χριστός ότι δεν πρέπει να βρίζουμε ή να συμπεριφερόμαστε με κακό τρόπο στους συνανθρώπους μας. Είναι δημιουργήματα του Θεού και αξίζουν κάθε σεβασμό και αγάπη. Μιλάμε στο σπίτι μας για Χριστό, θα μιλήσουν και τα παιδιά μας για Χριστό. Βρίζουμε τα θεία, θα βρίζουν και τα παιδιά μας. Εμείς είμαστε το παράδειγμα στα παιδιά μας και στην κοινωνία μας.

Ο μακαρισμός «Μακάριοι οι ελεήμονες...», μιλά για τους ελεήμονες. Είναι μεγάλη ευλογία να βοηθάμε τον συνάνθρωπο μας. Αλλά θέλει πολλή μεγάλη προσοχή και σε αυτό το θέμα. Όταν δίνουμε και καυχόμαστε για αυτό, τότε όχι μόνο δεν ποιάνει η ελεημοσύνη μας, αλλά ζημιωνόμαστε. Πρέπει ότι δίνουμε να το δίνουμε με διάκριση. Ακόμη και να θυμόμαστε τους συνανθρώπους μας στην προσευχή είναι μια μορφή ελεημοσύνης.

Συνεχίζει και μιλά ο Ιησούς προς τους μαθητές, ότι αυτοί είναι το «άλας της γης»[2]. Είναι αυτοί που θα ανακάμψουν την ηθική κατρακίλα του κόσμου. Καλούμαστε όλοι να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των αποστόλων και να εργαζόμαστε για την πνευματική καλλιέργεια μας αλλά και των συνανθρώπων μας. Εαν ξεφύγουμε εμείς που είμαστε βαπτισμένοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και δεν ακολουθούμε το λόγο του Κυρίου Ιησού Χριστού, τότε θα δημιουργήσουμε περισσότερη ζημιά στον κόσμο. Πρέπει η ζωή μας να είναι μια μαρτυρία της πίστης μας. Δεν χρειάζονται μεγάλες κουβέντες. Οι πράξεις μας είναι αυτές που μιλάνε για το τι ζωή κάνουμε. Είναι πολύ σημαντικό που λέει ο Χριστός ότι δεν ήρθε να καταλύση των Νόμον, την Παλαιά Διαθήκη, αλλά να την συμπληρώση. Μην ξεχνάμε ότι και την Παλαιά Διαθήκη πρέπει να μελετάμε, για να καταλάβουμε την σοφία του σχεδίου της σωτηρίας μας που έφτιαξε ο Θεός.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι τον συνεχή εκκλησίσιασμό με τη συνεχή μετοχή στα Μυστήρια της Εκκλήσίας μας.

Αλλά ποιές είναι οι προτεραιότητες μας;;;

Είναι ο Χριστός το κέντρο της ζωής μας ή τον αφήνουμε στο περιθώριο;

Εκκλησιαζόμαστε συχνά, με πίστη ή μόνο όταν μας βολεύει;

Μετέχουμε στα Μυστήρια ή και αυτά μόνο 1 με 2 φορές το χρόνο και αυτό χωρίς την απαιτούμενη προετοιμασία;

Μην παραμελούμε τα ιερά καθήκοντα μας. Εμείς έχουμε ανάγκη την Εκκλησία!!! Έχουμε ανάγκη των Θεό!!!

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα έχουνε δημιουργηθεί επειδή έχουμε βάλει τον Θεό στην άκρη. Τον θυμόμαστε μόνο όταν έχουμε πρόβλημα. Δεν τον δοξολογούμε όμως όταν κάτι καλό γίνεται στη ζωή μας!!!

Αυτό που πρέπει να αναρωτηθούμε είναι, είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί Ορθόδοξοι ή απλώς χλιαροί "χριστιανοί" της Κυριακής;;;

---

[1] Ματθ. 5, 3

[2] Ματθ. 5, 13