Μικρές χρήσιμες ερωταποκρίσεις

Στην Εκκλησία, αλλά και εκτός αυτής, ορισμένοι ενεργούν απρόσεκτα, εξεζητημένα ή και λανθασμένα. Στο σπίτι μας κάνουμε ό,τι θέλουμε, αλλά δεν ενοχλούμε κανένα. Στους Ιερούς Ναούς όμως δεν πρέπει να δημιουργούμε σύγχυση ή να διασπούμε αδιάκριτα την προσοχή του εκκλησιάσματος.

Μπορούμε λοιπόν να προσέχουμε, να αποφεύγουμε τα λάθη και να προλαμβάνουμε την ανευλάβεια ή το σκανδαλισμό. Όταν θεάρεστα ενεργούμε και εμείς ωφελούμαστε και ο Θεός δοξάζεται εξαιτίας μας.

Οι ερωταποκρίσεις που ακολουθούν έχουν εγκριθεί από αρμοδιότερα εμού πρόσωπα και αποσκοπούν στο ανωτέρω διπλό αποτέλεσμα.

Ερώτηση: Όταν πρόκειται να κοινωνήσουμε σε αγρυπνία (από 9 μ.μ. μέχρι 1 π.μ.), μέχρι πότε μπορούμε να φάμε;

Απάντηση: Το μεσημέρι (μετά την εργασία μας) τρώμε ό,τι προβλέπεται, ενώ μέχρι τις 6 μπορούμε να πάρουμε κάτι ελαφρό, οπωσδήποτε αλάδωτο.

Ε: Πριν κοινωνήσουμε πλένουμε τα δόντια μας;

Α: Ναι, μπορούμε, εφ’ όσον δεν καταπίνουμε νερό. Είναι πράξη καθαριότητας – σεβασμού προς τη Θ. Κοινωνία.

Ε: Πως πρέπει να πιάνουμε το μάκτρο (το κόκκινο πανί), όταν κοινωνούμε;

Α: Το κρατάμε με τα δυό μας χέρια, τεντωμένο κάτω από το πηγούνι μας, ώστε, αν τυχόν πέσει η Θεία Κοινωνία, να πέσει πάνω σ’ αυτό.

Ε: Τι πρέπει να κάνουμε μόλις κοινωνήσουμε;

Α: Δε φιλάμε το Άγιο Ποτήριο, δε μιλάμε, για να μην τυχόν πεταχτεί από το στόμα μας Μαργαρίτης (ψίχουλο από τη Θ.Κ.), τρώμε αμέσως Αντίδωρο και ξεπλένουμε το στόμα μας με αγιασμό (εάν έχει στο Ναό). Δε χρειάζεται να προσκυνάμε εικόνες ή και άγιοα λείψανα. Εάν μας έλθει βήχας, βήχουμε με κλειστό το στόμα, ή σε χαρτομάντηλο, το οποίο καίμε. Δε φτύνουμε.

Ε: Πότε πλένουμε τα δόντια μας μετά την πρωινή Θεία Μετάληψη;

Α: Την επομένη το πρωί λόγω σεβασμού προς το μέγα γεγονός και από ευλάβεια.

Ε: Τι κάνουμε, όταν η Θεία Κοινωνία πέσει στα ρούχα μας;

Α: Ό,τι έχει έλθει σε επαφή με τη Θεία Κοινωνία πρώτα το γλείφουμε, μετά το κόβουμε και το καίμε. Τη στάχτη τη ρίχνουμε σε ποτάμι, στη θάλασσα, σε χωνευτήρι Ι. Ναού η και σε μέρος που δεν πατιέται.

Ε. Τι κάνουμε, όταν μετά τη Θεία Μετάληψη κάνουμε εμετό;

Α: Προσπαθούμε να το μαζέψουμε και να το ρίξουμε σε κατάλληλους χώρους. Ό,τι απομένει, ρίχνουμε οινόπνευμα και το καίμε. Επίσης, το εξομολογούμαστε, όταν πάμε στον Πνευματικό μας.

Ε: Μετά τη Θ. Μετάληψη τι κάνουμε, εάν ματώσουμε ή βγουν σάλια;

Α: Τα μαζεύουμε με ένα χαρτομάντηλο, το οποίο καίμε τελικά, προσέχοντας να μην πάνε στα ρούχα.

Ε: Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα, όταν έχει έμμηνο ρύση;

Α: Δε συμμετέχει σε Μυστήρια της Εκκλησίας. Μπορεί όμως να τα παρακολουθεί. Επειδή η ακαθαρσία είναι φυσική και ακούσια, μπορεί κατ’ οικονομία να παίρνει αντίδωρο, να προσκυνά τις εικόνες, να λαμβάνει αγιασμό, να προσκυνά, εκτάκτως, Άγια λείψανα.

Ε: Τι συνέπειες έχει, όταν κάποιος διατηρεί προγαμιαίες σχέσεις;

Α: Δεν επιτρέπεται να κοινωνεί και συμβουλεύεται κάποιον διακριτικό Πνευματικό. Προς ενημέρωση, βλέπε Α΄ προς Κορινθίους, (στ΄, 9-20).

Ε: Τι ισχύει για το Μεγάλο Αγιασμό των Φώτων;

Α: Και οι δύο αγιασμοί (παραμονής και Φώτων) είναι μεγάλοι αγιασμοί και δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους. Ούτε στην ουσία, ούτε στη χρήση. Αυτό φαίνεται στη σχετική ακολουθία τους. Τους πίνουμε με πίστη προς αγιασμό μας, για θεραπεία ψυχών και σωμάτων, αλλά και ραντίζουμε μ’ αυτόν σπίτια, χωράφια, ζωντανά, κήπους, οχήματα κ.λπ. Πρώτα κοινωνούμε, μετά πίνουμε Μεγ. Αγιασμό και μετά τρώμε αντίδωρο.

Ε: Ποια η σχέση μεταξύ Αγιασμού και Αντίδωρου;

Α: Πρώτα πίνουμε μεγάλο Αγιασμό και μετά τρώμε Αντίδωρο. Αντίθετα, πρώτα τρώμε Αντίδωρο και μετά πίνουμε το μικρό Αγιασμό.

Ε: Το πρωί τρώμε πριν πάμε στην Εκκλησία;

Α: Δεν τρώμε, δεν πίνουμε καφέ ούτε νερό και δεν καπνίζουμε πριν εκκλησιαστούμε. Ιδίως πριν κοινωνήσουμε, αλλά και όταν θελήσουμε να φάμε αντίδωρο.

Ε: Τι ώρα πρέπει να πηγαίνουμε στην Εκκλησία;

Α: Από την αρχή, στον Εξάψαλμο. Την Κυριακή, το αργότερο πριν το Ευαγγέλιο του Όρθρου, για να προσκυνούμε τον αναστάντα Χριστό. Ο Όρθρος δεν τελείται για τα στασίδια!

Ε: Μπαίνοντας στον Ι. Ναό προσκυνούμε τις εικόνες του Τέμπλου;

Α: Ναι, εάν δεν έχει αρχίσει η Ακολουθία, ή μετά το τέλος της. Κατά τη διάρκεια των Ακολουθιών η προσκύνηση μοιάζει με … επίδειξη και δημιουργείται αταξία, με συνέπεια την απόσπαση της προσοχής του εκκλησιάσματος.

Ε: Πως παρακολουθούμε τον Εξάψαλμο;

Α: Ακίνητοι, σιωπηλοί, όρθιοι και δεν κάνουμε κατά τη διάρκειά του το σταυρό μας (ούτε στο μέσον που λέγεται το «Δόξα Πατρί…»). Εάν φθάσουμε στο Ναό την ώρα που διαβάζεται, αναμένουμε το τέλος του Εξάψαλμου στην είσοδο του κυρίως Ναού.

Ε: Τι κάνουμε, όταν ο Ιερέας μας θυμιάζει;

Α: Μετά το θυμιάτισμα των Αγίων εικόνων θυμιάζει ο Ιερέας και εμάς τιμητικά ως εικόνες του Θεού. Γι’ αυτό κάνουμε υπόκλιση ευχαριστώντας. Μετά παρακολουθούμε τα ψαλλόμενα και όχι τον θυμιάζοντα Ιερέα.

Ε: Πότε κάνουμε το σταυρό μας;

Α: Εκτός του Ναού υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις. Όταν περνάμε έξω από Ι. Ναούς, όταν τρώμε, όταν ξεκινάμε το ταξίδι, ή φθάνουμε στον προορισμό μας, όταν κινδυνεύουμε κλπ. Εντός του Ναού σε κάθε Τριαδική εκφώνηση, στις εκφωνήσεις της Παναγίας, όταν ακούγεται στα τροπάρια το όνομα του τιμωμένου αγίου, στον Τρισάγιο ύμνο, στην «Τιμιωτέραν…» (όταν φθάνουμε στο «την όντως Θεοτόκον…» για να τονίζεται ότι γέννησε Θεό), στην αρχή και στο τέλος των Ακολουθιών κ.λπ.

Ε: Πότε δεν κάνουμε το σταυρό μας;

Α: Κατά τη διάρκεια του Εξάψαλμου, όταν ο Ιερέας μας θυμιάζει, όταν φιλάμε το χέρι Ιερωμένου και όταν λαμβάνουμε αντίδωρο από το χέρι του.

Ε: Πότε πρέπει να είμαστε όρθιοι εντός του Ναού;

Α: Σε πολλές περιπτώσεις του Εσπερινού, Όρθρου και Θ. Λειτουργίας. (Βλέπε προηγούμενη υποσημείωση).

Ε: Πότε κατερχόμαστε από τα στασίδια του Ναού;

Α: Στην «Τιμιωτέραν», στη Μεγάλη Είσοδο, στα «Σα εκ των σων…» (και όταν δε γονατίζουμε κάνουμε βαθιά υπόκλιση), στο «Πρόσχωμεν. Τα άγια τοις αγίοις», στο «Μετά φόβου…» μέχρις ότου τελειώσει η Θ. Κοινωνία των πιστών και πει ο Λειτουργός «Πάντοτε νυν και αει…» και στις Απολύσεις των Ακολουθιών.

Ε: Πότε κάνουμε μεγάλες μετάνοιες (μετά σταυρού) στους Ναούς;

Α: Στο τέλος των Παρακλήσεων (στο «Πάντων προστατεύεις, Αγαθή» κ.λπ. και στα 4 Εξαποστειλάρια του 15αύγουστου), στην ευχή του Οσίου Εφραίμ τη Μ. Τεσσαρακοστή (τρεις συν μία), στη μεγάλη Είσοδο των Προηγιασμένων Θ. Λειτουργιών (μένοντας κάτω μέχρι το πέρας της), πριν προσκυνήσουμε Άγια λείψανα (τις κάνουμε ενωρίτερα για να μη γίνεται καθυστέρηση).

Ε: Τι κάνουμε, όταν ο ιερέας μας ευλογεί, π.χ. «Ειρήνη πάσι»;

Α: Εγκαίρως εγειρόμαστε (εάν καθόμαστε) και υποκλινόμαστε, ευχαριστώντας για την ευλογία που μας προσφέρει.

Ε: Τι κάνουμε, όταν ο Λειτουργός εκφωνεί: «Τας κεφαλάς ημών τω Κυρίω κλίνωμεν»;

Α: Σκύβουμε τα κεφάλια μας για λίγο η μέχρις ότου τελειώσει η ευχή.

Ε: Πως χαιρετούμε έναν ιερωμένο;

Α: Ανάλογα προς το βαθμό του λέμε: Την ευχή σας, Σεβασμιώτατε, Γέροντα, Πάτερ ή Ευλογείτε, Σεβασμιώτατε…

Ε: Πώς τηλεφωνούμε σ’ έναν ιερέα;

Α: Όταν σηκώνει το τηλέφωνο: α) Εάν γνωρίσουμε τη φωνή του λέμε: «Την ευχή σας (ή ευλογείτε) Πάτερ είμαι ο τάδε» (ο καλών οφείλει να δηλώσει την ταυτότητά του) και τον ρωτάμε, εάν μπορούμε να τον απασχολήσουμε με το θέμα μας. Β) Εάν δε γνωρίζουμε τη φωνή του, δηλώνουμε την ταυτότητά μας και λέμε ότι ζητάμε π.χ. τον π. Δημήτριο. Μετά συνεχίζουμε όπως προηγουμένως.

Ε: Τι κάνουμε, όταν αντιληφθούμε ότι διέρχεται Ιερέας μεταφέροντας τη Θεία Κοινωνία;

Α: Παραμερίζουμε με σεβασμό και τουλάχιστον υποκλινόμαστε, κάνοντας το σταυρό μας.

Ε: Τι κάνουμε, όταν περνά κηδεία;

Α: Όταν φθάσει η νεκροφόρα μπροστά μας, κάνουμε το σταυρό μας λέγοντας: «Ο Θεός να τον αναπαύσει». Εάν βρισκόμαστε σε όχημα, εξερχόμαστε.

Ε: Τι κάνουμε το μουχλιασμένο αντίδωρο, τα κόλλυβα που δεν τρώγονται, τον παλιό αγιασμό που δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, τα βαΐα, τα καρυδόφυλλα που παίρνουμε από τους ναούς (Βαΐων και Αγίου Πνεύματος) όταν ξεραθούν;

Α: Τα παραχώνουμε ή τα ρίχνουμε σε χώρο που δεν πατιέται ή τα καίμε.

Ε: Τι είναι η «αγία ζέση»; Χρησιμοποιείται από λαϊκούς;

Α: Δεν υπάρχει τέτοιος όρος. Υπάρχει το Ζέον (ένα μικρό δοχείο) με το οποίο μεταφέρεται το καυτό νερό στο Άγιο Ποτήριο, για να θερμάνει τα Τίμια Δώρα μετά τον καθαγιασμό τους. Εάν υπονοείται το νερό που απομένει στο Ζέον μετά τη χρήση του, αυτό καταναλίσκεται από το Λειτουργό κατά την «κατάλυση» στην Αγία Πρόθεση, ενώ ό,τι ακόμη, ενδεχομένως, απομείνει, ρίπτεται στο χωνευτήρι. Ό,τι, επομένως, λέγεται «αγία ζέση» ή τυχόν ζητείται, μάλλον πρόκειται για λαϊκή παρερμηνεία και ζήλον «ου κατ’ επίγνωσιν».

Ε: Την Αρτοκλασία την τρώμε και το Αγίασμα που τρέχει από διάφορες πηγές το πίνουμε νηστικοί;

Α: Όχι.

Πηγή: «Μικρή Συμβολή στη Χριστιανική Ζωή», Πρεσβ. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου – Θεσσαλονίκη 2006

"ΠΙΣΤΕΥΩ...", Ήχος Δ΄: Συναυλία Βυζαντινής Μουσικής για τα 200 χρόνια της Νέας Μουσικής Γραφής

Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου, 8:30 μμ

 
Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός

 
Με το μουσικό σύνολο ROMEIKO 

 
Διευθύνει ο Δρ Γιώργος Π. Μπιλάλης

 
Προλογίζει ο μουσικολόγος Δρ Ιωάννης Αρβανίτης

 

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

To 80% της κάθε Λειτουργικῆς πράξεως (Ἑσπερινὸς, Ὄρθρος, Λειτουργία) στὴν Ὀρθόδοξη Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία ἀποτελεῖται ἀπὸ Παλαιοδιαθηκικοὺς Ψαλμοὺς καὶ Βυζαντινὴ Ποίησι τῆς πρώτης Χριστιανικῆς Χιλιετίας (6ος-11ος αἰ.) ποὺ τραγουδιέται (ψάλλεται) ἀντιφωνικὰ μέχρι καὶ σήμερα ἀπὸ τοὺς Ψάλτες, δηλαδὴ μουσικοὺς μὲ ἐπιστημονικὴ γνῶσι καὶ τέχνη στὴν λεγόμενη Βυζαντινὴ μουσική. Τὸ ὑπόλοιπο 20% εἶναι οἱ εὐχὲς τῶν ἱερέων.

Τὸ 2014 στέκεται ἕνας σταθμὸς ὀρόσημο στὴν ΨΑΛΤΙΚΗ Τέχνη καὶ αὐτὸ γιὰ δύο λόγους.

Πρῶτον, 200 χρόνια πρὶν (1814) ἐφαρμόσθηκε μία ψαλτικὴ μεταρύθμισι στην Κωνσταντινούπολι (Πατριαρχείο) στὸν τρόπο γραφῆς καὶ ἀναγνώσεως τῶν ψαλτικῶν μελῶν, γνωστὴ στοὺς ψαλτικοὺς κύκλους σὰν Νέα Ἀναλυτικὴ Μέθοδος (Ν.Μ.) ποὺ ἐφευρέθη ἀπὸ τοὺς τρεῖς δασκάλους: τὸν Μητροπολίτη Δυρραχίου ΧΡΥΣΑΝΘΟ, καὶ τοὺς ψάλτες-μελοποιούς ΓΡΗΓΟΡΙΟ Λαμπαδάριο (†1821), ἀργότερα καὶ Πρωτοψάλτη τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας (Μ.τ.Χ.Ε.) καὶ τὸν ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟ Χαρτοφύλακα (†1840) τῆς Μ.τ.Χ.Ε. Η Νέα Μέθοδος ἀπεδείχθη μία ταχύρρυθμος μέθοδος διδασκαλίας καὶ ἐκμαθήσεως τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς σὲ ἀντίθεσι μὲ τὴν γριφώδη παλαιὰ παρασημαντικὴ ποὺ ἀπαιτοῦσε 10-15 χρόνια ἐκμαθήσεώς της. 

Οἱ Γρηγόριος και Χουρμούζιος ἀνέλαβαν ἀφενὸς τὴν διδασκαλία τῆς Ν.Μ. στοὺς ψάλτες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ἀρχομένης δὲ καὶ τῆς Ψαλτικῆς Τυπογραφίας στὸ Βουκουρέστι (1820) και Κωνσταντινούπολι (1824) τυπώθηκαν τὰ πρῶτα ψαλτικὰ βιβλία στὴν Ν.Μ. πρὸς πρακτικὴ χρῆσι στὶς ἐκκλησίες καὶ ἔτσι ὅλες οἱ ἑπόμενες γενιὲς ψαλτῶν μέχρι καὶ σήμερα ψἐλνουν διαβάζοντας Μουσικὴ ἀπὸ τὴν Ν.Μ. Αφετέρου, οἱ Γρηγόριος καὶ Χουρμούζιος - κυρίως ὁ δεύτερος λόγῳ προώρου θανάτου τοῦ Γρηγορίου - μᾶς μετέγραψαν σὲ χειρόγραφους κώδικές τους ἕνα μικρὸ τμῆμα τῆς βυζαντινῆς μελοποιΐας ποὺ εἶχε ἤδη ξεχαστεῖ πιὰ στὶς μέρες τοῦ Χουρμουζίου. 

Οἱ μεταγραφὲς τοῦ Χουρμουζίου κάθε ἄλλο παρὰ ζωντάνεψαν τὸ αὐθεντικὸ βυζαντινὸ ἄκουσμα, ἀλλἀ πιὸ πολὺ μιμήθηκαν τὴν ὑπάρχουσα ψαλτικὴ παράδοσι του 19ου αἰ. Τὸ μεταγραφικὸ ἔργο της Παλαιᾶς μουσικῆς, ἔστω καὶ μὲ τὸ λάθος ἠχητικὸ ἀποτέλεσμα, σταμάτησε μὲ τὸν θάνατο του Χουρμουζίου, τὸ ΚΛΕΙΔΙ τῶν μεταγραφῶν αὐτῶν χάθηκε καὶ αὐτὴ ἡ μακραίωνη βυζαντινὴ παράδοσις παρέμεινε τελικὰ μουσειακὸ εἶδος. 

Δυτικοὶ μελετητὲς μὲ κέντρο τὴν Δανία (ΜΜΒ 1930) καὶ τὸ ἑλληνόρρυθμο μοναστήρι τὴς Κρυπτοφέρρης (1960) ἀμφισβήτησαν τὶς μεταγραφὲς τοῦ Χουρμουζίου καὶ ἐφάρμοσαν ἕνα ἁπλό κώδικα μεταγραφῆς τῶν βυζαντινῶν μελῶν, ἀλλὰ ὄχι μὲ ἐπιτυχία.

Δεύτερον, το 2011 ὁ μουσικολόγος Ἰωάννης Ἀρβανίτης μᾶς ἀποκαλύπτει τὴν χαμένη ΚΛΕΙΔΑ μεταγραφῆς τῶν βυζαντινῶν μελῶν καὶ μᾶς ἀνασυστήνει τὸν χαμένο αὐθεντικό τους ἦχο!

Ακόμα ο Αρβανίτης διδάσκει πλέον την Παλαιά γραφή των ψαλτικών χειρογράφων σε ταχύρυθμη μέθοδο σε αντίθεσι με τα γεγονότα του 1800 που γέννησαν την ανάγκη τηε Νέας Μεθόδου! Ετσι η γνώσις της Παλαιάς μεθόδου δίνει πλέον νόημα και συνέχεια σε μουσικολογικές απορίες που μέχρι τώρα ήταν ἄλυτες.

Το Σύνολο Romeiko στις 29 Σεπτεμβρίου στον Παρνασσό θα ἐρμηνεύσει γνώριμα ποιήματα (ΠΙΣΤΕΥΩ, Ἐπὶ σοὶ χαίρει, κ.ἄ.) στὸν πρωτὀτυπο αὐθεντικό τους ἦχο. 

Οἱ ὕμνοι αὐτοὶ ἐπιζοῦν μέχρι σήμερα μέσα στὴν Ὀρθόδοξο Λατρεία, ἀλλὰ μὲ ἐντελῶς διαφορετικὸ ἄκουσμα. Ἀκόμα θὰ ἀπολαύσουμε μεταγραφὲς τοῦ Χουρμουζίου καθὼς καὶ ἄγνωστες συνθέσεις μελοποιῶν (1850-1900) ποὺ εἶναι μελοποιημένες στὴν Ν.Μ. καὶ σύμφωνα μὲ τὸ μουσικὸ κριτήριο τῆς ἐποχῆς τους.

Σας προσκαλοῦμε στο μουσικὸ ταξίδι.
Μέχρι τότε ὑγιαίνετε.

Δρ Γιῶργος Π. Μπιλάλης
Δομέστικος

Πηγή: www.romfea.gr

Γέροντας Παΐσιος: «Ὅταν κανεὶς ψάλλη χωρὶς νὰ ἔχη καλὴ πνευματικὴ κατάσταση, εἶναι χειρότερο ἀπὸ μουσικὴ παραφωνία»

- Ὁ τρόπος ποὺ ψάλλω, Γέροντα, εἶναι βαρύς. Ἔχω τὸν λογισμὸ πὼς αὐτὸ ὀφείλεται στὸ ὅτι ἡ προφορά μου εἶναι βαρειά.

- Σὲ ἔχω δεῖ καὶ …βαρειὰ καὶ …ἐλαφριά! Ὅταν εἶσαι βαρειά, τότε ψέλνεις καὶ βαριά. Ἀπὸ τὴν ἐσωτερική σου κατάσταση ξεκινάει αὐτό· αὐτὴν νὰ ἐλέγχης. Ἕνας ποὺ ἔχει λεπτὴ φωνή, ἂν εἶναι σὲ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση, ἀκούγεται σὰν ἀηδονάκι· ἀλλιῶς, εἶναι σὰν νὰ τσιρίζη. Ἕνας ποὺ ἔχει χονδρὴ φωνή, ἂν δὲν εἶναι σὲ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση, ἀκούγεται σὰν γέρος ποὺ μαλώνει. Ἂν ψάλετε μία-μία, θὰ καταλάβετε σὲ τί κατάσταση βρίσκεσθε ἐκείνη τὴν ὥρα.

- Γέροντα, ὅταν ψάλλουμε στὸν ναό, προσέχουμε νὰ μὴ γίνωνται παραφωνίες.

- Φυσικά, χρειάζεται νὰ προσέχετε, γιατί ὅλα πρέπει νὰ γίνωνται «εὐσχημόνως καὶ κατὰ τάξιν».

 Πρῶτα ἀπὸ ὅλα ὅμως πρέπει νὰ φροντίζουμε νὰ ἐφαρμόσουμε τὸ «εὐσχημόνως» στὴν ψυχή μας, νὰ ὑπάρχη δηλαδὴ ἡ ψυχικὴ τάξη, νὰ εἴμαστε ἐντάξει μὲ τὸν Θεό. Ὅταν κανεὶς ψάλλη χωρὶς νὰ ἔχη καλὴ πνευματικὴ κατάσταση, αὐτὸ εἶναι χειρότερο ἀπὸ μία μουσικὴ παραφωνία. Γιατί, ὅπως τὸ καλὸ φέρνει... μία καλὴ ἀλλοίωση, ἔτσι καὶ τὸ κακὸ φέρνει μία κακὴ ἀλλοίωση, καὶ δὲν μποροῦν νὰ προσευχηθοῦν οἱ ἄνθρωποι. Ἂν δὲν εἶναι τακτοποιημένος ἐσωτερικὰ κανείς, ἂν ἔχη ἀριστεροὺς λογισμούς, μικροπρέπειες κ.λ.π., τί ψαλτικὴ νὰ κάνη; Πῶς θὰ νιώση μέσα του τὴν παραδεισένια γλυκύτητα, γιὰ νὰ ψάλη μὲ τὴν καρδιά; Γι΄ αὐτὸ λέει: «Εὐθυμεῖ τις; ψαλλέτω»! 

Ὅσοι ψάλλουν, κανονικὰ πρέπει νὰ ἔχουν τὴν πιὸ τρυφερὴ καρδιὰ καὶ τὴν πιὸ γλυκειὰ καὶ χαρούμενη ἐσωτερικὴ κατάσταση. Πῶς νὰ ψάλης «Φῶς ἱλαρόν…», ἂν δὲν ἔχει ἱλαρότητα;

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Γέροντος Παϊσίου 

τοῦ Ἁγιορείτου «Περὶ Προσευχῆς, 

ἐκδόσεις τοῦ Ἡσυχαστηρίου 

Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς

Πηγή: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2014/08/blog-post_99.html

Ἡ Κοίμησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

Ὅταν ᾖλθε ἡ στιγμὴ τοῦ τέλους τῆς ἐπίγειας ζωῆς τῆς Θεοτόκου, ἄγγελος Κυρίου τῆς τὸ μετέφερε τρεῖς ἡμέρες πρίν. Ἡ χαρὰ τῆς Παναγίας ἦταν πολὺ μεγάλη διότι θὰ πήγαινε νὰ συναντήσει τὸν Υἱό της καὶ Θεό της. Ἀφοῦ λοιπὸν πῆγε καὶ προσευχήθηκε στὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, γύρισε στὸ σπίτι τοῦ Ἰωάννη καὶ ἔκανε γνωστὴ τὴν κοίμησή της. Μάλιστα ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι λίγο πρὶν τὴν κοίμησή της, οἱ Ἀπόστολοι ποὺ δὲν ἦταν ὅλοι στὰ Ἱεροσόλυμα, μὲ θαυμαστὸ τρόπο μεταφέρθηκαν ὅλοι δίπλα της. Ὅταν ἐκοιμήθη ἡ Παναγία, μὲ ψαλμοὺς καὶ ὕμνους τὴν τοποθέτησαν στὸ μνῆμα τῆς Γεθσημανῆς. Ἀνοίγοντας δὲ τὸ μνῆμα μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡμέρες, ἔκπληκτοι εἶδαν ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία, ἀναστήθηκε σωματικὰ καὶ ἀνελήφθη στοὺς οὐρανούς.

Ἀπολυτίκιο. Ἦχος α’.
Ἐν τῇ γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας, ἐν τῇ κοιμήσει τὸν κόσμον, οὐ κατέλιπες Θεοτόκε· μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, Μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος β’. Αὐτόμελον.
Τὴν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον, καὶ προστασίαις ἀμετάθετον ἐλπίδα, τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν· ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν, ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον.

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/sid/377/sxsaintinfo.aspx

Η θέση της Παναγίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία «Εν τιμή έστω Μαρία»

Η Ορθόδοξος Εκκλησία δέχεται την ορθήν άποψιν και απορρίπτει τις υπερβολές. Ακολουθεί την Αποστολική Παράδοση και απαγορεύει την λατρευτική προσκύνησι, ή την λατρεία της Θεοτόκου. Στο σημείο αυτό είναι σύμφωνος με τη γνώμη του Αγίου Επιφανίου, ο οποίος λέγει: «Την Μαρίαν μηδείς προσκυνείτω». Δηλαδή να μη Την λατρεύη κανείς σαν Θεά. Διότι η λατρεία ανήκει μόνον στην Αγία Τριάδα, τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα. Στην Παναγία επιβάλλεται η τιμητική προσκύνησις. Ο Άγιος Επιφάνιος λέγει: «Εν τιμή έστω Μαρία».

Τέτοια τιμητική προσκύνησις ανήκει σε όλους τους Αγίους. Ξεχωριστά όμως και τιμητικώτερα στην Παναγία, η Οποία έγινε Μητέρα του Θεού. Ο Υιός είναι Θεός, η Μητέρα είναι άνθρωπος. Άλλη είναι η δόξα του Θεού και άλλη η δόξα της Παναγίας.

Έτσι η Ορθόδοξος Εκκλησία χαράζει τον σωστό δρόμο. Ακολουθεί την Βασιλική οδό. Όχι της λατρευτικής, αλλά της τιμητικής προσκυνήσεως της Παναγίας. Δεν δέχεται την Μαριολατρεία των Παπικών, αλλά απορρίπτει και την ακρότητα των Προτεσταντών.

Η Παναγία πρεσβεύει εις τον Υιόν της υπέρ ημών. «Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου σώσον ημάς». Είς μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων ο Ιησούς Χριστός. Η Παναγία πρεσβεύει, δέεται στον Υιόν Της Θεόν, για την σωτηρία των αμαρτωλών. Διότι όπως λέγει ο Μέγας Βασίλειος, «Πολλά ισχύει δέησις Μητρός προς ευμένειαν Δεσπότου».

Πηγή: «Ο βίος της Παναγίας», Αρχ. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, εκδ. Ορθόδοξος Τύπος

Οι «απολειφθέντες» (Τι γίνεται με αυτούς που απουσιάζουν την Κυριακή από την εκκλησία;)

Και τι γίνεται με αυτούς που απουσιάζουν την Κυριακή από την εκκλησία; Όλοι αυτοί είναι για την κόλαση και δεν υπάρχει γι’ αυτούς σωτηρία;

Ας δούμε πως αντιμετωπίζει η Εκκλησία τους απόντες. Κανένας δεν είναι για την κόλαση. Όλοι είμαστε για τον παράδεισο και, αν θέλουμε, μπορούμε να τον κερδίσουμε.

Πρόσεξε τώρα, αδελφέ μου, τα παρακάτω, για να θαυμάσεις τη φιλανθρωπία τους Θεού.

Εάν εξετάσουμε τους ανθρώπους από την εξωτερική τους στάση, θα δούμε ότι μερικοί απουσιάζουν δικαιολογημένα και μερικοί αδικαιολόγητα.

Ποιοι απουσιάζουν δικαιολογημένα; Είναι οι ασθενείες, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι μητέρες που έχουν μωρά παιδιά ή είναι έγκυοι, οι οικογένειες που έχουν ασθενείς στο σπίτι ή ηλικιωμένα άτομα που δεν μπορούν να μείνουν μόνα τους, και πολλές άλλες περιπτώσεις που είναι ανάγκη να απουσιάσουν από την ιερή σύναξη της Εκκλησίας.

Πολλές φορές αυτοί επιθυμούν τόσο πολύ να βρίσκονται στην εκκλησία, που είναι σαν να είναι παρόντες. Παρακολουθούν τη θεία Λειτουργία από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση και όσο μπορούν συμμετέχουν στη θεία Λειτουργία. Αυτοί, αν και απουσιάζουν, ωφελούνται περισσότερο από αυτούς που είναι σωματικά στην εκκλησία αλλά το μυαλό τους τρέχει εδώ και εκεί και δεν συγκεντρώνεται στη λατρεία.

Πόσο συγκινητικό είναι το ότι η αγία μας Εκκλησία τους θυμάται και τους μνημονεύει στη θεία Λειτουργία! «Μνήσθητι, Κύριε, του περιεστώτος λαού, και των δι’ ευλόγους αιτίας απολειφθέντων, και ελέησον αυτούς και ημάς κατά το πλήθος του ελέους σου». θυμήσου, Κύριε, με ευσπλαχνία τον λαό σου που βρίσκεται αυτή την ώρα στο ναό και αυτούς οι οποίοι δικαιολογημένα απουσιάζουν και δεν ήλθαν, και ελέησε και αυτούς και εμάς σύμφωνα με το πλήθος του ελέους σου.

Τώρα τι να πούμε γι’ αυτούς που δεν ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία; Γι’ αυτούς που απουσιάζουν από αμέλεια και αδιαφορία; Πρώτα να πούμε με πόση στοργή τους αντιμετωπίζει η Εκκλησία και ύστερα ποιο είναι το καθήκον μας προς αυτούς.

Η αγία μας Εκκλησία, για να μας βοηθήσει να εκκλησιαζόμαστε, καθώς έχει εξουσία από τον Θεό, αφορίζει αυτούς που απουσιάζουν αδικαιολόγητα. Πρόσεξε όμως, αδελφέ μου, για να καταλάβεις το νόημα αυτού του αφορισμού.

Ένας κανόνας της έκτης Οικουμενικής Συνόδου, ο 80^ος, ορίζει, όποιος απουσιάζεις επί τρεις συνεχείς Κυριακές χωρίς να υπάρχει σοβαρός λόγος, να αφορίζεται, δηλαδή να αποκόπτεται από την Εκκλησία και να μην έχει κοινωνία με τους άλλους πιστούς.

Αλήθεια, πόσο φιλάνθρωπος είναι ο κανόνας αυτός! Δεν αφορίζει εκείνον που απουσιάζει μία ή δύο Κυριακές χωρίς σοβαρό λόγο. Του δίνει προθεσμία. Αν απουσιάσει και Τρίτη Κυριακή, τότε τον τιμωρεί. Έχει επομένως στη διάθεσή του τρεις εβδομάδες να σκεφθεί και να μετανοήσει. Και κάτι άλλο σημαντικό. Δεν τον αφορίζει η Εκκλησία. Ο ίδιος με τον να απομακρύνεται από την Εκκλησία αφορίζει τον εαυτό του. Η Εκκλησία, για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο επιζήμιο είναι να απουσιάζουμε από την ιερή σύναξη, έβαλε τον κανόνα αυτόν. Για να καταλάβουμε ότι δεν είναι ασήμαντη η απουσία μας από την Εκκλησία.

Μερικοί από αυτούς που απουσιάζουν αδικαιολόγητα προβάλλουν και την εξής αστήρικτη δικαιολογία: «Τι να κάνω στην Εκκλησία; Τα ίδια και τα ίδια ακούω πάντοτε. Εκτός αυτού δεν καταλαβαίνω αυτά που ακούω, διότι η γλώσσα είναι αρχαία».

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος απαντάει στις προφάσεις αυτές και μας λέγει: «Πώς θέλεις να καταλάβεις, αν δεν φροντίσεις να ασχοληθείς και να μελετήσεις αυτά που λέγονται στην Εκκλησία; Όσο περισσότερο συχνάζεις στην εκκλησία, τόσο περισσότερο θα τα καταλαβαίνεις. Δεν είναι λοιπόν ο λόγος που απουσιάζεις ότι δεν καταλαβαίνεις, αλλά ότι δεν ενδιαφέρεσαι να καταλάβεις». Σήμερα υπάρχουν τόσα ερμηνευτικά βοηθήματα και ο καθένας μπορεί να τα προμηθευθεί.

Πάλι ο ιερός Χρυσόστομος με τρεις λέξεις μας υποδεικνύει το χρέος μας απέναντι αυτών που απουσιάζουν: «Αναζήτησον τον απολειφθέντα», μας λέει. Ψάξε να βρεις αυτόν που απουσιάζει. Πόσο μας ελέγχουν αυτές οι τρεις λέξεις!

Πηγή: «Κάθε Κυριακή στην Εκκλησία», Αρχιμ. Γεωργίου Δ. Μπίζα, εκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», ΑΘΗΝΑΙ 2013

Η φιλανθρωπία του γέροντος Χαραλάμπους Βασιλόπουλου

Ήταν ο αείμνηστος Γέροντας ψυχή φιλάνθρωπος. Συμμετείχε στον ανθρώπινο πόνο. Πονούσε για τους ανθρώπους που υπέφεραν από φτώχεια, πείνα, αρρώστεια και συμφορές. Στις ανάγκες αυτές των συνανθρώπων μας έδειχνε έμπρακτα την αγάπη του προσφέροντας και τη στερνή δραχμή από το πενιχρό βαλάντιό του.

Οι γνωρίζοντες καλύτερα το οικογενειακό του δέντρο, λένε ότι σ’ αυτήν την αρετή ο Γέροντας είχε μοιάσει στην πονόψυχη και φιλάνθρωπη μητέρα του Σπυριδούλα που πάντα με μεγάλη χαρά έκανε τις μικρές φιλάνθρωπες ευεργεσίες της…

Ο π. Χαράλαμπος ήξερε ν’ αξιολογεί και να ιεραρχεί τις ανάγκες. Έτσι αν τύχαινε να έχει χρήματα στην τσέπη του που προορίζονταν για ένα συγκεκριμένο σκοπό, άλλαζε τον προορισμό τους αν τύχαινε μπροστά του μια άλλη ανάγκη.

Ένα βράδυ είχαν τηλεφωνήσει στο Γέροντα από τη γνωστή εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», που ήταν ιδρυτής και πνευματικός καθοδηγητής της, και του είχαν ανακοινώσει ότι δεν είχαν χρήματα για ν’ αγοράσουν το απαιτούμενο χαρτί του φύλλο που επρόκειτο να κυκλοφορήσει.

Εκείνος όμως ο μακαριστός που είχε μεγάλη πίστη στο Θεό και πολύ συχνά χαρακτήριζε τους πιστούς και ειδικότερα τους ιερωμένους «ως μηδέν έχοντας και τα πάντα κατέχοντας», βρήκε το ποσό που χρειαζόταν για χαρτί. Τηλεφώνησε μάλιστα στην εφημερίδα και ζήτησε να περάσει κάποιος το πρωί από το κελί του στο Μοναστήρι να του δώσει τα χρήματα.

Πολύ πρωί, ξημερώματα, την άλλη μέρα, πέρασε από το Μοναστήρι, να πάρει τα χρήματα για το χαρτί μια ανηψιά του. Μόλις την αντίκρυσε ο π. Χαράλαμπος την υποδέχθηκε με κάποια αμηχανία και χαμογελώντας της είπε:

-          Ξέρω, ήρθες για τα χρήματα. Χθες το βράδυ που τηλεφώνησα τα είχα. Σήμερα όμως δεν υπάρχουν. Προηγήθηκε κάποια επείγουσα ανάγκη και τα διέθεσα…

Και ποια ήταν η έκτακτη αυτή ανάγκη; Όπως μάθαμε, λίγες ώρες πριν είχε επισκεφθεί τον Γέροντα μια χαροκαμένη μάνα. Χτύπησε την πόρτα του κι αυτός ανοίγοντας βλέπει μια δυστυχισμένη μαυροφόρα μνα κλαίει και να τον παρακαλεί:

-          Παππούλη μου είμαι μόνη κι έρημη. Το κορίτσι μου πέθανε στο Νοσοκομείο. Δεν έχω χρήματα να το πάω στο χωριό μου να το κηδέψω. Σε παρακαλώ βοήθησέ με…

Ο π. Χαράλαμπος χωρίς πολλές διατυπώσεις πήρε τα χρήματα που είχε για το χαρτί και της τα έδωσε, παρηγορώντας την έμπρακτα, στη δύσκολη εκείνη ώρα.

Όταν σ’ άλλη περίπτωση πήγε κάποιος από το τυπογραφείο του «Ορθόδοξου Τύπου» στο Μοναστήρι να πάρει χρήματα όπως είχανε συνεννοηθεί και διεπίστωσε ότι είχαν δοθεί για άλλη ανάγκη, ρώτησε:

-          Και τα έδωσες όλα, π. Χαράλαμπε;

-          Αφού τα είχα, κι αφού ήταν ανάγκη να δοθούν, μπορούσα ν’ αρνηθώ; Είπε αφοπλιστικά ο Γέροντας.

Πηγή: «Ο μακαριστός Γέροντας, Αρχιμ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος» Μιχάλης Τσώλης, εκδόσεις «ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΤΥΠΟΥ» Αθήναι 1996 (σελ. 71-72)

Ο Γέρων Επιφάνιος για τα μνημόσυνα

-          Πάτερ, γιατί κάνουμε τα μνημόσυνα, αφού  «εν τω Άδη ουκ έστι μετάνοια»;

-          Διάβασες την επιμνημόσυνη Ακολουθία καμιά φορά προσεκτικά;

-          Όχι!

-          Να τη διαβάσεις! Δεν μιλά πουθενά για μετάνοια. Αναφέρει μόνο εκφράσεις όπως: «Ανάπαυσον την ψυχήν του δούλου Σου… Ως αγαθός και φιλάνθρωπος Θεός συγχώρησον…» κ.τ.τ… Αυτό που συμβαίνει, καλό μου παιδί, είναι το εξής: Ένας υπόδικος καταδικάζεται σε θάνατο (ο αμαρτωλός για την κόλαση). Οι συγγενείς του και η μητέρα του (η Εκκλησία) κάνουν αίτηση χάριτος (επιμνημόσυνη δέηση) στον ανώτατο άρχοντα (τον Θεό). Αν Αυτός θέλει, χαρίζει την ποινή στον κατάδικο. Αν δεν θέλει η ποινή εκτελείται.

-          Μα καλά, Γέροντα, το έλεος του Θεού επεκτείνεται και στην κόλαση;

-          Αφού, παιδάκι μου, είναι άπειρο, υπάρχει χώρος ή κατάσταση που να το εμποδίσουν να επεκταθεί;

Απόσπασμα από το βιβλίο «ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ από τη διδασκαλία του πατρός Επιφανίου» - Έκδοσις Ιερού Ησυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνας, σελ. 243

Η Εορτή της Μεταμορφώσεως (6 Αυγούστου)

Νικόλαος Γεωργαντώνης

θεολόγος - ιεροψάλτης

"Μεταμορφώθης ἐν τῷ ὄρει, Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου, τὴν δόξαν σου καθὼς ἠδύναντο· λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, Φωτοδότα δόξα σοι." 

Όπως μας διηγούνται οι Εὐαγγελιστές, ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστὸς πῆρε τοὺς μαθητὲς Πέτρο, Ἰωάννη καὶ  Ἰάκωβο καὶ ἀνέβηκε στὸ ὄρος Θαβὼρ γιὰ νὰ προσευχηθεῖ.  

Οἱ τρεῖς μαθητές Του, κουρασμένοι ἀπὸ τὴ δύσκολη ἀνάβαση στὸ όρος Θαβὼρ καὶ ἐνῷ έκατσαν να ξεκουραστοῦν, ἔπεσαν σὲ βαθὺ ὕπνο. Ὅταν, ξύπνησαν, είδαν ένα ἐξαίσιο θέαμα. 

Τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου έλαμπε σὰν τὸν ἥλιο, καὶ τὰ ρούχα Του ἦταν λευκὰ σὰν τὸ φῶς. Δίπλα Του ήταν ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἠλίας.

Ἀφοῦ οἱ μαθητὲς συνῆλθαν λίγο οι μαθητές, ὁ  Πέτρος, θέλοντας νὰ διατηρήσει αὐτὴ τη ουράνια κατάσταση, είπε να στήσουν τρεῖς σκηνές. Μία γιὰ τὸν Κύριο, μία γιὰ τὸ Μωϋσῆ καὶ μία γιὰ τὸν Ἠλία. Πρὶν τελειώσει τὴν φράση του όμως ᾖλθε σύννεφο ποὺ τοὺς σκέπασε καὶ μέσα ἀπ’ αὐτὸ ἀκούστηκε φωνὴ ποὺ ἔλεγε: «Οὗτος ἐστὶν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, αὐτοῦ ἀκούετε». Δηλαδή, Αὐτὸς εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ποὺ τὸν ἔστειλα γιὰ νὰ σωθεῖ ὁ κόσμος. Αὐτὸν νὰ ἀκοῦτε.

            Αυτό πρέπει να κάνουμε ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Πρέπει να υπακούμε στο θέλημα του Θεού και να ακολουθούμε το παράδειγμά τω Αγίων. Το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα, οφείλεται στο ότι εμείς ξεφύγαμε από αυτό το δρόμο και απομακρυνθήκαμε από τον Θεό. Όπως στην παραβολή του Ασώτου, φύγαμε από τον Πατέρα μας, παραπλανόμαστε και είμαστε χαμένοι. Αλλά ας πάρουμε το παράδειγμα της μετανοίας του για να έρθουμε πίσω στο δρόμο προς τον Θεό. Ας συντονιστούμε στην συχνότητα του Θεού και η κατάσταση θα βελτιωθεί! 

Χρόνια πολλά και ευλογημένα σε όλους!!!