Χριστός Ετέχθη!!! Χρόνια πολλά και ευλογημένα!!!

Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα σε όλους!!! Ο Θεός να μας χαρίζει φώτιση, μετάνοια και προθυμία για να γίνουμε άνθρωποι "εν Χριστώ"!!!

 

ΑΓΙΟΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΜΝΗΣΤΩΡ

 ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

Η Θεοτόκος επιτέλεσε την υψηλή Της υπηρεσία ως Μητέρα του Θεού, εν πολλοίς

και με τη βοήθεια του Μνήστορα αγίου Ιωσήφ, ο οποίος αποτελεί ένα από τα κύρια

πρόσωπα, τα οποία σχετίζονται με το άμεσο περιβάλλον του Κυρίου μας. Συνήθως το

ιερό πρόσωπο του Ιωσήφ σκιάζεται από την ιερότατη προσωπικότητα της Παναγίας

μας και γι’ αυτό ο βίος του είναι σχετικά ελάχιστα γνωστός.

Ήταν Ιουδαίος στην καταγωγή και απόγονος του ένδοξου βασιλιά Δαβίδ,

απέχοντας χρονικά από αυτόν χίλια περίπου χρόνια. Καταγόταν από την Βηθλεέμ,

την «πόλη Δαβίδ» και το όνομά του σημαίνει: «ο τέλειος του Θεού», αλλά

κατοικούσε στην Ναζαρέτ, ασκώντας το επάγγελμα του ξυλουργού. Ήταν χήρος,

προχωρημένης ηλικίας και μεγάλωνε μόνος του τα επτά παιδιά του (Ιάκωβος, Ιωσής,

Σίμων, Ιούδας, Εσθήρ, Θάμαρ ή Μάρθα, και η Σαλώμη). Ζούσε δε με δικαιοσύνη

και αγιότητα.

Όταν η Θεοτόκος έγινε δώδεκα - δεκατριών ετών, οι ιερείς του Ναού και

ιδιαίτερα ο άγιος Ζαχαρίας, πατέρας του Προδρόμου, οδηγημένοι από το Άγιο

Πνεύμα, έκριναν ότι έπρεπε να προσκολληθεί σε κάποιο δίκαιο και ενάρετο άνδρα.

Βρήκαν τον ευσεβή και δίκαιο Ιωσήφ, με τον οποίο την αρραβώνιασαν, διαβλέποντας

ότι ο προχωρημένης ηλικίας ενάρετος Ιωσήφ δεν θα γίνει ποτέ ο σύζυγός της και θα

την σεβαστεί καθ’ όλα. Έτσι, σύμφωνα με το δίκαιο της εποχής εκείνης, τον

ακολούθησε στην οικία του στη Ναζαρέτ, όπου ζούσαν με προσευχή και φόβο Θεού.

Η Μαρία αργάζονταν ως οικονόμος του σπιτιού και ο Ιωσήφ της προσέφερε

προστασία και τα αναγκαία να ζήσει.

Σύμφωνα με την ευαγγελική διήγηση, εκεί την επισκέφτηκε ο αρχάγγελος

Γαβριήλ, αναγγέλλοντάς της την θεία βούληση να γίνει Μητέρα του Θεού

(Λουκ.1,27-38). Να γίνει, από ανθρωπίνης πλευράς, η πρωταγωνίστρια της σωτηρίας

του κόσμου. Απ’ ότι φαίνεται η Παρθένος Μαρία δεν φανέρωσε το υπέρτατο

υπερφυσικό γεγονός του Ευαγγελισμού της στον Ιωσήφ και την θεία κυοφορία της, η

μόνη που το γνώρισε ήταν η εξαδέλφη της αγία Ελισάβετ, η μητέρα του Προδρόμου.

Την ίδια εποχή οι ρωμαϊκές αρχές αποφάσισαν να κάμουν απογραφή όλων των

υπηκόων της αυτοκρατορίας, για φορολογικούς λόγους. Για μεγαλύτερη ακρίβεια,

ήταν υποχρεωμένοι οι κάτοικοι να απογραφούν στον τόπο της καταγωγής τους. Έτσι

ο Ιωσήφ αναγκάστηκε, μαζί με τη Μαρία, να μεταβούν στην Βηθλεέμ, να

απογραφούν, «διά το είναι αυτόν εξ’ οίκου και πατριάς Δαυίδ» (Λουκ.2,4). Δεν

γνωρίζουμε αν είχε μαζί του και τα παιδιά του. Πιθανότατα όχι, διότι αυτά είχαν

γεννηθεί στην Ναζαρέτ και έπρεπε να απογραφούν εκεί.

Όμως τις μέρες εκείνες έφτασε και η γέννα της Μαρίας. Τότε ήταν που ο Ιωσήφ

πληροφορήθηκε για την κυοφορία της και παραξενεύτηκε, διότι ουδέποτε είχε

σχέσεις μαζί της. Πέρασε αμέσως από το νου του ότι η εγκυμοσύνη της ήταν καρπός

εξωσυζυγικής σχέσης. Ως ευσεβής Ιουδαίος γνώριζε τις συνέπειες του νόμου και της

κοινωνικής κατακραυγής που είχαν οι μοιχαλίδες γυναίκες. Γι’ αυτό «δίκαιος ων και

μη θέλων αυτήν παραδειγματίσαι, εβουλήθη λάθρα απολύσαι αυτήν»

(Ματθ.1,19). Θέλησε να τη διώξει με κάθε μυστικότητα, για να μην κινδυνέψει και

διαπομπευθεί και πιθανότατα να θανατωθεί. Αλλά το ίδιο βράδυ άγγελος Κυρίου

ήρθε στο όνειρό του και του γνώρισε την αθωότητα της Μαρίας και την υπερφυσική

της κυοφορία. Ότι θα γεννήσει τον αναμενόμενο Μεσσία, τον λυτρωτή του κόσμου.

Ότι η μνηστεία έπρεπε να συνεχιστεί προκειμένου να μην αποκαλυφτεί τότε η

υπερφυσική γέννηση του Ιησού. Τον παρότρυνε να γίνει ο παντοτινός της προστάτης

και βοηθός, και εκείνος δέχτηκε με ταπείνωση και σεβασμό το μήνυμα του Θεού.

Η διαμονή τους στην Βηθλεέμ δεν ήταν εύκολη, διότι είχε σωρεύσει εκεί πλήθος

κόσμου, για την απογραφή και έτσι δεν υπήρχε κατάλυμα. Δεν υπήρχε χώρος για τη

γέννα, και γι’ αυτό αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε κάποιον σπηλαιώδη στάβλο,

έξω από την πόλη. Εκεί γέννησε η Παναγία μας τον Σωτήρα του κόσμου,

λαμβάνοντας χώρα θαυμαστά και υπερφυσικά γεγονότα (λαμπρός αστέρας,

ψαλμωδίες αγγέλων, κλπ).

Είναι σίγουρο ότι όλα αυτά συντάραξαν την αγαθή ψυχή του Ιωσήφ, ο οποίος πια

συνειδητοποίησε ότι υπήρξε και αυτός όργανο της Θείας Οικονομίας. Φαίνεται ότι

για κάποιο άγνωστο λόγο, δεν επέστρεψε η αγία οικογένεια στη Ναζαρέτ, αλλά

παρέμεινε στην Βηθλεέμ, όπου οι Μάγοι ήρθαν να προσκυνήσουν το Θείο Βρέφος,

προσκομίζοντας τους θησαυρούς τους. Εκεί πληροφορήθηκε πάλι στο όνειρό του ο

Ιωσήφ την ανάγκη φυγής στην Αίγυπτο, όταν ο θηριώδης Ηρώδης είχε διατάξει τη

γενική σφαγή των νηπίων στη Βηθλεέμ. Μνημεία της παραμονής τους στην Αίγυπτο

υπάρχουν μέχρι σήμερα, όπως το σπήλαιο και το πηγάδι, κοντά τον ναό του Αγίου

Γεωργίου Καΐρου.

Μετά τον θάνατο του Ηρώδη, ξανά ο άγγελος ειδοποίησε τον Ιωσήφ να

επιστρέψουν στην Παλαιστίνη. Ξαναγύρισαν και εγκαταστάθηκαν στη Ναζαρέτ.

Αργότερα αναφέρεται ο Ιωσήφ στην Καινή Διαθήκη με την επίσκεψή τους στο Ναό

της Ιερουσαλήμ όταν ήταν δωδεκαετής ο Ιησούς. Η παράδοση μας λέει ότι λίγο μετά

από αυτό το συμβάν ο Ιωσήφ πέθανε. Η μνήμη του τιμάται την πρώτη Κυριακή

μετά τα Χριστούγεννα.

Πίστη της Εκκλησίας μας είναι ότι ο άγιος Ιωσήφ υπήρξε ο φύλακας της

παρθενίας της Παναγίας μας. Υπήρξε ο άοκνος προστάτης τόσο της Θεοτόκου όσο

και του Ιησού. Ουδέποτε έγινε ή λογίστηκε σύζυγός της. Αντίθετα ο αιρετικός

προτεσταντισμός διδάσκει ότι μετά τη γέννηση του Κυρίου ο Ιωσήφ και η Μαρία

παντρεύτηκαν και έζησαν ως σύζυγοι, κάνοντας πολλά παιδιά! Αυτό αναιρεί την περί

αειπαρθενίας της Θεοτόκου αρχέγονη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, η οποία

στηρίζεται σε σαφή χωρία της Αγίας Γραφής, στην Παράδοση της αρχαίας

Εκκλησίας μας και έγινε δόγμα από την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο (431).

Ο ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ: Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ

 ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

Η αγία μας Εκκλησία είναι συνυφασμένη με το διωγμό και το μαρτύριο. Είναι

δομημένη με το αίμα εκατομμυρίων καλλίμαχων μαρτύρων, οι οποίοι αποτελούν και

το μόνιμο καύχημά Της. Το χρώμα της είναι το κόκκινο από τους ποταμούς των

αιμάτων κατά των διαχρονικών πιστών. Οι ειδικοί υπολογίζουν πως με τους

μετριότερους υπολογισμούς περισσότεροι από ένδεκα εκατομμύρια Χριστιανοί

έχυσαν το τίμιο αίμα τους για τη νέα πίστη. Είναι ευνόητο πως τα νήματα του

πολέμου κατά της Εκκλησίας κινεί ο θεομάχος και ανθρωποκτόνος διάβολος, ο

οποίος μισεί θανάσιμα το ανθρώπινο γένος και επιδιώκει τη ματαίωση της εν Χριστώ

σωτηρίας του.

Πρώτο θύμα του λυσσαλέου πολέμου ο αρχιδιάκονος της πρώτης Εκκλησίας

Στέφανος, άνδρας πλήρης «πνεύματος και σοφίας» (Πραξ.6,3). Ήταν ένας από τους

επτά διακόνους, τους οποίους εξέλεξε η χριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων για

να διακονούν τους πιστούς στις «αγάπες», δηλαδή στα κοινά τραπέζια, ώστε να

εκλείψουν τα παράπονα από τους ελληνιστές πιστούς, οι οποίοι παραθεωρούνταν σ’

αυτά. Το όνομά του είναι ελληνικό που σημαίνει τον άνθρωπο που φορά στεφάνι,

στέμμα, δηλαδή τον διαλεχτό και αξιόλογο άνθρωπο. Ήταν πιθανότητα ελληνικής

καταγωγής και είχε μόρφωση και ήθος, τα οποία τον καθιστούσαν ξεχωριστό στην

Ιερουσαλήμ. Ασκούσε τη διακονία που του ανέθεσε η Εκκλησία με ιδιαίτερο ζήλο,

υπηρετώντας τις χήρες, τα ορφανά, τους ασθενείς, τους φτωχούς και όλους τους

καταφρονεμένους. Θεωρούσε με θέρμη ότι υπηρετούσε στα πρόσωπα των ενδεών

αδελφών του τον ίδιο το Χριστό.

Αλλά δεν εξαντλούνταν η δραστηριότητά του μόνο στον τομέα της κοινωνικής

διακονίας. Αξιοποιώντας τα φυσικά του χαρίσματα, δίδασκε το λόγο του Θεού με

ιδιαίτερη θέρμη. Μάλιστα αξιώθηκε από το Θεό να κάνει «τέρατα και σημεία εν τω

λαώ» (Πραξ.6,8), ώστε να μέσω αυτών να δοξάζεται ο αληθινός Τριαδικός Θεός και

να τελεσφορεί το σωτήριο κήρυγμα της νεαρής Εκκλησίας.

Αυτό όμως εξόργισε τους φανατικούς Ιουδαίους, οι οποίοι είχαν αρχίσει σκληρό

διωγμό εναντίον της νέας πίστεως, η οποία ήδη είχε διαφοροποιηθεί από τον

ιουδαϊσμό. Ορισμένα από τα μέλη της συναγωγής των λεγομένων Λιβερτίνων, των

Κυνηναίων και Αλεξανδρέων, καθώς και κάποιοι από των Ιουδαίων που κατάγονταν

από την Κιλικία και την Ασία κάλεσαν τον Στέφανο να συζητήσουν μαζί τους για τη

νεοφανή πίστη. Αλλά δε μπόρεσαν να τον αντικρούσουν, «ουκ ίσχυον αντιστήναι τη

σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει» (Πραξ.6,10). Τότε σκέφτηκαν να τον

συκοφαντήσουν ότι δήθεν άκουσαν «αυτού λαλούντος ρήματα βλάσφημα εις

Μωυσήν και τον Θεόν» (Πραξ.6,11). Τον παρέδωσαν στον φανατισμένο όχλο και

στους άτεγκτους πρεσβυτέρους και γραμματείς για παραδειγματική τιμωρία. Επίσης

τον παρέπεμψαν στο συνέδριο να δικαστεί και επιστράτευσαν ψευδομάρτυρες, οι

οποίοι υποστήριζαν πως «ο άνθρωπος ούτος ου παύεται ρήματα βλάσφημα λαλών

κατά του τόπου του αγίου τόπου. Ακηκόαμεν γαρ αυτού λέγοντος ότι Ιησούς ο

Ναζωραίος ούτος καταλύσει τον τόπον τούτον και αλλάξει τα έθη α παρέδωκεν

ημίν Μωυσής» (Πραξ.6,14). Αλλά την ώρα που ξεστόμιζαν εναντίον του τις

ψευδομαρτυρίες είδαν να λάμπει το πρόσωπό του και να μοιάζει με άγγελος του

Θεού.

Ο Στέφανος πήρε θάρρος και έκανε μια καταπληκτική απολογία, εξιστορώντας τις

δωρεές του Θεού προς τον ιουδαϊκό λαό, και στηλιτεύοντας με έμφαση τις

αποστασίες των προγόνων του. Αλλά και τους συγχρόνους του, καταλήγοντας ως

εξής: «Σκληροτράχηλοι και απερίτμητοι τη καρδίᾳ και τοις ωσίν, υμείς αεὶ τω

Πνεύματι τω Αγίῳ αντιπίπτετε, ως οι πατέρες υμών και υμείς. Τίνα των

προφητών ουκ εδίωξαν οι πατέρες υμών; και απέκτειναν τους

προκαταγγείλαντας περὶ της ελεύσεως του δικαίου, ου νυν υμείς προδόται και

φονείς γεγένησθε· οίτινες ελάβετε τον νόμον εις διαταγὰς αγγέλων, και ουκ

εφυλάξατε» (Πραξ.7,51-53).

Οι δικαστές του όταν άκουσαν την θαρραλέα απολογία του Στεφάνου άρχισαν να

τρίζουν τα δόντια τους από θυμό και αγανάκτηση. Εκείνος σηκώνοντας τα μάτια τους

τον ουρανό είδε την δόξα του Θεού και τον Κύριο Ιησού Χριστό να στέκεται δίπλα

στο θρόνο της Θεότητας και είπε «ιδοὺ θεωρώ τους ουρανοὺς ανεῳγμένους και τον

υιὸν του ανθρώπου εκ δεξιών του Θεού εστώτα» (Πραξ.7,56). Όταν άκουσαν αυτά

έφριξαν, κλείνοντας τα αφτιά τους, να μην ακούν τις δήθεν βλασφημίες του αγίου

άνδρα. Αμέσως τον άρπαξαν και τον οδήγησαν έξω της πόλεως να τον σκοτώσουν με

λιθοβολισμό. Μαζί τους ήταν και κάποιος νεαρός, ονόματι Σαούλ, μαθητευόμενος

φαρισαίος, ο οποίος φύλαγε τα ρούχα των δημίων, που λιθοβολούσαν τον Στέφανο.

Πρόκειται για τον απόστολο Παύλο, ο οποίος αργότερα θα μεταστρέφονταν και θα

γινόταν ο θερμότερος απόστολος του Χριστού. Τη στιγμή του μαρτυρίου του ο

Στέφανος προσεύχονταν «Κύριε Ιησού, δέξαι το πνεύμα μου. Θεις δε τα γόνατα

έκραξε φωνή μεγάλη· Κύριε, μη στήσῃς αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην. Και τούτο

ειπὼν εκοιμήθη» (Πραξ.7,60). Η μνήμη του τιμάται στις 27 Δεκεμβρίου.

Αυτός ήταν ο πρωτομάρτυρας Στέφανος, αληθινός αναγεννημένος εν Χριστώ

άνθρωπος, γνήσιος τύπος του Σωτήρος Χριστού. Το ηρωικό του παράδειγμα θα

συνεχίσουν εκατομμύρια ομολογητές της αληθινής πίστεως, οι οποίοι θα σμίξουν το

δικό τους αίμα με το τίμιο αίμα του Στεφάνου, για να ποτίζει εσαεί το δένδρο της

σωτηρίας του κόσμου. Η δύστηνη εποχή μας έχει απόλυτη ανάγκη από ηρωικά

πρότυπα σαν αυτό του αγίου Στεφάνου, προκειμένου να πορευτεί η ανθρωπότητα το

δρόμο της εν μέσω «σκιάς θανάτου» (Ματθ.4,16).

ΟΤΕ ΗΛΘΕ ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (Ιστορική προσέγγιση της Θείας Ενανθρωπήσεως)

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

      Η Ενανθρώπηση του Θεού Λόγου αποτελεί το μέγιστο γεγονός τα ανθρώπινης ιστορίας, τέμνοντάς την στην προ Χριστού και μετά Χριστόν εποχή και αλλάζοντας την ροή των ιστορικών πραγμάτων και την πορεία του κόσμου, από κατιούσα σε ανιούσα. Ο Θεός, ο κύριος του χρόνου και της ιστορίας, κατέρχεται από τα ασύλληπτα ύψη της δόξας Του, εισέρχεται στον χρόνο και περιορίζεται στον χώρο, για να επιτελέσει το έργο της σωτηρίας του ανθρώπου και ολοκλήρου της κτίσεως. Ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάμει τον άνθρωπο Θεό, σωστότερα, να του δώσει τη δυνατότητα να γίνει κατά χάριν Θεός. Να τον καταστήσει απελεύθερο από την δουλεία της αμαρτίας και κληρονόμο της βασιλείας Του (Γαλ.4,7).     

     Ο απόστολος Παύλος γράφοντας την περίφημη επιστολή του προς στους χριστιανούς της Γαλατίας (περιοχή της Αγκύρας της Μ. Ασίας), επισημαίνει  πως «ότε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν Αυτού, γενόμενον υπό γυναικός, γενόμενον υπό νόμου, ίνα τους υπό νόμον εξαγοράσει, ίνα την υιοθεσίαν απολάβομεν» (Γαλ.4,4). Είναι η πρώτη ιστορική προσέγγιση του κοσμοσωτηρίου γεγονότος από το μεγάλο απόστολο, ο οποίος ως το αλάνθαστο στόμα του Αγίου Πνεύματος, πέρα από την θεολογική διάσταση, τονίζει και την ιστορική του πτυχή. Εν μέσω ενός απίστευτου κυκεώνα μυθικών δοξασιών και αντιλήψεων του ειδωλολατρικού κόσμου, περί «σωτήρων θεών», εξαίρει την ιστορική πτυχή της σαρκώσεως του Χριστού, σε συγκεκριμένο χρόνο και χώρο, για να αποδείξει στους αποδέκτες των επιστολών του, ότι ο Χριστός δεν είναι μια αόριστη μυθοπλασία, σαν αυτές των παγανιστικών θρησκευμάτων, αλλά ένα ιστορικό πρόσωπο. Είναι ο Θεός, ο Οποίος παρακινούμενος από άπειρη αγάπη για τον πεσόντα στην αμαρτία άνθρωπο, καταδέχτηκε να γίνει άνθρωπος, κατά πάντα όμοιος με το πλάσμα Του. Εισήλθε στην ιστορία, κατέστη ο Θεάνθρωπος, για να είναι η σωτηρία πραγματική και όχι συμβολική.

     Σύμφωνα με τον Παύλο, για την υλοποίηση του προαιωνίου σχεδίου της σωτηρίας του κόσμου, ο Θεός δημιούργησε τις κατάλληλες ιστορικές συνθήκες, ώστε, όταν θα ερχόταν ο Χριστός στον κόσμο, να υπάρχουν οι ευνοϊκές εκείνες προϋποθέσεις για να ευοδωθεί το έργο της σωτηρίας και να διαδοθεί το σωτήριο μήνυμα σε όλα τα μήκη και πλάτη της οικουμένης. Να γίνει η απολύτρωση κτήμα το κάθε ανθρώπου και δυνατότητα, ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, χρώμα, κοινωνική, οικονομική και κάθε άλλη διάκριση.   

      Σύμφωνα με την βιβλική διδασκαλία και την πίστη της Εκκλησίας μας, ο Θεός, ευθύς μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, έθεσε σε εφαρμογή το προαιώνιο σχέδιό Του για την σωτηρία του πεσόντος ανθρώπου και ολοκλήρου της υλικής κτίσεως. Δεν εγκατέλειψε τον παραστρατημένο στην αμαρτία άνθρωπο, αλλά με απόλυτο σεβασμό στην ελευθερία του, οδηγούσε την ανθρώπινη ιστορία στον ύψιστο σκοπό της, στην εν τω Σαρκωμένω Λόγω, απολύτρωσή της. Τους ανήγγειλε ότι σε χρόνους μελλοντικούς θα έρθει «το Σπέρμα της Γυναικός», ο μυστηριώδης Γιος της Γυναίκας, για να συντρίψει το κεφάλι του αιτίου της κακοδαιμονίας τους, τον νοητό όφη, το διάβολο και να απελευθερώσει το ανθρώπινο γένος. Γράφει το ιερό κείμενο της Γενέσεως: «Και έχθραν θήσω ανὰ μέσον σου και ανὰ μέσον της γυναικὸς και ανὰ μέσον του σπέρματός σου και ανὰ μέσον του σπέρματος αυτής· αυτός σου τηρήσει κεφαλήν, και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν» (Γεν.3,15). Είναι η πρώτη μεγάλη προφητική είδηση, το λεγόμενο «Πρωτοευαγγέλιο», η οποία χαράχτηκε βαθειά στις ψυχές του πρώτου ανθρωπίνου ζευγαριού και μεταδόθηκε σε όλους τους απογόνους τους, ως μια αχτίδα ελπίδος και γλυκιάς προσμονής για μελλοντική

λύτρωση από την δίνη, που προκάλεσε η πτώση. Ως μια ελπιδοφόρα παρηγοριά στην δυστυχία τους, που τους συσσώρευσε η αποστασία από το Θεό και η αμαρτία. Αργότερα, δια στόματος του Πατριάρχου Ιακώβ, εκφράστηκε η κρυφή προσμονή της απολυτρώσεως του κόσμου, ως  «προσδοκία εθνών» (Γεν. 49,10).

     Ο προαιώνιος Υιός και Λόγος Του θα αναλάμβανε να απολυτρώσει το ανθρώπινο γένος, δια της ενανθρωπήσεώς Του. Θα γινόταν άνθρωπος για να απολυτρώσει το άνθρωπο από την αιχμαλωσία του σατανά, τη δουλεία της αμαρτίας και το θάνατο. Έτσι από τη στιγμή της πτώσεως άρχισε η υλοποίηση του σχεδίου. Ο Άσαρκος Λόγος, δρώντας μέσα στην ιστορία με απόλυτη διακριτικότητα και σεβασμό στην ανθρώπινη δραστηριότητα, προετοίμαζε, σταδιακά και αθόρυβα, το ανθρώπινο γένος να δεχτεί τη σωτηρία του. Στους Εβραίους μίλησε μέσω των προφητών και των άλλων δικαίων, οι οποίοι ανήγγειλαν, με αρκετή σαφήνεια, τον ερχομό Του στη γη. Παράλληλα μίλησε και σε διακεκριμένους ανθρώπους άλλων λαών, για τον ερχομό Του, προετοιμάζοντάς τους να δεχτούν το σωτήριο κήρυγμά Του. Πρόκειται για τον λεγόμενο «Σπερματικό Λόγο», που αναφέρουν οι Πατέρες. Αυτός ήταν που διατήρησε την προσμονή στις ψυχές των ανθρώπων. Γι’ αυτό και σε Ανατολή και Δύση, Βορρά και Νότο, όλοι οι λαοί περίμεναν τον ερχομό Του, γι’ αυτό και έγινε δεκτό το κήρυγμά Του και διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο, παρά τα τεράστια και ανυπέρβλητα εμπόδια, που είχε εγείρει ο διάβολος, μέσω των επιγείων οργάνων του, του παλιού πτωτικού κόσμου. Όλες οι προχριστιανικές θρησκείες, παρά τα κραυγαλέα αρνητικά τους στοιχεία, όπως και οι φιλοσοφίες, περιείχαν ελπιδοφόρες προσδοκίες για μια μελλοντική λύτρωση από έναν θείο λυτρωτή.

      Κατευθύνοντας την ιστορία προς τον τελεολογικό της σκοπό ο Άσαρκος Λόγος, ανέδειξε διακεκριμένα πρόσωπα, τα οποία έγιναν άκοντα όργανα του θείου σχεδίου, όπως βασιλείς, στρατηγούς, πολιτικούς, νομοθέτες και κοινωνικούς αναμορφωτές, ως άκοντες προωθητές του θείου σχεδίου. Χωρίς να καταστρατηγήσει την προσωπική τους ελευθερία και βούληση, οδήγησε τις επιλογές τους να είναι κατευθυντήρες και βοηθητικές στο έργο της σωτηρίας του κόσμου, προετοιμάζοντας την ανθρωπότητα να δεχτεί την απολύτρωση.    

      Η προσδοκία περί της ελεύσεως σωτήρα του κόσμου γινόταν όλο και πιο έντονη με το πέρασμα των αιώνων, παρά την συνεχιζόμενη εξαχρείωση των ανθρώπων. Όσο το ανθρώπινο γένος βυθιζόταν στην κακοδαιμονία και την φρίκη, τόσο περισσότερο θέριευε η αναμονή του θείου λυτρωτή.

     Όπως είναι γνωστό, η πλήρης κατάπτωση της ανθρωπότητας κορυφώθηκε στα ρωμαϊκά χρόνια, όπου ο Θεός όρισε να σαρκωθεί ο Υιός Του. Η θεία βουλή έκρινε ότι τότε είχε έρθει ο κατάλληλος χρόνος να έρθει ο Χριστός στη γη και να επιτελέσει το κοσμοσωτήριο έργο Του. Ότι είχαν ωριμάσει οι συνθήκες για την αποδοχή της δωρεάς της σωτηρίας, το κηρύγματός Του. Ότι, εξαιτίας της απόγνωσής τους οι άνθρωποι, ήταν εύκολο να αποδεχτούν την απολύτρωση. Αυτή είναι άλλωστε μια σημαντική πτυχή της ιστορίας της σωτηρίας, η οποία αποδεικνύει την απτή επέμβαση του Θεού στο ιστορικό γίγνεσθαι. Έτσι κατανοείται η επιτυχία του έργου της σωτηρίας και του ευαγγελισμού της ανθρωπότητας. Έτσι εξηγείται η αλματώδης διάδοση του σωστικού κηρύγματος του Χριστού στα πέρατα της οικουμένης και η εδραίωση της Εκκλησίας του σε όλα τα έθνη. Αυτό το μεγάλο θαύμα αποδεικνύει την μέριμνα του Θεού να επικρατήσουν ευνοϊκές και κατάλληλες συνθήκες για να ευοδωθεί το έργο της σωτηρίας. Αναφέρουμε ορισμένες από αυτές.

   

 

 

 

 1) Η πολιτική ενοποίηση του τότε γνωστού κόσμου.

     Ο κατακερματισμός και ο απομονωτισμός του αρχαίου κόσμου έληξε με τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος δημιούργησε ένα απέραντο πολυεθνικό κράτος, με βάση τον ελληνικό πολιτισμό, αφυπνίζοντας τους βαρβαρικούς λαούς και

δίνοντας τους τη δυνατότητα να συναισθανθούν την ανάγκη της κοινωνικής, πνευματικής και θρησκευτικής αναγέννησης. Γενικά ο μεγάλος Μακεδόνας στρατηλάτης θεωρείται ως όργανο της θείας πρόνοιας, καθότι, δια της κατακτήσεως του μεγίστου μέρους της τότε οικουμένης, ενοποίησε τους λαούς, κάτω από τον ελληνικό πολιτισμό, για να διευκολυνθεί το έργο της σωτηρίας του κόσμου. 

     Με τη δημιουργία των ελληνιστικών βασιλείων διαδόθηκε και επεκράτησε ο ελληνικός πολιτισμός, η ελληνική παιδεία και ο ελληνικός τρόπος ζωής, μεταβάλλοντας σε κοσμοπολίτες όλους τους κατοίκους της οικουμένης. Αυτό σημαίνει ότι ζώντας και σκεπτόμενοι ως Έλληνες, είχαν προαχθεί πολιτισμικά και πνευματικά, καθιστάμενοι ικανοί να κατανοήσουν υψηλές πνευματικές και ηθικές ιδέες και να βιώσουν ηθικές αξίες. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι ο Χριστός επέλεξε να αρχίσει το έργο Του στην περιοχή της Γαλιλαίας, όπου κυριαρχούσε το ελληνιστικό στοιχείο και επέλεξε και κάλεσε τους μαθητές Του από τους μυημένους στην ελληνική κουλτούρα κατοίκους της. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι, ενώ στην περιοχή της Γαλιλαίας ο Κύριος κήρυττε και δρούσε ακόλλητα, μεγάλες δυσκολίες και εχθρότητα αντιμετώπισε στην εθνικιστική και απομονωμένη Ιουδαία, όπου και θανατώθηκε.

       Ιδιαίτερα σημαντική ιστορική εξέλιξη υπήρξε η ρωμαιοκρατία. Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν τον ελληνιστικό κόσμο και εδραίωσαν μια ισχυρή αυτοκρατορία από τον ατλαντικό ωκεανό ως την Ινδία, τη βόρειο Αφρική και τις εσχατιές της βόρειας Ευρώπης. Τα σύνορα καταργήθηκαν, τα εθνικά διαχωριστικά έπεσαν. Άνοιξαν τεράστιες οδικές αρτηρίες, αναπτύχθηκε η ναυτιλία, ενισχύθηκε η ασφάλεια, με αποτέλεσμα να διευκολυνθεί η μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών σε ολόκληρη την αυτοκρατορία και δι’ αυτών οι ιδέες. Μόνο έτσι εξηγείται η σχετικά εύκολη μετακίνηση των αποστόλων να κηρύξουν το Ευαγγέλιο σε όλο τον κόσμο, φτάνοντας ως τις εσχατιές του τότε γνωστού κόσμου. Αν δεν υπήρχε το πολυεθνικό κράτος θα ήταν πολύ δύσκολη η μετακίνησή τους και οι δυσκολίες της ιεραποστολής τους ανυπέρβλητες.

     

  2) Η ελληνική γλώσσα, ως διεθνής γλώσσα της εποχής.

        Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η επικράτηση της ελληνικής γλώσσας, μάλλον της ελληνιστικής κοινής, της απλουστευμένης ελληνικής, σε όλο τον κόσμο. Ο καθένας, βρισκόμενος σε οποιοδήποτε μέρος της αυτοκρατορίας, μπορούσε να επικοινωνεί με την χρήση της ελληνικής γλώσσας. Υψίστης σημασίας είναι η μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης στα ελληνικά (3ος π. Χ. αιώνας), με αποτέλεσμα να γίνουν γνωστές στον ελληνορωμαϊκό κόσμο οι προρρήσεις της για τον αναμενόμενο Μεσσία. Ο Χριστός μίλησε στην Γαλιλαία προφανώς στα ελληνικά, όπου οι κάτοικοι μάλλον δεν γνώριζαν εβραϊκά (αραμαϊκά), ή απαξιούσαν να τα ομιλούν. Πάμπολλες αναφορές των λόγων Του, προδίδουν ότι ο Κύριος μιλούσε (και) ελληνικά. Εκεί επέλεξε τους μαθητές του, οι οποίοι μιλούσαν την ελληνική γλώσσα και είχαν γαλουχηθεί με κοσμοπολίτικες ιδέες. Επίσης τα Ευαγγέλια γράφηκαν πρωτότυπα στα ελληνικά, για να είναι κτήμα όλης της ανθρωπότητας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διαδοθεί το ευαγγελικό μήνυμα σε όλο τον κόσμο, να μπορεί και διαβάζει τα ιερά κείμενα ο καθένας, σε κάθε μέρος της οικουμένης. Οι απόστολοι κήρυξαν την χριστιανική πίστη στα ελληνικά, την οποία καταλάβαιναν όλοι. Η Εκκλησία υιοθέτησε στη λατρεία την ελληνική γλώσσα, όπως και οι Πατέρες για την

διατύπωση των δογμάτων, διότι είναι η μοναδική γλώσσα, η οποία μπορεί να εκφράσει πληρέστερα τις υψηλές αλήθειες της χριστιανικής πίστεως. Δεν είναι επίσης τυχαίο πως η Εκκλησία είχε εδραιωθεί και αναπτυχθεί κύρια στον ελληνικό χώρο, στην Μ. Ασία και την Ελλάδα.  

 

   3) Η θρησκευτική παρακμή και η τάση για ενωθεΐα.

      Στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια έχουμε μια πρωτόγνωρη πνευματική κατάπτωση και παρακμή των παγανιστικών θρησκειών. Κυριαρχούσε το φαινόμενο ενός απίστευτου θρησκευτικού συγκρητισμού και μια ισχυρή τάση για ενοποίηση των εθνικών θρησκειών, σε μια νέα παγκόσμια θρησκεία, αποτελούμενη από στοιχεία των παρηκμασμένων θρησκευμάτων. Αυτό φανέρωνε το ανικανοποίητο θρησκευτικό αίσθημα των ανθρώπων από τις χρεοκοπημένες παγανιστικές θρησκείες και την αναζήτηση άλλων, πιο εξευγενισμένων θρησκειών, με πνευματικό υπόβαθρο και με παγκόσμια αποδοχή και το κυριότερο: να ικανοποιούν το αίσθημα λύτρωσης, την οποία δεν έδιναν οι παγανιστικές θρησκείες. Αυτό αποδεικνύει την δίψα των ανθρώπων για πνευματική λατρεία ενός μοναδικού και αιώνιου παγκόσμιου Θεού, την οποία βρήκαν στο χριστιανικό κήρυγμα και γι’ αυτό σημείωσε τέτοια θαυμαστή αποδοχή. Επίσης παρατηρούμε αυτή την εποχή, την ανάπτυξη ενός έντονου μυστικισμού, την εμφάνιση μυστηριακών θρησκευμάτων και πρακτικών, εκφράζοντας την ανάγκη μιας μυστικής λύτρωσης. Αυτή η τάση ευνόησε την αποδοχή της χριστιανικής πίστεως, η οποία ικανοποιεί την μυστική διάσταση της απολυτρώσεως. Τα Μυστήρια της Εκκλησίας κατανοήθηκαν ως υπέρτερα των μυστηριακών παγανιστικών τελετουργιών.

   

 4) Η κοινωνική παρακμή

      Όπως προαναφέραμε, ο κόσμος στα ρωμαϊκά χρόνια βρισκόταν σε πρωτοφανή πνευματική, ηθική, πολιτισμική και κοινωνική παρακμή, φανερώνοντας ξεκάθαρα την παντελή χρεοκοπία του αρχαίου προχριστιανικού κόσμου. Ό, τι είχε να δώσει ο αρχαίος κόσμος το έδωσε και εξάντλησε τα αποθέματα δυνάμεών του στην ανθρωπότητα. Ιδιαίτερα στα χρόνια που γεννήθηκε ο Χριστός η κατάσταση ήταν εφιαλτική. Τα άγρια ένστικτα κυριαρχούσαν στην ατομική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή. Κανένας σεβασμός δεν υπήρχε για την ανθρώπινη ζωή. Οι πόλεμοι, οι γενοκτονίες, η βία, σκληρότητα και απανθρωπιά ήταν η κυρίαρχη κατάσταση. Η δουλεία είχε πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, θεωρούμενοι οι δυστυχισμένοι δούλοι χειρότεροι και φθηνότεροι από τα ανδράποδα και τα ζώα. Οι γυναίκα θεωρούνταν res (πράγμα), σκεύος ηδονής των ανδρών. Η πορνεία είχε γίνει ιερός θεσμός και θρησκευτική τελετουργία (Ιερή Πορνεία). Στη Ρώμη, αλλά και σε όλη την αυτοκρατορία κυριαρχούσε η ηθική σήψη, η ικανοποίηση των πλέον αχαλίνωτων παθών. Η κοινωνία βρισκόταν σε κώμα και ψυχορραγούσε. Είναι γνωστή η ρήση του μεγάλου Γάλλου ανθρωπιστή και φιλοσόφου Σατωβριάνδου: «αν ο Χριστός ερχόταν λίγες δεκαετίες μετά, θα έβρισκε το πτώμα της ανθρωπότητας»! Αυτόν τον ημιθανή κόσμο βρήκε ο Χριστός και του έδωσε ελπίδα και ζωή. Αναμφίβολα, η κοινωνική παρακμή ήταν και αυτό ένα από τα στοιχεία που ευνόησαν την αποδοχή του λυτρωτικού χριστιανικού μηνύματος.  

 

     5) Η κληρονομιά του Βυζαντίου

     Τέλος να αναφέρουμε πως δεν είναι τυχαίο ότι την ρωμαϊκή αυτοκρατορία την διαδέχτηκε η «βυζαντινή», η ρωμαίικη χριστιανική, μέσα στην οποία, για χίλια και πλέον χρόνια, εδραιώθηκε και αναπτύχθηκε η Εκκλησία.  Σε αυτή έγινε η μεγαλύτερη συνάντηση και σύζευξη της ιστορίας, του Χριστιανισμού και του Ελληνισμού, από

τους Έλληνες Πατέρες, ώστε, επάνω σ’ αυτόν να δομηθεί ο κατοπινός παγκόσμιος πολιτισμός. Σε αυτή έγιναν θεσμοί οι σωτήριες αρχές του Ευαγγελίου και συνεχίζουν να διαποτίζουν ως τα σήμερα τα δίκαια και τις κοινωνικές δομές σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο.  Μπορεί να θεωρηθεί και αυτό το ιστορικό γεγονός ως μέρος της θείας πρόνοιας.

     Αρκούμαστε σε αυτά τα λίγα στοιχεία, τα οποία αρκούν για να δηλώσουν την ωρίμαση των ιστορικών συνθηκών για την αποδοχή του ευαγγελικού μηνύματος και τα οποία ορίζουν το Χριστό ως τον κύριο της ιστορίας και του χρόνου.

     Για μας τους πιστούς η σάρκωση του Θεού Λόγου σημαίνει την αναδημιουργία του τραυματισμένου από την αμαρτία ανθρώπου και υλικού κόσμου (Ρωμ.8,19), στο πρόσωπο του Χριστού. Ο Λυτρωτής μας Κύριος γενόμενος μέτοχος της υλικής κτήσεως, την καθαγίασε και την έσωσε από την κυριαρχία του διαβόλου και τη φθορά της αμαρτίας. Κατέστη ο Θεάνθρωπος, για να είναι εσαεί ο σύνδεσμος του ανθρώπου και ολόκληρης της δημιουργίας με τον Θεό Δημιουργό. Μέσω αυτού συντελείται η σωτηρία και οδηγείται ο κόσμος στον τελεολογικό του σκοπό. Ο Χριστός είναι ο μοναδικός και αναντικατάστατος σωτήρας, «εν ω δει σωθήναι υμάς» (Παρξ.4,12).  Για τούτο ο απόστολος Παύλος υπερτονίζει την ιστορική διάσταση του κοσμοσωτηρίου γεγονότος και συνάμα επισημαίνει το υπερφυσικό του χαρακτήρα, διακηρύσσοντας: «ομολογουμένως μέγα εστί το της ευσεβείας μυστήριον, Θεός εφανερώθη εν σαρκί, εδικαιώθη εν Πνεύματι, ώφθη αγγέλοις, εκηρύχθη εν έθνεσιν, επιστεύθη εν κόσμω, ανελήφθη εν δόξη» (Α΄Τιμ.1,16).   

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΜΕ Ή ΧΩΡΙΣ ΧΡΙΣΤΟ;

 

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

     Σύμπασα η ανθρωπότητα θα εορτάσει και εφέτος το μέγα και κοσμοσωτήριο γεγονός της Ενανθρωπήσεως του Θεού. Την κατά σάρκα Γέννηση του Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου Χριστού, ο Οποίος καταδέχτηκε να απεκδυθεί την άφατη μεγαλοπρέπειά Του και δόξα Του, να ενδυθεί την ταπεινή ανθρώπινη φύση, ώστε να είναι η σωτηρία του κόσμου πραγματική. Ενδύθηκε την φύση μας, ενώθηκε μαζί μας για να μπορέσει, μέσω αυτής της ενότητας, να μας σώσει. Δεν είναι η σωτηρία μας κάποιο αφηρημένο λεκτικό σχήμα, μια θεωρία, μια ιδεολογία, ένας φιλοσοφικός στοχασμός, αλλά μια απτή πραγματικότητα. Ο Θεός έγινε άνθρωπος, ενώθηκε μαζί μας για να ενωθούμε μαζί Του. Μέσα από το μυστήριο της αυτής της ενώσεως διοχετεύτηκε η θεότητα στην ανθρωπότητα. Μέσω του Χριστού μπορούμε να μετέχουμε στη θεότητα.

     Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι το κυριαρχούν θείο Πρόσωπο της μεγάλης εορτής. Αυτόν ανυμνούμε και ευχαριστούμε οι πιστοί για την υπέρτατη ευεργεσία Του προς το ανθρώπινο γένος και ολόκληρη τη δημιουργία. Η αγία μας Εκκλησία ετοίμασε μια υπέροχη πνευματική πανδαισία, να μπορούμε να βιώνουμε με το μεγαλύτεροι δυνατό τρόπο το μεγάλο αυτό γεγονός. Οι άγιοι και θεοφόροι Πατέρες στόλισαν τη μεγάλη εορτή με λόγους και υμνολογικά κείμενα άφθαστης αξίας. Συμμετέχοντες συνειδητά στις ιερές ακολουθίες των Χριστουγέννων και των άλλων εορτών Αγίου Δωδεκαημέρου, απολαμβάνουμε τον πλούτο της χάριτος του Θεού, την οποία λαμβάνουμε μέσα στην Εκκλησία. Γεμίζει ολόκληρη η ύπαρξή μας από υπερκόσμια αγαλλίαση, συνειδητοποιώντας το μέγεθος της αγάπης του Θεού για το ανθρώπινο γένος και το κάθε πρόσωπο χωριστά, καθ ότι δεν βρισκόμαστε πια εγκαταλειμμένοι στη δίνη του πλάνου μας και χειρίστου εχθρού μας διαβόλου, ο οποίος πασχίζει για την καταστροφή μας, αλλά είμαστε παραδομένοι στην δωρεά της χάριτος του Θεού, του ουράνιου Πατέρα μας, ο Οποίος, μας αγαπά τόσο πολύ ώστε δε λυπήθηκε το Υιό Του το Μονογενή, δίνοντάς Τον ως σωτήρα και λυτρωτή μας.

      Δεν χαιρόμαστε μόνο οι άνθρωποι, αλλά και ολόκληρη η δημιουργία. Εορτάζουν στον ουρανό οι αγγελικές νοερές δυνάμεις, διότι η θεία Ενανθρώπηση αποτελεί την απαρχή της νίκης του Θεού κατά του διαβόλου, την κατάλυση του δαιμονικού του βασιλείου, την έξωσή του από την θεοδημιούργητη κτίση. Εορτάζει επίσης η άλογη και άψυχη πλάση, διότι η σάρκωση του Θεού σήμανε και τη δική της απελευθέρωση από τη δουλεία της αμαρτίας, η οποία επήλθε από την πτώση του ανθρώπου και η οποία αποζητά τη δική της απολύτρωση.

      Όλα λοιπόν εορτάζουν αυτή την αγία ημέρα, τα ουράνια, τα επίγεια και τα καταχθόνια, τα έμψυχα και τα άψυχα, ολόκληρος ο κόσμος, ο ορατός και ο αόρατος, την αναδημιουργία του. Καθότι εν τω Χριστώ συντελέστηκε η ανακεφαλαίωση της δημιουργίας και η απελευθέρωση από τη δουλεία της αμαρτίας και τη νομοτέλεια της φθοράς και του θανάτου.

      Θλιβερή εξαίρεση αποτελεί η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, οι οποίοι εορτάζουν τα δικά τους «Χριστούγεννα», από τα οποία λείπει ο μεγάλος πρωταγωνιστής της εορτής, ο Χριστός! Ο άνθρωπος, το έλλογο και εκλεκτότερο ον, χάρις του οποίου έγινε η Ενανθρώπηση του Θεού, έστρεψε το πρόσωπό του από Αυτόν. Τον εξέβαλε από τη ζωή του. Αυτό φαίνεται καθαρά αυτές τις γιορτινές ημέρες. Ολόκληρος ο πλανήτης θα φορέσει τα γιορτινά του. Εκτός από τις χριστιανικές χώρες, θα εορτάσουν και χώρες μη χριστιανικές. Εκατομμύρια στολίδια, χριστουγεννιάτικα δένδρα, φάτνες, λαμπιόνια θα στολίσουν δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, τα οποία κατασκευάστηκαν (κατά κανόνα) από χέρια μη χριστιανικά, όπως κινέζων, μπακλαντέζων και ινδών. Θα στολιστούν οι βιτρίνες των καταστημάτων για

να κάνουν πιο δελεαστικά τα προϊόντα τους. Τα κέντρα διασκεδάσεως και οι λέσχες θα ετοιμαστούν για να προσφέρουν λαμπρό και πλουσιοπάροχο «ρεβεγιόν» στους αδηφάγους πελάτες τους. Τηλεοπτικές διαφημίσεις θα κάνουν δελεαστικές προτάσεις, εορταστικών αγορών. Τα ταξιδιωτικά γραφεία θα διοργανώσουν κοντινές ή μακρινές, σε εξωτικά μέρη, εκδρομές για όσους «έχουν τον τρόπο», για να «ξεδώσουν».

      Τη γαλήνια μορφή του μειλίχιου Χριστού θα πάρει το αστείο ξωτικό, το οποίο του έδωσαν το όνομα του Αγίου Βασιλείου (στη Δύση του Αγίου Νικολάου). Αυτός ο χαζοχαρούμενος «άγιος» κυριαρχεί όλες αυτές τις γιορτινές ημέρες, για να προωθείται η καταναλωτική μανία και να σκεπάζει την εικόνα του δι’ ημάς Ενανθρωπήσαντος Θεού.

     Αυτές οι ημέρες θα είναι εξουθενωτικές για τους πολλούς. Θα τους κυριεύσει η καταναλωτική μανία. Θα σπεύσουν να κάνουν τα ψώνια τους εν μέσω συνωστισμού και άγχους. Οι νοικοκυρές θα δεινοπαθήσουν στις κουζίνες για να ετοιμάσουν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το οποίο πρέπει να είναι πλούσιο, αντάξιο της μεγάλης εορτής, όπως και τα λογίς γλυκίσματα, τα οποία είναι απαραίτητα να συνοδεύσουν το χριστουγεννιάτικο φαγοπότι. Όλα θα πρέπει να είναι έτοιμα, πλούσια και λαμπερά, για να δώσουν χαρά και να «ξεχωρίσουν τη μέρα». Τη χαρά θα συμπληρώσουν οι επισκέψεις συγγενών και φίλων, με τους οποίους ανταλλάξουν ευχές, για «χρόνια πολλά», τα οποία θα χαρίζουν υλική ευδαιμονία.

     Για πνευματική όμως προετοιμασία, νηστεία, εξομολόγηση, θεία κοινωνία, περίσκεψη, φιλανθρωπία, ούτε λόγος. Ποιος έχει χρόνο για τέτοιες «λεπτομέρειες»; Φυσικά ούτε λόγος και για εκκλησιασμό την μεγάλη κυριώνυμη ημέρα των Χριστουγέννων. Το «ρεβεγιόν» θα κρατήσει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες και μετά από ένα βαρύ και πλούσιο δείπνο χρειάζεται χαλάρωση και αδιατάραχτος βαθύς και πολύωρος ύπνος!

     Στην αποχριστιανισμένη Ευρώπη, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Για να μη θιχτούν οι ορδές των αλλοθρήσκων και κυρίως των μουσουλμάνων προσφύγων και μεταναστών (νομίμων και παρανόμων), φρόντισαν κάποιοι να απαλείψουν το χριστιανικό περιεχόμενο των Χριστουγέννων. Στη Γερμανία αφαίρεσαν από τους δημόσιους στολισμούς κάθε τι που θα δίνει μονομερή θρησκευτικό «χρώμα» στις εορτές, για την αποφυγή προκλήσεως των φανατικών μουσουλμάνων, οι οποίοι ερεθίζονται από τη θέα των χριστιανικών συμβόλων! Στο Βέλγιο αφαίρεσαν το σταυρό από το καπέλο του «Σάντα Κλάους»! Στην Αγγλία πρόσθεσαν στους στολισμούς των δρόμων θρησκευτικά σύμβολα όλων των θρησκειών για να μη θεωρείται η εορτή των Χριστουγέννων κτήμα καμιάς θρησκείας! Προτεστάντες πάστορες καλούν και αλλόθρησκους στους ναούς τους να συμπροσευχηθούν στο νεογέννητο Χριστό, που δεν πιστεύουν! Πρόσφατα η Επίτροπος Ισότητας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χελένα Ντάλι, «προσπάθησε να καταργήσει τα Χριστούγεννα», εκδίδοντας οδηγία να μην χρησιμοποιούνται στις εόρτιες ευχές το όνομα του Χριστού, την Παρθένου Μαρίας, του Βαπτιστού Ιωάννου!

      Όψιμοι λάτρεις των αρχαίων ξεχασμένων εδώ και αιώνες παγανιστών θρησκευμάτων, μη μπορώντας να απαγκιστρωθούν από την αίγλη των Χριστουγέννων, δημιούργησαν τα δικά τους «Χριστούγεννα». Αντικατέστησαν τη Γέννηση του Χριστού με την ανάμνηση «γέννησης» ανύπαρκτων μυθικών «θεοτήτων», όπως οι έλληνες «αρχαιολάτρες» τα «Ηλιούγεννα», δηλαδή τη «γέννηση» του ηλιακού δίσκου κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο! Οι παγανιστές της Ευρώπης θα μεταβούν στο μεγαλιθικό μνημείο Στόουνχεντς στην Αγγλία, για να εορτάσουν τη «γέννηση» του ήλιου! Δεν τους ταιριάζει η λατρεία του Δημιουργού του κτιστού ηλίου, αλλά η λατρεία του δημιουργήματος!

      Ο μεγάλος απών από τη μεγάλη και λαμπρή εορτή είναι ο Χριστός! Αυτός, που με την θαυμαστή Του Ενανθρώπηση σημάδεψε ανεξίτηλα την ανθρώπινη ιστορία, χωρίζοντας την σε δύο μέρη, Στην προ της Γεννήσεώς Του εποχή και στην μετά τη Γέννησή Του! Απών από τους εορτασμούς της Γεννήσεώς Του! Προκλητική περιθωριοποίησή Του από τη ζωή μας! Του δείχνουμε με τον πλέον σαφή τρόπο ότι δεν Τον χρειαζόμαστε πια, δεν Τον έχουμε ανάγκη. Δεν έχουμε ανάγκη από σωτήρα και σωτηρία. Δεν μας απασχολεί τι θα γίνει όταν πεθάνουμε, όπου κατά πάσα πιθανότητα, όπως πιστεύουμε, εκμηδενιζόμαστε. Μας απασχολεί το πως θα απολαύσουμε τη ζωή μας. Σύνθημά μας το αρχαιοελληνικό σύνθημα των ηδονιστών: «φάγωμεν, πίωμεν, αύριο γαρ αποθνήσκομεν»! Μέλημά μας το πως θα ευχαριστήσουμε τη σάρκα μας, διότι μόνο αυτή αναγνωρίζουμε ως τη μόνη πραγματικότητα του εαυτού μας!

      Αλλά ο Χριστός δεν είναι πραγματικά απών. Είναι αιωνίως παρών, είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει, διότι είναι ο δημιουργός του χώρου και του χρόνου και ο κύριος της ιστορίας. Είναι παρών και παραστέκει πλάι μας, γεμάτος θλίψη για το κατάντημά μας, διότι μας εξαγόρασε από τη δουλεία της αμαρτίας και τον όλεθρο του θανάτου δια του τιμίου αίματός Του. Δεν μας εξαναγκάζει να Τον δεχτούμε, διότι έτσι θα κατέλυε την ελευθερία μας, η οποία συνιστά και την ουσία μας ως ανθρώπων. Μας καλεί μυστικά, μέσω της Εκκλησίας Του, των αγίων Γραφών και των ιερών υμνογραφιών να ξυπνήσουμε από το θανατερό ύπνο μας. Να εγερθούμε από την νωθρότητά μας. Να αποκολληθούμε από τα γήινα και φθαρτά πράγματα, τα οποία μας δίνουν την ψευδαίσθηση της ευδαιμονίας και να επιζητήσουμε τα πνευματικά και άφθαρτα, τα οποία θα μας οδηγήσουν στην σωτηρία και την όντως ευδαιμονία. Ο Χριστός δεν είναι μακριά μας, μπορούμε να Τον δούμε, αν καθαρίσουμε και διώξουμε από τα πνευματικά μας μάτια την αχλή της αμαρτίας. Μπορούμε να Τον ακούσουμε αν κλείσουμε τα αφτιά μας στις πλάνες σειρήνες του κόσμου και συντονιστούμε στη δική Του σωτήρια συχνότητα, που είναι το γλυκό Του κάλεσμα για σωτηρία. Ως φιλότιμος Δεσπότης, δεν απορρίπτει κανέναν, όλοι είμαστε προσκεκλημένοι στο μεγάλο Δείπνο Του, έχοντας την επιθυμία και λαχτάρα να γεμίσει ο οίκος Του. Ο μόνος αποκλεισμένος είναι εκείνος που αρνείται την πρόσκληση. Δεν υπάρχει αποκλεισμός από το Χριστό, αλλά από τη δική μας άρνηση.

         Είναι λοιπόν ανάγκη και υπέρτατο συμφέρον μας, όσοι θέλουμε να λογιζόμαστε χριστιανοί, αυτά τα Χριστούγεννα να μην τα γιορτάσουμε χωρίς το Χριστό. Να γίνει Εκείνος το κέντρο και το σημείο αναφοράς μας. Να θέσουμε ως πρώτη προτεραιότητά μας την προσκύνηση, τη δοξολογία και την τιμή προς τον δι’ ημάς νηπιάσαντα Θεό μας. Να φτιάξουμε μια ζεστή νοητή φάτνη στην καρδιά μας, όπου θα Τον υποδεχτούμε και θα Τον κρατήσουμε για πάντα, να μας αγιάζει και να μας οδηγεί στη σωτηρία και στη θέωση. Να συνειδητοποιήσουμε ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάνει εμάς θεούς! Ότι «ετέχθη ημίν σήμερον σωτήρ, ος εστι Χριστός Κύριος» (Λουκ.2,11). Ότι έχουμε τώρα μαζί μας τον Εμμανουήλ «ο εστι μεθερμηνευόμενον μεθ’ ημών ο Θεός» (Ματθ.1,23), που σημαίνει ότι ο Θεός είναι για πάντα μαζί μας, και άρα έχουμε την ύψιστη ευλογία να γευόμαστε τις σωτήριες δωρεές Του και να «υπερικώμεν δια του αγαπήσαντος ημάς» (Ρωμ.8,37), κάθε αντιξοότητα και δύναμη, που επιβουλεύεται τη σωτήρια πορεία μας στη ζωή μας. Μόνο έτσι θα εορτάσουμε τα ωραιότερα Χριστούγεννα της ζωής μας!

«Ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν» Νο 9: Ὀρθοδοξία, ἡ μόνη κιβωτός τῆς σωτηρίας - ΜΕΡΟΣ Β (2/2)

 

«Ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν» Νο 8: Ὀρθοδοξία, ἡ μόνη κιβωτός τῆς σωτηρίας - ΜΕΡΟΣ 1/2

 

«Η εν Χριστώ ελευθερία και η αληθινή υπακοή»

 

Εκδήλωση εκκλησιαστικής μουσικής με τίτλο: “ΥΠΟΔΕΞΑΙ ΒΗΘΛΕΕΜ”

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

       

Το Ιδρυμα Μουσικής Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, διοργανώνει Εκδήλωση εκκλησιαστικής μουσικής με τίτλο: “ΥΠΟΔΕΞΑΙ ΒΗΘΛΕΕΜ” στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών, την Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου και ώρα 18.00.

Εόρτιους ύμνους των Χριστουγέννων ερμηνεύει ο Βυζαντινός Χορός του Ιδρύματος Μουσικής, με χοράρχη τον κ. Κωνσταντίνο Αγγελίδη, Πρωτοψάλτη και Δάσκαλο της Ψαλτικής Τέχνης.

Το «μέγα καὶ παράδοξον θαῦμα» της μεγάλης εορτής των Χριστουγέννων ενδύεται με πανηγυρική υμνολογία ερμηνευόμενη μέσα από το φάσμα των ειδών της μελοποιίας, ενώ η ανάδειξη των παραδοσιακών τυπικών διατάξεων μάς οδηγεί στο «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη.»

Παρουσιάζει ο Αρχιμανδρίτης π. Ειρηναίος Νάκος, Γεν. Διευθυντής του Ιδρύματος Μουσικής Ι.Α.Α.

Είσοδος ελεύθερη

 

Θα υπάρχει ζωντανή αναμετάδοση από την διαδικτυακή τηλεόραση
Πεμπτουσία TV

 

* ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ *

PRESS RELEASE

 

O BETHLEHEM, WELCOME

Byzantine Chant Concert by the Music Foundation of the Holy Archdiocese of Athens

at

the Athens Cathedral (Metropolis) / Monday, December 19 at 6:00 p.m.

 

Christmas hymns performed by the Byzantine Choir of the Music Foundation, directed by Mr. Constantinos Angelidis, Protopsaltes and Master of the Psaltic Art.

Presented by Archimandrite f. Eirenaios Nakos, General Director of the Music Foundation of the Holy Archdiocese of Athens.

 

Admission is free

 

Live online streaming on

Pemptousia TV

 

WE WISH YOU A MERRY CHRISTMAS

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση της επανέκδοσης των μεταφραστικών έργων του μακαριστού Γέροντος Ανανία Κουστένη

 ORTHODOXIA.INFO | Αναστάσιος Βόπης 

Με την παρουσία του επισκόπου Ρωγών κ. Φιλοθέου και πλήθους κόσμου πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Κυριακής η παρουσίαση της επανέκδοσης των δύο μεταφραστικών έργων του μακαριστού Γέροντος Ανανία Κουστένη «Ύμνοι Ρωμανού του Μελωδού» και «Χρονογραφία Θεοφάνους» από τις εκδόσεις «ΚΥΠΡΗΣ» στον ιερό ναό αγίου Ανδρέα Πετραλώνων.Την εκδήλωση άνοιξε ο προϊστάμενος του ναού αρχιμανδρίτης π. Σιλουανός Ιωάννου, ο οποίος αφού αρχικά καλωσόρισε τους ομιλητές και όλους τους παρευρισκομένους ανέφερε πως, “τιμούμε σήμερα τον πολυσέβαστο αοίδιμο Γέροντα Ανανία Κουστένη ως πατέρα και διδάσκαλο της εκκλησίας και ως άνθρωπο των γραμμάτων με αφορμή την επανέκδοση των δύο μεταφραστικών έργων του “Ύμνοι Ρωμανού του Μελωδού” και “Χρονογραφία Θεοφάνους” με απόδοση στη νέα ελληνική. Επιλέξαμε ως χώρο παρουσίασης της εκδήλωσης τον ιερό ναό, διότι οι μεν ύμνοι του αγίου Ρωμανού αναγιγνώσκονται στις δεσποτικές και θεομητορικές εορτές και σε κάποιες μνήμες αγίων, ο δε Θεοφάνης είναι άγιος της εκκλησίας μας και ομολογητής”.“Επιπλέον επιλέξαμε τον άγιο Ανδρέα Πετραλώνων, διότι, εδώ λειτουργούσε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ιεροσύνης του ο γέροντάς μας. Με τη σημερινή παρουσίαση πραγματοποιείται η επιθυμία του αφού έξι μήνες πριν την κοίμησή του μας είχε ζητήσει να επανεκδώσουμε τα δύο αυτά μεγάλα του έργα”, κατέληξε ο π. Σιλουανός.Στη συνέχεια το λόγο πήρε η Διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κα Μαντώ Μαλάμου, η οποία εντόπισε και προσδιόρισε την κακή και την καλή μετάφραση, καθώς και τους όρους ώστε να προσδιοριστεί πότε είναι επιτυχημένη μία μετάφραση ποιητικού κειμένου και πότε όχι, δίνοντας κάποια συνοπτικά παραδείγματα από διάφορους χώρους. Μέσα από αυτό η ομιλήτρια θέλησε να φανεί το επίτευγμα του π. Ανανία που πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις όπως την άριστη γνώση της αρχαίας ελληνικής, της μεσαιωνικής, της ελληνικής και της νέας ελληνικής χωρίς ίχνος γλωσσικού πουριτανισμού, δηλαδή αμιγή γλώσσα.Όπως σημείωσε η ομιλήτρια γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός που αυτό το ήξερε ο π. Ανανίας και δούλεψε με την ψυχή του και με στιχοθεσία ώστε να καταλάβει τους ύμνους του Ρωμανού μέχρι και ο τελευταίος αγράμματος άνθρωπος. Επεσήμανε ωστόσο πως η μετάφραση είναι ο καθρέφτης της ζωής του, ο οποίος ήταν ολόκληρος θυσία για τον άνθρωπο και το Θεό. Ο Ρωμανός βρήκε έτσι το αντίστοιχό του. Στο να μεταφραστεί η ποίηση χρειάζεται να είσαι ποιητής, για να μεταφραστεί η ποίηση ενός μεγάλου αγίου πρέπει να είσαι και εσύ άγιος και ο π. Ανανίας είναι πολύ μεγάλος άγιος”, κατέληξε η κα Μαλάμου.Αμέσως μετά τη σκυτάλη έλαβε ο ομότιμος Καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευάγγελος Χρυσός, ο οποίος σημείωσε πως “ο π. Ανανίας αποφάσισε να μεταφράσει την “Χρονογραφία Θεοφάνους” και να την αποδώσει στην νεοελληνική γλώσσα όχι από ιστορικό μένος αλλά γιατί ήξερε ότι η “Χρονογραφία του Θεοφάνους” όπως και οι άλλες βυζαντινές χρονογραφίες συνοδεύουν τον αναγνώστη από το παρών του στα έσχατα και είχε τη φιλοδοξία να συνοδεύσει τους ακροατές του στην πορεία προς τα έσχατα παρακολουθώντας το παρόν. Τόνισε δε ότι η χρονογραφία δεν είναι όπως οι άλλες ιστορίες, ιστοριογραφία. Αυτό το είχε καταλάβει ο Γέροντας για αυτό και η προσφορά του είναι σημαντική για το τώρα αλλά και για το αύριο”, κατέληξε.Την παρουσίαση ωστόσο έκλεισε η Φιλόλογος, Δρ. Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κα Δήμητρα Αγγελοπούλου, η οποία μεταξύ άλλων υπογράμμισε πως “ο π. Ανανίας υπήρξε μεγάλος διδάσκαλος του γένους που μπορούσε με τον λόγο του να διορθώσει και να ανορθώσει ολόκληρο το έθνος. Υπήρξε ο άνθρωπος του Θεού αλλά και ο λεβέντης της γης, ενώ ήταν, είναι και θα είναι για πάντα της ψυχής μας το έαρ όπου μας βρίσκει το κακό και όπου θολώνει ο νους μας.Παράλληλα προέτρεψε να διαβάζουμε τον Άγιο Ρωμανό και τον Άγιο Θεοφάνη και να συντονιζόμαστε με τις διαχρονικές και πάντα επίκαιρες ομιλίες του και τότε θα ακούμε την πιο οικεία μας στεντόρεια φωνή να μας λέει, “θα βγούμε πέρα γιατί όλα παίζονται στην αγάπη αλλά και τι αναστενάζετε κυρία μου, εδώ είμαι και εγώ, δεν με βλέπετε…”. Να σημειωθεί, ότι την εκδήλωση συντόνισε ο Θεολόγος και συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Μπλάθρας, ενω η παρουσίαση μεταδόθηκε ζωντανά από την Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Τηλεόραση.

Πηγή: orthodoxia.info

Η γλώσσα ως συστατικό της υπόδουλης ρωμιοσύνης

 Ηλίας Λιαμής, Σύμβουλος Ενότητας Πολιτισμού

Θεμέλια της εθνικής συνείδησης και ενότητας των υπόδουλων Ελλήνων σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρξαν η ακλόνητη πίστη τους στην Ορθοδοξία, η ακράδαντη θέλησή τους για απελευθέρωση και η διαχρονική εθνική τους γλώσσα. Η Ορθοδοξία συγκροτούσε τον αξιακό τους κώδικα και νοηματοδοτούσε τη ζωή αλλά και τον θάνατο. Η θέληση τους για ελευθερία δεν τους επέτρεπε να συμβιβαστούν με μία ζωή μίζερη και υπόδουλη, ξεχνώντας το αληθινό νόημα και την αξία της. Και η γλώσσα, τους συνέδεε με το ένδοξο αρχαιοελληνικό και βυζαντινό παρελθόν και τους διαφοροποιούσε από τους κατακτητές.

Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί απλώς ιστορικό συμπέρασμα αλλά προέρχεται από την επίσημη καταγραφή της θέλησης των Ελλήνων να ζήσουν ελεύθεροι, με διακριτή εθνική ταυτότητα και αναγνωρισμένη πολιτική υπόσταση. Αυτή τη θέληση κατέγραψαν τα επαναστατικά συντάγματα, από το πρώτο κιόλας χρόνο του αγώνα για ανεξαρτησία.

Ήδη από τις 15 Νοεμβρίου 1821, σε δύο διατάξεις του ψηφισμένου στα Σάλωνα της Φωκίδας Συντάγματος της Νομικής Διατάξεως της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, αναφέρεται ότι όλα τα σύμβολα των Ελλήνων είναι προπατορικά: γλώσσα, πατρίδα και η σημαία του Σταυρού[1].

Η Β΄ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος αναφέρει πως:

«Αν και όλας τας θρησκείας και γλώσσας δέχεται η Ελλάς, και τας τελετάς και χρήσιν αυτών, κατ΄ ουδένα τρόπον δεν εμποδίζει την Ανατολικήν όμως του Χριστού Εκκλησίαν και την σημερινήν γλώσσαν μόνας αναγνωρίζει ως επικρατούσας θρησκείαν και γλώσσα της Ελλάδος»[2]. 

Η αμφισβήτηση της συνέχειας της ελληνικής γλώσσας

Όλα τα επαναστατικά κείμενα είναι γραμμένα στη λόγια  – καθαρεύουσα γλώσσα, τη γλώσσα που χρησιμοποιούσε ο ελληνικός λαός σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Μία γλώσσα που είχε δύο μορφές -όχι δύο γλώσσες-, τη δημώδη και τη λόγια, χωρίς ποτέ να έρθει σε σύγκρουση μία προς την άλλη. Το λεγόμενο «γλωσσικό ζήτημα» εμφανίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, υστερόβουλα, ως διγλωσσία, και προήλθε από Ευρωπαίους οι οποίοι δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να καταλάβουν πως η ελληνική γλώσσα της Τουρκοκρατίας ήταν μία φυσική εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής. Συχνά κακόβουλα, χρησιμοποίησαν την απλή γλώσσα του λαού ως αποδεικτικό στοιχείο της τέλειας διαφθοράς, κατ΄ αυτούς, της νεοελληνικής γλώσσας και συνεπώς της πλήρους αποξένωσης της Νέας Ελλάδας από το αρχαίο παρελθόν της[3].

Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πως η γλώσσα δεν αποτελεί ένα από τα πολλά στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητας αλλά ένα στοιχείο πρωτεύον, με πολιτιστικές, πνευματικές αλλά και πολιτικές διαστάσεις.

«Πρωτοπόρος» και πρωτοστάτης τις αλλοιώσεις της Ελληνικής προφοράς των αρχαίων ελληνικών κειμένων από τους Βυζαντινούς υπήρξε ο ιερέας Έρασμος  (1466-1536). Εκείνος είναι ο πρώτος που επίσημα αφήνει να εννοηθεί πως το Βυζάντιο δεν μπορεί να διεκδικήσει τον ρόλο του συνεχιστή του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού, καθώς –κατά τη γνώμη του- έχει αλλοιώσει τον τρόπο εκφοράς της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Το σχετικό του έργο με την –δήθεν- αποκατάσταση της ορθής προφοράς διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη και έμεινε γνωστή ως «ερασμική προφορά»[4].

Ο Έρασμος έχει μεγάλη σημασία και τα νεοελληνικά μας γράμματα, διότι υπήρξε η αιτία να αφυπνιστούν οι σημαντικότεροι λόγιοι του Νέου Ελληνισμού με κοινό σκοπό την αποκατάσταση της αλήθειας.

Ο Νεόφυτος Δούκας (1760-1845), ο Αθανάσιος Χριστόπουλος (1772-1847) και ιδιαιτέρως ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων (1780-1857), ο όποιος γράφει ειδικό βιβλίο προκειμένου να προφυλάξει τους Ρώσους σπουδαστές της Ελληνικής από την «ερασμική αίρεση» και να διατηρήσει την σωστή εκφορά πολλών ιερών ονομάτων και τα ονόματα όλων σχεδόν των Αγίων της Εκκλησίας[5]. Γράφει πολύ χαρακτηριστικά:

«Οι λεγόμενοι Ερασμίτες Ελληνιστές Γερμανοί και Άγγλοι και Γάλλοι και άλλοι άλλων της Ευρώπης Εθνών απαγγέλουσι τα Ελληνικά κατά την ερασμιακή προφορά ενώ την δική μας προφορά της Ελληνικής αποκρούουν ως αποδιοπομπαίον τράγο και την αποσκορακίζουν, ως τελείως πλαστή, κίβδηλη και εντελώς κατεστραμμένη»[6].

Και αλλού:

«Επαινούσι τους παλαιούς, με σκοπόν να λοιδωρήσωσι τους νεώτερους Έλληνας. Ας εξετάσουν οι κατήγοροι αν άλλο έθνος κατατρυχώμενο αδιάκοπα και από εσωτερικούς τυράννους και από εξωτερικούς ψευδαδελφούς μπόρεσε να κρατήσει τον τράχηλο ορθό και να ζητεί μόνο του τα μέσα θεραπείας και συμφορών του καθώς οι Έλληνες»[7].

Ο Κερκυραίος διαφωτιστής Σπυρίδων Κόνδος (1770-1833), τιμημένος από τον Ναπολέοντα και πρωτοδίκης στη Λευκάδα, ξιφουλκεί κατά των δήθεν ενδιαφερομένων για την καθαρότητα της ελληνικής γλώσσης, αποκαλύπτοντας τους ως τους χειρότερους των μισελλήνων και χαρακτηρίζοντάς τους ως δηλητηριώδεις όφεις, μισθοφόρους ανθελληνικών συμφερόντων, ευγνωμονώντας όμως συγχρόνως τους γνήσιους φιλέλληνες[8].

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του Παναγιώτη Κοδρικά (1762-1827), Αθηναίου λόγιου, γραμματικού του ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσου και μεταφραστή και διερμηνέα του Υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας. Ο Κοδρικάς κλήθηκε να ανασκευάσει την θεωρία του ακαδημαϊκού Ελληνιστή Bonamy, ο οποίος υποστήριζε ότι πολλές από τις νεοελληνικές εκφράσεις προέρχονται από την γαλλική γλώσσα και πως η γλώσσα των σύγχρονων Ελλήνων μορφοποιήθηκε πρώτα πάνω στη γαλλική και την ιταλική[9].

Ο σημαντικότατος αν και εν πολλοίς άγνωστος αυτός λόγιος, με σοβαρότατα επιχειρήματα κατέληξε πως η σύγχρονη ελληνική γλώσσα δεν είναι παρά η νέα μορφή της αρχαίας κοινής διαλέκτου και είναι έργο πολλών αιώνων, προερχόμενη από στοιχεία της αιολικής, δωρικής, ιωνικής και αττικής διαλέκτου. Παραδέχτηκε την ανάμειξη στοιχείων βαρβαρικών διαλέκτων, διαχώρισε όμως τις τέσσερις γλώσσες που μιλά ολόκληρο το ελληνικό έθνος: Την εκκλησιαστική, την πολιτική των κρατικών υπαλλήλων, την εμπορική και την λόγια ή φιλολογική.

Όλη η γνώση, όλη του η προσφορά αλλά και όλη του η πατριωτική φλόγα συμπυκνώνεται στην αφιέρωση που έγραψε σε ένα άλλο βιβλίο του[10], το οποίο προσέφερε στον αυτοκράτορα της Ρωσίας Αλέξανδρο τον πρώτο. Εκεί ο Κοδρικάς υπογραμμίζει ότι το δόγμα της Αγίας Θρησκείας διαδόθηκε στον κόσμο με την ελληνική γλώσσα, τη θεία αυτή η γλώσσα, που ενώνει τον άνθρωπο με το Θεό και είναι αδιαχώριστη από τη χριστιανική θρησκεία και προσθέτει: «Το Ελληνικό Έθνος ανάμεσα στις πιο σκληρές μετάπτωσης της τύχης, μπόρεσε να διατηρήσει την ακεραιότητα του και το όνομά τους έθνος με το να διαφυλάξει τη θρησκεία του και τη γλώσσα του. Χωρίς τη μία ή την άλλη, το Έθνος θα είχε πάψει να υπάρχει»[11].

 

 

Παραπομπές:

[1] Τμ. Γ΄, Κεφ. Α΄, άρθρο β΄, Βλ. Γ. Καρελλάς, Συνταγματική Ιστορία της Ελλάδος. Ελληνικά πολιτεύματα από της εποχής του ρήγα μέχρι σήμερον 1798-1975. Ιστορική και κριτική έρευνα επί τη βάσει ανεκδότων αρχείων και πιστών πρωτοτύπων, Αθήνα 1975, 266.

[2] Τμ. Α΄, Κεφ. Α΄, άρθρ. κστ΄, Βλ. Καρελλάς, όπ. π., 256.

[3] Μαρίας Μαντουβάλου, Η διαχρονική γραπτή και προφορική ελληνική γλώσσα, ως σταθερό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας του τουρκοκρατούμενου και επαναστατημένου ελληνορθόδοξου Γένους, και ως αναιρετικό των αμφισβητήσεων της ελληνικής εθνικής συνέχειας. Πρωτογενείς μαρτυρίες» στο Ορθόδοξη Εκκλησία και διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας. Νεομάρτυρες, Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, επαναστατικά κινήματα,  Πρακτικά Γ΄ Συνεδρίου,  Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, εκδ. ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ, 58-59.

[4] Εράσμου, Διάλογος περί της ορθής προφοράς του λατινικού και του ελληνικού λόγου, Εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια στο έργο «De recta Latini Graecique sermonis pronuntiatione dialogus», από τον Νίκο Πετρόχειλο, Αθήνα 2000.

[5] Περί της γνησίας προφοράς της Ελληνικής Γλώσσης. Βιβλίον Συνταχθέν υπό του Οικονόμου Κωνσταντίνου Πρεσβυτέρου, του εξ Οικονόμων γενεαλογουμένου. Ετυπώθη δαπάνη της Αδελφότητος των Ζωσιμάδων. Εν Πετρουπόλει 1830.

[6] Όπ. π., 2.

[7] Όπ. π., 418, 419, 421.

[8] Ανέκδοτο χειρόγραφο που βρίσκεται στην κατοχή της Μαρίας Μαντουβάλου, όπως αναφέρει  η σχετική υποσημείωση 15 στο παραπάνω άρθρο της, 63.

[9] Observations sur l’ opinion de quelques Hellenistestouchant le grec modern, par P. Codrika Athenien, A Paris, de l’ imprimerie Allemande de Kramer, An XII (1803).

[10] Μελέτη της Κοινής Ελληνικής Διαλέκτου παρά Παναγιωτάκη Καγκελλαρίου Κοδρικά του εξ Αθηνών, πρώην Μεγάλου Γραμματικού της Αυθεντείας Βλαχίας και Μολδαυίας. Εκδοθείσα φιλοτίμω δαπάνη των ευγενών και φιλογενών Αλεξάνδρου Πατρινού και αδελφών Ποστόλακα. Τόμος Α. εν Παρισίω, εκ της τυπογραφίας, Ι.Μ. Εβεράρτου, ΑΩΠΗ (1818).

[11] Όπ. π., χ.α., προσφώνηση στον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄.